روز جهانی مبارزه با فقر
۱۳۸۵ مهر ۲۵, سه‌شنبه
؛ روزی که بار دیگر خبر از حضور میلیونها گرسنه‌ای می‌دهد که هر ساعت چند ده نفرشان جان خود را از دست می‌دهند.
هفدهم اكتبر، ۲۵ مهرماه را روز جهانی فقر نامگذاری كرده‌اند اما در اغلب تقويم‌هايی كه در ايران منتشر می‌شود خبری از اين روز نيست. اين در حالی است كه رسانه‌های كشور هر روز از افزايش قيمتها، بيكاری و فقيرتر شدن فقرا خبر می‌دهند.
مطابق تازه‌ترين تحقيقات انجام شده بيش از ۱۰ و نيم درصد جامعه‌ی شهری و ۱۱ درصد جامعه روستايی ايران زير خطر فقر مطلق زندگی می‌كنند و نزديك به ۳ درصد اين جمعيت از فقر شديد در رنج‌اند. خبرگزاری ايسنا اخيرا، ۲۰ مرداد، نقشه جغرافيايی فقر در ايران را منتشر كرده كه در آن برای نخستين بار خط فقر در سال ۸۳ به تفكيك استان‌ها، تعيين و وضعيت هر يك، جداگانه مشخص شده است. بررسيهای انجام شده حكايت از آن دارد كه يك ميليون و ٣١٦ هزار نفر از جمعيت شهرى و ٦٦٧ هزار نفر از جمعيت روستايى و جمعا يك ميليون و ٩٨٣ هزار نفر از جمعيت كشور در سال ٨٤ زير خطر فقر شديد قرار داشتند. مطابق آخرين بررسيها در طول سالهای ٧٠ تا ٨٣ علی‌رغم كاهش ميزان فقر، وضعيت پايين‌ترين لايه‌های درآمدی جامعه تغيير چندانی نيافته است. گسترش فقر نسبی از جمله در اختلاف درآمد اقشار مختلف مشهود است غلامحسين حسن تاش رييس مركز مطالعات بين المللی انرژی و عضو هيات علمی دانشگاه آزاد در گفتگو با روزنامه‌ی جهان اقتصاد با اشاره به اختلاف ١٨ برابری درآمد دهك بالا و پايين جامعه آن را نگران كننده خوانده و هشدار داده كه اين تفاوت جامعه را با بحرانهای اقتصادی و اجتماعی بسياری روبرو می‌كند.
در مورد تعداد كسانی كه زير خط فقر شديد قرار دارند آمارهای متفاوتی ارائه شده است. در حالی كه برخی از كارشناسان اين تعداد را بين ۲ تا ۳ در صد جمعيت كل كشور محاسبه كرده‌اند مدير كل دفتر امور رفاه اجتماعی سازمان مديريت و برنامه ريزی كشور، مجيد يارمند ۲۲ مرداد ماه سال جاری به خبرگزاری مهر گفته است «در حال حاضر حدود ٥/١ در صد افراد جامعه در زير خط فقر شديد كه به آن خط گرسنگی می‌گويند و زندگی و حيات افراد در آن به خطر می افتد، قرار دارند.» او می‌افزايد «حدود ۱۲ در صد خانوارهای جامعه زير خط فقر زنگی می‌كنند.» در مورد تعين خط فقر ميان پژوهشگران و نهادهای رسمی اختلاف نظر بسيار زياد است. يارمند معتقد است «مرجع رسمی اعلام خط فقر كشور وزارت رفاه است كه متاسفانه تاكنون اقدام رسمی در اين خصوص انجام نداده است.»
كودكان نخستين قربانيان فقر و گرسنگی هستند. به گزارش يونيسف (ارديبهشت سال جاری) «از هر چهار كودك، يك كودك يا به تعبيرى ديگر ۱۴۶ ميليون كودك در كشورهاى در حال توسعه به دليل سوء تغذيه در خطر مرگ هستند.» دكتر آرزو احمدی نماينده سازمان جهانی بهداشت نيز چندی پيش با اشاره به اين كه بيش از يك ميليارد نفر در دنيا با كمتر از يك دلار و ٧/٢ ميليون نفر با كمتر از ٢ دلار در روز زندگی می‌كنند اعلام كرد اين در حاليست كه ٦ ميليون كودك بر اثر سوء تغذيه و به عبارتی در هر ٦/٣ ثانيه يك كودك بر اثر گرسنگی جان خود را از دست می‌دهد. [ايسنا، ۲ مرداد ۸۵] آخرين بررسيها خبر از وجود نزديك به يك ميليارد گرسنه در جهان را می‌دهند كه عمدتا در كشورهای درحال توسعه زندگی می‌كنند.
در ايران بسياری از متخصصان برنامه‌های اقتصادی دولت نهم را عامل افزايش بيكاری و فقر نسبی می‌دانند. در حالی كه مقامات دولتی وعدهی كنترل تورم و رونق اقتصادی را هر روز تكرار می‌كنند تشتت در ارگانهای تصميم‌گيری هر روز بيشتر می‌شود. اين تغييرات در تازه‌ترين جلوه‌ی خود استعفای دو معاون رئيس جمهور و جمعی از مديران سازمان مديريت و برنامه ريزی را به همراه داشت. محمود احمدی‌نژاد روز گذشته طی دستوری تغييرات ساختاری مهمی را در سازمان مديريت اعلام كرد كه به اعتقاد برخی از كارشناسان به مخدوش شدن نقش اين نهاد منجر خواهد شد. بنا بر گزارشها در يك ماه گذشته دهها تن از مديران ارشد دولت كه اغلب در برنامه‌ريزيهای اقتصادی نقش داشته‌اند يا كنارگذاشته شده‌اند يا استعفا داده‌اند.
بهزاد كشميری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران