زنان و جايزه ی ادبی نوبل

نخست خانم مارگرت اتوود، نويسنده ی کانادايی و ديگر جويز کارول اويز، نويسنده ی آمريکايی بودند که منتقدان و آگاهان به ادبيات جهانی آنها را شايسته ی دريافت جايزه ی ادبی نوبل می دانستند. در گمانه زنی ها همچنين از خانم آسيه جبار، نويسنده ی الجزايری تبار که در فرانسه زندگی می کند و نيز از خانم بريگريت کی مايورکر، شاعر اتريشی و انگل کريستين سن، نويسنده ی دانمارکی ياد می شد.

از سال ۱۹۰۱ که جايزه ی ادبی نوبل به بهترين و شايسته ترين نويسنده و شاعر جهان داده می شود، تاکنون در برابر ۸۹ مرد ۱۰ زن توانسته اند آن را دريافت کنند. نخستين بانوی نويسنده ای که جايزه ی ادبی نوبل را دريافت کرد سلما لاگرلوف، نويسنده ی سوئدی بود که در سال ۱۹۰۹ از آکادمی سوئد به دريافت اين جايزه مفتخر شد.

دومين بانوی نويسنده برنده ی جايزه ی ادبی نوبل گراتسيا دلدا از ايتاليا بود که در سال ۱۹۲۶ اين جايزه را دريافت کرد و ۲ سال پس از او جايزه به خانم زگريد اوندست، نويسنده ی نروژی تعلق گرفت. چهارمين بانوی نويسنده پرال باک از ايالات متحده آمريکا بود که هيات داوران او را در سال ۱۹۳۸ مفتخر به دريافت اين جايزه کرد.

در پايان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۴۵ اين جايزه به خانم گابريلا ميسترال، نويسنده و شاعر شيلی يايی داده شد. او تنها زنی ست از آمریکای لاتين که جايزه ی ادبی نوبل را دريافت کرده است. و آنگاه پس از گذشت ۵ دهه آکادمی سوئد زنی از قاره ی آفريقا را برای اين جايزه برگزيد. نام او نادين گورديمر از آفريقای جنوبی ست که افزون بر جايزه ی ادبی نوبل، جايزه های ديگری نيز دريافت کرده است.

از جمله جايزه ی »نلی ساتس« که در سال ۱۹۸۵ در شهر دورتموند به او داده شد. نلی ساتس نويسنده ی آلمانی زبان سوئدی ششمين زنی بود که جايزه ی ادبی نوبل را در سال ۱۹۶۶ دريافت کرد. بدينگونه خانم الفريده يلينک، برنده ی جايزه ی ادبی نوبل دومين زن آلمانی نويس است که اين جايزه را دريافت کرده است.

در سالهای دهه ی ۹۰ سه بانوی نويسنده به دريافت جايزه ی ادبی نوبل مفتخر شده اند. نخست نادين گورديمر از آفريقای جنوبی، ديگر خانم تونی موريسون نويسنده ی آمريکايی و سوم بانو ويسلاواچ اينبوسخا نويسنده ی لهستانی.

پرويز حمزوى