روابط واشنگتن و مسکو، زیر فشار ماجرای اسنودن

بحث درباره چگونگی رفتار با ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی آمریکا و افشاگر عملیات جاسوسی این سازمان، مناسبات مسکو و واشنگتن را تحت تاثیر قرار داده است. باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، شب گذشته با همتای روس خود، ولادیمیر پوتین، در این باره گفت‌وگو کرد.

کاخ سفید در باره گفت‌وگوهای اوباما و پوتین حاضر به ارائه جزئیات نشد و تنها به این خبر بسنده کرد که دو طرف درباره یک سلسله مسائل امنیتی، از جمله ادوارد اسنودن، گفت‌وگو کردند.

تماس تلفنی اوباما با پوتین پس از آن صورت گرفت که مقام‌های روسی اعلام کردند اسنودن با شرایط آنها برای اعطای پناهندگی موافقت کرده است. مهمترین شرط مسکو برای پذیرش درخواست پناهندگی اسنودن توقف افشاگری‌های او درباره آمریکا بود.

اما پاسخ مثبت مسکو به اسنودن با واکنش آمریکا مواجه شده است. جی کارنی، یکی از سخنگویان دولت اوباما، شامگاه جمعه (۱۲ژوئیه/۲۱ تیرماه)  در واشنگتن گفت، اعطای پناهندگی سیاسی به اسنودن با ضمانت‌های روسیه در این باره که مایل نیست با پناه دادن به اسنودن مناسبات مسکو و واشنگتن را تخریب کند، مغایرت دارد.

سخنگوی کاخ سفید همچنین گفت، برگزاری نشست تبلیغاتی برای اسنودن با اظهارات پیشین دولت روسیه مبنی بر بی‌طرفی این کشور درباره این مسئله و اینکه آنها هیچ کنترلی بر حضور اسنودن در فرودگاه مسکو ندارند در تضاد است.

روز گذشته (جمعه ۱۲ ژوئیه/۲۱ تیر) اسنودن  با چند تن از وکلا و  فعالان حقوق بشر روس  در بخش ترانزیت فرودگاه "شرمیتووا"ی مسکو دیدار کرد. این دیدار به دعوت خود اسنودن صورت پذیرفت. در میان افرادی که اسنودن از آنها برای شرکت در این نشست دعوت کرده بود نماینده حقوق بشر دولت روسیه نیز حضور داشت.

یکی از نمایندگان پارلمان روسیه که در این نشست شرکت داشت، اعلام کرد که اسنودن  شرط مسکو مبنی بر توقف افشاگری‌ها درباره آمریکا را پذیرفته است. او خواستار اعطای پناهندگی به اسنودن شد.

حمایت ناوی پیلای از پناهندگی اسنودن

هم‌چنین ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، شامگاه روز جمعه (۱۲ ژوئیه/۲۱ تیرماه) با انتشار بیانیه‌ای از حق اسنودن برای دریافت پناهندگی سیاسی دفاع کرد.

در بیانیه‌ی کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل آمده است که برخورداری از پناهندگی حق همه‌ی آنهایی است که تحت تعقیب قرار دارند.

خانم پیلای گفت: «مورد اسنودن نشان می‌دهد که حمایت از افرادی  که اطلاعاتی را افشا می‌کنند و افشای این اطلاعات بر حقوق بشر تاثیر دارد،  تا چه‌حد ضروری است. این مورد هم‌چنین نشان می‌دهد که احترام به حریم شخصی تا چه حد باید تضمین گردد.»

ادوارد اسنودن، متخصص شبکه‌های کامپیوتری، اوایل ماه ژوئن اطلاعات مربوط به شبکه عظیم جاسوسی دیجیتال آمریکا، موسوم به "پریزم" را در اختیار روزنامه‌های "گاردین" و "واشنگتن ‌پست" قرار داد. اسنودن به هنگام انتشار این گزارش‌ها  در هنگ‌کنگ به‌سر می‌برد، اما پس از چند روز مخفی‌شدن در آنجا به مسکو رفت.

گذرنامه اسنودن به هنگام اقامت در مسکو توسط دولت آمریکا باطل شد و او نتوانست برای سفر به یکی از کشورهای آمریکای لاتین که از آن تقاضای پناهندگی کرده بود، به خارج از روسیه سفر کند.

دولت آمریکا ادوارد اسنودن را به "خیانت" و "افشای اسناد محرمانه" متهم کرده و مدعی است که با اقدامات او، امنیت ملی آمریکا به خطر افتاده است. اما این متخصص کامپیوتر گفته است تنها به دلیل "حراست از حقوق پایه‌ای شهروندان جهان" دست به افشاگری زده است.