راديو سحر، فرستنده راديويى زنان در هرات

وضعيت زنان در افغانستان مانند پيش بسيار سخت است. آنان زير فشار شديد و اعمال خشونت قرا ردارند. مانند گذشته ازدواج اجبارى در سنين پايين براى دختران، قتل هاى ناموسى، تجاوز به زنان و خود سوزى آنان، حوادثى تكرارى و روزمره اند. خبرنگاران راديو سحر، به عنوان نمونه، از زنان در بيمارستان ها عيادت مى كنند وبا آنان به گفتگو مى نشينند. در سال گذشته به دليل شرايط سخت زندگى، ۲۰۰ زن خود سوزى كرده اند.

نشان دادن چهره زنان و پخش صداى آنان در رسانه هاى گروهى افغانستان همچنان محدود است. چند ماه پيش بود كه براى نمونه استاندار استان ننگرهار از پخش صدا و چهره زنان در صفحه تلويزيون و از ميكروفون هاى راديو جلوگيرى كرد. ممنوعيت اجراى برنامه شامل حال زنان، چه به عنوان مجرى در برنامه هاى خبرى و سرگرم كننده و چه در برنامه هاى هنرى و يا به عنوان خواننده بوده است.

در حالى كه حكومت مركزى افغانستان در كابل بر اين امر تأكيد مى كند كه حضور زنان در اجراى برنامه هاى راديويى و تلويزيونى مغايرتى با قانون اساسى افغانستان ندارد ، اما براى محافظه كاران شنيدن صداى زنان و يا ديده تصوير آنان در وسايل ارتباط جمعى، منطبق بر موازين اسلامى نيست. مانند گذشته فرمانداران محلى داراى قدرت زيادى هستند و اغلب پيش مى آيد كه در نواحى تحت نظارت خود بر خلاف نظر حكومت مركزى عمل مى كنند.

در هرات وضع به گونه ديگرى است. در آنجا از اكتبر سال ۲۰۰۳ ميلادى، يعنى حدود يكسال پيش، فرستنده راديويى به نام راديو سحر شروع به كار كرده است كه روزانه ده ساعت برنامه، بطور ويژه برنامه هايى براى زنان پخش مى كند.

خانم طيبه زاهدى رئيس هيئت مديره اين راديو در استان هرات، در شمال غربى افغانستان، شخصيت معروفى است. او تا به حال دو بار با اكثريت آراء، به عنوان نماينده زنان در مجمع لويى جرگه، مجلس بزرگ نمايندگان افغانستان، شركت كرده است. از ماه سپتامبر سال جارى، يعنى از چهار ماه پيش، خانم زاهدى به عنوان مدير برنامه تيم دوازده نفرى راديو سحر مشغول به كار است. نه زن و سه مردهمكار اين راديو، برنامه هاى خود را از ساعت شش صبح تا هفت و سى دقيقه بعد از ظهرتهيه و پخش مى كنند.

اين برنامه ها به ويژه براى زنان و جوانان در نظر گرفته شده اند. موضوعات اصلى آنان شامل برنامه هاى خبرى، آموزشى و فرهنگى و برنامه هايى با هدف بالا بردن آگاهى عمومى در زمينه حقوق زنان است. طيبه زاهدى خود مى گويد كه اين تنها نواى غير وابسته در استان هرات است. او كه پيش از شروع كار راديو به عنوان مدير يك مدرسه كار مى كرده، تصميم دارد پيش از هر چيز برنامه هاى آموزشى و فرهنگى را در راديو سحر پيش برد. بخش بزرگى از برنامه ها زنده اجرا مى گردند و شنوندگان زن و مرد با طرح سوالات و نظرات خود در آن شركت مى كنند.

در راديو سحر بدون اعمال سانسور درباره فجايع زندگي زنان گزارش مى شود. خانم طيبه زاهدى بر اين عقيده است كه براى جلوگيرى از تكرار اين فجايع مى بايد نسل آينده را تربيت كرد.

در اين برنامه جوانان مى توانند با راديو تماس بگيرند و درباره خواست ها، آرزوها و برنامه هايشان با ديگران گفتگو كنند. مهمترين مسائلى كه از طرف آنان مطرح مى شود درباره ازدواج، تحصيلات و مشكلات خانوادگى است. افراد متخصص در استوديو حضور دارند و به سوالات آنان از جنبه حقوقى و مذهبى پاسخ مى گويند. گاهى اوقات حتى روحانيون مسلمان هم در آنجا هستند كه به سوالات زنان در مورد حقوقشان در قوانين اسلامى جواب مى دهند.

در تحقيقى كه انجام گرفته به نظر مى آيد كه اين راديو از طرف افراد زيادى با علاقه شنيده مى شود. آنطور كه مشخص شده حدود هشتاد درصد، از سه ميليون شنونده ممكن اين راديو، به آن گوش مى دهند. شنوندگان اين راديو پيش از همه زنانى هستند كه از قدرت خواندن و نوشتن بى يهره اند. خانم طيبه زاهدى رئيس هيئت مديره، و هيئت تحريريه اين راديو بارها مورد تهديد قرار گرفته اند. با وجود اين طيبه زاهدى به ادامه كار خود اميدوار است.