رشوه و فساد مالى در افغانستان

واقعيت اين است كه ۶۰ درصد كمك هاى جهانى به افغانستان، به سازمان هاى امدادگر غير دولتى پرداخت مى شود. از زمان شروع كمك ها تا كنون وضعيت مردم در اين كشور هنوز تغيير محسوسى نكرده است. هنوز درآمد سالانه ى متوسط در اين كشور حدود ۲۰۰ دلار است، يعنى حدود ۱۵ هزار تومان در ماه. اين در حالى ست كه در خارج از كابل، جنگ سالاران و تاجران مواد مخدر قدرت بسيارى دارند و تصميم نهايى را در مورد سرنوشت بسيارى از مردم اين مناطق مى گيرند.

يكى از بزرگترين مشكلات مردم افغانستان فساد مالى ست كه سنتى بسيار طولانى در اين كشور دارد. اگر در گذشته اين فساد، غير مستقيم و به صورت هدايا بود، اكنون مستقيم است و ماموران دولتى سهم خود را از هر بده بستانى مى ستانند. گفته مى شود كه در افغانستان هيچ كارى بدون رشوه انجام پذير نيست. بايد چند دلارى از زير و يا حتى روى ميز به مامور مربوطه داد، تا تصميم ِ موافق نظر مراجعه كننده گرفته شود.

مشكلات رشوه خوارى در ادارات دولتى آن قدر بالا گرفته كه روزنامه ى آنيس، كه موافق ديدگاه دولت مى نويسد، از حامد كرزاى، رئيس جمهور افغانستان، خواسته است تا با افزايش حقوق كارمندان دول ، مبارزه اى جدى را با رشوه خوارى در اين كشور آغاز كند.

اسداله وَلوالگي، كارشناس علوم سياسى در مورد اين پديده در افغانستان مى گويد:

”فرهنگ غارت و چپاول در افغانستان را همه جا مى توان ديد. ماموران دولتى هر چه به دست شان برسد براى خود برمى دارند. در ظاهر دادگسترى و نيروهاى انتظامى كشور بايد دو ارگانى باشند كه با اين پديده مبارزه كنند، اما اين دو ارگان خود مركز فساد در كشور گشته اند.”

ادارات خصوصى بايد براى انجام طرح هاى خود مبالغى هنگفت رشوه بپردازند تا ماموران با طرح هاى آنها موافقت كنند. اسداله وَلوالگي، كارشناس علوم سياسي، بر اين نظر است كه تا وقتى خود وزرا رشوه مى گيرند، نمى توان از ماموران عادى ادارات ِ دولتى خواست تا رشوه نگيرند و پاك باقى بمانند.

بايد خاطر نشان كرد كه ۶۰ درصد كمك هاى جهانى به افغانستان به سازمان هاى امدادگر غير دولتى پرداخت مى شود. رمضان بشردوست، وزير سابق برنامه ريزى افغانستان، مطمئن است كه سازمان هاى امدادگر غير دولتى و بعضى روساى دولتى با هم زد و بند دارند و كمك هاى خارجى را به حساب هاى شخصى خود و آشنايان شان در بانك هاى مختلف سرازير مى سازند.

بشر دوست كه در زمان وزارتش نظارت بر برنامه هاى سازمان هاى امدادگر غير دولتى، يكى از وظايفش محسوب مى شد، بر اين نظر است كه كمك هاى خارجى بسياري، تحت عنوان كرايه خانه هاى مسئولان در منطقه ى ويلايى كابل با نام وزير اكبر خان پرداخت مى شود. كرايه هايى تا ۱۲ هزار دلار در ماه.

گفته مى شود كه با شكايت سازمان هاى امدادگر غير دولتى به حامد كرزاي، رمضان بشردوست، وزير سابق برنامه ريزى افغانستان، از كار بركنار مى شود، زيرا او مخالف اين نوع بازسازى در افغانستان بوده است. و حال با كناره گيرى او از مقامش، دوباره در بر روى همان چارچوب گذشته مى چرخد.