رقیب آلمان در اسکار

روز سه‌شنبه ۱۸ سپتامبر هیئت داوران در مونیخ تصمیم خود را در این باره اعلام کرد. این هیئت مسئولیت معرفی فیلمهای آلمانی را در خارج از کشور به عهده دارد.

بنا به توضیح هیئت داوران، انتخاب فیلم "در آن سو" (Auf der anderen Seite) تنها به خاطر ویژگی هنری آن نبوده است، بلکه بیشتر به این خاطر بوده که این فیلم با سلیقه‌های محدود آکادمی علوم و هنرهای سینمایی سازگار است.

آکادمی علوم و هنرهای سینمایی بنیادی است که همه ساله مراسم اسکار را در آمریکا برگزار می‌کند.

انتخاب فیلم "در آن سو " از سوی آکادمی را باید انتخاب شجاعانه‌ای دانست، چرا که دوستداران سینما همچنان به موضوعات کلاسیک سینمای آلمان علاقه نشان می‌دهند، که البته این اندکی حیرت‌آور است.

خداحافظی با نازی‌ها و کمونیست‌ها

گزینش فتیح آکین در مقام نامزد اسکار نام او را در کنار کارگردانان صاحب‌نام آلمان از جمله فلوریان هنکل فون دونرسمارک (Florian Henckel von Donnersmarck)، کارولینه لینک (Caroline Link)، تام تیکور (Tom Tykwer)، و اُلیور هیرش‌بیگل (Oliver Hirschbiegel)قرار می‌دهد. این فیلم‌سازان از جمله معدود فیلم‌سازان آلمانی هستند که تاکنون راهی هالیوود شده‌ تا شانس خود را در ضیافت سالیانه اسکار بیازمایند. بیشتر آنها هم با موفقیت به آلمان بازگشته‌اند.

از موفق‌ترین نامزدهای اسکار می‌توان فون دونرس‌مارک را نام برد که سال گذشته با فیلم "زندگی دیگران "Das Leben der Anderen" نقدهای بسیاری را در در پی آورد. فیلم او حکایت از فضای حاکم بر آلمان شرقی سابق داشت که بسیار تکان‌دهنده بود.

ولی وجه تشابه این فیلم با دیگر فیلم‌های آلمانی که پیش از این به اسکار راه یافته‌اند، پرداختن به اوضاع سیاسی-اجتماعی آلمان در دوران حکومت نازی‌ها و کمونیست‌ها بود. این موفقیت، علاقه بی‌پایان تماشاگران سینما را به تاریخ آلمان نشان می‌دهد. فیلمهای آلمانی‌ای که تاکنون به اسکار راه پیدا کردند، عبارتند از: خداحافظ لنین (Goodbye Lenin)، سقوط (Der Untergang)، سوفی شول- روزهای آخر (Sophie Scholl – Die letzten Tage) ، هیچ‌کجا در آفریقا(Nirgendwo in Afrika) .

با نگاهی به نامزدهای امسال اسکار درمی‌یابیم که هیئت داوران اسکار سیاست خود را برای انتخاب فیلم‌ها کاملاً تغییر داده است. فیلم‌های برگزیده‌ی امسال "رهبر من، واقعی‌ترین حقیقت حقیقی درباره‌ی هیتلر" (Mein Führer – Die wirklich wahrste Wahrheit über Adolf Hitler) از دنی لوی (Dani Levy) و فیلم "اعتصاب" (Strajk) از فولکر اشلون‌دورف (Volker Schlöndorff) می‌باشند. "اعتصاب" درباره جنبش همبستگی لهستان در سالهای۱۹۸۰ است.

چه بسا که فیلم "در آن سو" بتواند کانون توجه آکادمی را برای انتخاب بهترین فیلم در بخش فیلمهای غیرانگلیسی زبان تغییر داده و آن را به سویی کاملاً متفاوت یعنی تاریخ معاصر آلمان هدایت کند. اما پرسش این است که آیا برای آمریکا تنش‌های میان‌فرهنگی در جامعه مدرن آلمان جالب‌تر است یا رایش سوم؟

۷ فیلم آلمانی در ۲۰ سال اخیر نامزد دریافت اسکار شده‌اند. همه‌ی این فیلم‌ها موضوع نازی‌ها را دست‌مایه قرار دادند. ۵ تای این فیلم‌ها به مرحله نیمه‌نهایی راه یافتند. از این میان فیلم "هیچ‌کجا در آفریقا" به افتخار کسب جایزه اسکار نایل آمد. این فیلم درباره‌ی یک خانواده‌ی یهودی است که از دست رژیم نازی به مزرعه‌ای در کنیا می‌گریزد.

آغازی خجسته

نگاه به کشمکش‌های بین‌فرهنگی، بین‌نسلی و سیاسی در جامعه‌ی کنونی آلمان که آلمانی‌ها و ترک‌ها را بیش از همیشه درگیر خود کرده، ممکن است همچون جهشی ناگهانی به نظر برسد، جهشی رادیکال از فرمولی موفق که مخاطبان بسیار داشت. اما باید گفت که کارگردان ۳۴ ساله‌ی فیلم "در آن سو" نقش بسیار پراهمیتی را در سینمای امروز آلمان ایفا کرده و بسیار هم مورد استقبال قرار گرفته است.

وی پیش از این هم موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده است. "در آن سو" در بهار امسال (۲۰۰۷) جایزه‌ی بهترین فیلم‌نامه را در جشنواره‌ی کن از آن خود کرد. این فیلم با چنین آغاز فرخنده‌ای در کارنامه‌ی خود، طنینی جهانی داشت.

قرار است فیلم "در آن سو" اواخر سپتامبر برای عموم به نمایش در‌آید. این فیلم از سه اپیزود جداگانه تشکیل شده است که در استانبول، برمن و هامبورگ اتفاق می‌افتند. "در آن سو" یا "لبه‌ی بهشت" (عنوان انگلیسی فیلم) در مجموع سرنوشت ۶ شخصیت را دنبال می‌کند. یکی از شخصیتها مرد ترکی است که برای پیدا کردن دختر دوست‌دختر سابق پدرش راهی استانبول می‌شود.

فتیح آکین پس از فیلم "با سر توی دیوار" (Gegen die Wand) فیلم "در آن سو" را به عنوان دومین قسمت طرح سه‌قسمتی‌اش ساخت. طرحی که او در سر دارد ساختن فیلمی سه‌گانه‌ایست که "عشق، مرگ و شیطان" (Liebe, Tod und Teufel) نام دارد. تاکنون دو فیلم از این فیلم‌های سه‌گانه ساخته شده است.

به گفته‌ی هیئت داوران، داستان فیلم داستان عشقی غیرمتعارف بین یک آلمانی و یک ترک و نیز ماجرای یک خانواده است. پس‌زمینه‌‌ی فیلم شرایط فرهنگی و سیاسی جامعه‌ی جهانی امروز را به تصویر می‌کشد. فیلم ساختار دراماتیک و تصویری قابل قبولی دارد و لحن فیلم همراه با همدردی است.

آکادمی علوم و هنرهای سینمایی ۲۲ ژانویه ۲۰۰۸ درباره‌ی راهیابی ۵ فیلم منتخب به مرحله نیمه‌نهایی تصمیم خواهد ‌گرفت. هشتادمین مراسم اعطای جوایز اسکار ۲۴ فوریه ۲۰۰۸ برگزار خواهد شد.