روز جهانى مبارزه با بيمارى جذام

۵۲ سال پيش وكيل و فيلسوف فرانسوىRaoul Follereau آخرين يكشنبه ماه ژانويه هر سال را، روز جهانى جذام ناميد. در آن زمان در سراسر جهان، تقريبآ ۱۵ ميليون نفر، به اين بيمارى مبتلا بودند. در حاليكه امروزه، اين رقم به ۲ ميليون نفر كاهش يافته اما هنوز اين بيمارى ريشه كن نشده است.

مولد بيمارى جذام Mycobacterium Leprae است . اين بيمارى را امروزه ميتوان بخوبى از طريق داروى آنتى بيوتيك معالجه كرد. اما متاسفانه اين دارو، هنوز هم، در كشورهاى فقير جهان، براى همه افراد، قابل دسترس نيست. اين باكترى، پيش از همه پوست بدن ، بافتهاى مخاطى و اعصاب را هدف حمله خود قرار ميدهد. بيمارى جذام، اغلب در كشورهاى گرمسير بروز ميكند، براى مثال در كشورهاى ايتاليا، يونان، پرتغال، اسپانيا يا تركيه.

دو نوع مختلف بيمارى جذام شناخته شده اند. در نوع خفيفتر اين بيمارى لكه هاى روشنترى بر پوست بروز ميكنند، كه به دليل كمبود رنگدانه ها در پوست بدن بوجود ميآيند و دچار بى حسى ميباشند. اعصاب اين بخشها، از فعاليت افتاده و فرد مبتلا احساس گرما، سرما و همچنين درد را از دست ميدهد. اين امر باعث ميگردد كه، فرد بيمار مكررا و بدون آگاهى مجروح شده و در پى آن، امكان بروز عفونتهاى شديد در بدن او فراهم آيد. در اين مرحله، بيمارى جذام ميتواند متوقف گشته، از ميان برود، يا اينكه به نوع شديدتر بيمارى تبديل گردد. در اين صورت، ساختمان پوست، شديدآ توسط باكتريها نابود شده و غدد بسيارى در آن توليد ميگردند. اين نابودى همچنين در چهره، دستها، پاها، و پشت فرد بيمار نيز گسترش مييابد. رشته هاى عصبى مورد هجوم قرار ميگيرند، كه ميتوانند عواقبى چون فلجى اعضاى نامبرده را در پى داشته باشند. همانند نوع خفيف بيمارى، كار غدد عرقى بدن، در بخشهاى مبتلا به بيمارى كاهش يافته و در عين حال، ريزش موها نيز در اين مرحله مشاهده ميگردد. در مراحل پيشرفته، بيمارى در سراسر بدن فرد مبتلا گسترش مييابد.

بروز بيمارى جذام به ميزان سلامتى افراد و مقاومت سيستم دفاعى بدن آنها بستگى دارد كه در كشورهاى فقير مستقيمآ به بهداشت و تغذيه افراد ربط پيدا ميكند. راه انتقال اين بيمارى، تا امروز نيز كاملآ مشخص نيست به اين ترتيب پيشگيرى هدفمند از ابتلاى به بيمارى جذام ممكن نيست. در حال حاضر امكان ابتلا به اين بيمارى، از طريق آلوده شدن افراد با مايع ترشح شده از زخمهاى بيماران و يا يك تمايل ژنتيكى بدن در اين زمينه، مورد بحث و بررسى قرار دارد اما، تا كنون به اثبات نرسيده است. تماس مستقيم با بيماران جذامى، اصولآ به معناى خطر آلوده شدن به اين بيمارى نيست، به همين دليل، امروزه برخلاف گذشته‌، افراد مبتلا به جذام از ديگر اعضاى جامعه مجزا نميگردند. آنچه خطرناك است اين است كه، بيمارى جذام ميتواند سالها پس از آلوده شدن بدن افراد به مولد اين بيمارى، بروز كند.

درمان بيمارى جذام، بسته به اينكه اين بيمارى در چه مرحله و نابوديهاى حاصل از آن در بدن فرد بيمار، تا چه حد ميباشند، در درجه اول از طريق مجموعه اى از داروهاى معالج از جمله آنتى بيوتيك و سپس همچنين روشها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى ترميمى، همچون جراحى پلاستيك و در صورت لزوم استفاده از پروتزهاى مصنوعى انجام ميگيرد. نخستين موفقيت در اين زمينه، زمانى حاصل شد كه، مولد بيمارى جذام در سال ۱۸۷۳ توسط پزشك بلژيكى گرهارد آرماوئر هانسن كشف شد.

در پايان بايد متذكر شويم كه امكان درمان كامل اين بيمارى وجود دارد، به شرطى كه تشخيص و درمان آن به موقع انجام گيرد. امرى كه در كشورهاى فقير جهان همچنان ناممكن مينمايد.

نگين كروئى