زیباکلام به روحانی: چرا اقتصاد آزاد را ننگ و عار می‌دانید؟
۱۳۹۵ شهریور ۱۳, شنبه
صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی با اتکاء به نمونه‌های جدید فساد دولتی در صندوق فرهنگیان، شهرداری و شورای شهر تهران، نامه‌ای به حسن روحانی نوشته و خواستار ریشه‌یابی این اقدامات شده است.
او در آغاز نوشته‌اش پیش‌بینی کرده که در موضوع شهرداری، چون پای "خودی‌ها" در کار است، همانند موضوع "فیش‌های حقوقی" سر و صدای زیادی به راه نیفتد و کوشش شود تا موضوع جمع و جور شود.
زیباکلام پرسیده است: «چرا در جوامع دیگر که نه این همه دستگاه‌های بگیروببند دارند، نه این همه اصرار می‌‌ورزند که مدیران و مسئولین‌شان متدین و طرفدار نظام‌هایشان باشند، نه جرمی بنام"مفسد فی الارض" دارند، و نه کسی را به این اتهام تا کنون اعدام کرده‌اند، یک دهم و شاید یک صدم ما مفاسد اقتصادی ندارند؟ ... در جوامع دیگرنه این همه دستگاه‌های عریض و طویل مراقبتی، نظارتی و"مچ‌گیری"وجود دارند، و نه این همه بررسی، دقت و مته به خشخاش گذاردن به هنگام استخدام و یا عزل و نصب‌های مدیران و مسئولین‌شان صورت می‌گیرد؛ معذلک نه این همه فساد در جوامع‌شان وجود دارد، و نه مدیران و مسئولین‌شان این همه مثل ما خطاکار و "کج دست" از آب درمی‌آیند.»
این فعال سیاسی، در توضیح ریشه‌های فساد در ایران به اقتصاد دولتی اشاره کرده و می‌گوید موضوع به نظام اقتصادی بیمار، ناکارآمد و فاسد دولتی باز می‌گردد: «ظرف ۲۵۰سالی که از انقلاب صنعتی و شکل گرفتن اقتصاد آزاد می‌گذرد تا به امروز حتی محض نمونه یک اقتصاد دولتی موفق نتوانسته ظاهر شود.»
الگوی آدام اسمیت
او که از حامیان سرسخت هاشمی رفسنجانی است، با تبلیغ الگوی لیبرالیسم اقتصادی "آدام اسمیت"، از تلاش ناکام رئیس جمهوری اسبق ایران در این زمینه یاد کرده و می‌نویسد: «بیست وهفت سال پیش جناب هاشمی رفسنجانی که قدرت و اقتدارشان بسی بیش ازجنابعالی می‌بود؛ بعلاوه مخالفین‌شان هم به همان نسبت ازمخالفین امروزی شما کم عده‌تر می‌بودند، با یک عزم واراده راسخی به سودای تخریب اقتصاد درمانده دولتی کشور (که آنروز یک صدم فساد امروزی هنوزدرآن ظاهرنشده بود) وارد پاستورشدند. اما هنوز به نیمه راه ریاست جمهوری‌شان نرسیده بودند که مجبور شدند سودای اقتصاد آزاد ادام اسمیت را از سر بدر کنند و به همان "سازندگی" بسنده نمایند.»
صادق زیباکلام به منتقدان رفسنجانی کنایه زده که هنوز بعد از گذشت سه دهه او را متهم می‌کنند که می‌خواسته ایران را به ژاپن اسلامی مبدل کند.
او در پایان عنوان می‌کند که حرف‌هایش را برای آن می‌نویسد تا روحانی وادار شود در حضور بعدی خودش در تلویزیون به این پرسش جواب دهد که چرا ایران روز به روز بیشتر در فساد فرو می‌رود و چرا کسی نتوانست بر روی "ویرانه‌های اقتصاد فاسد و ناکارآمد دولتی، بنای اقتصاد مدرن و موفق آدام اسمیت" را بنا کند: «می‌نویسم تا نسل‌های بعدی بدانند که اجدادشان آنقدر ایدئولوژی زده بودند که اقتصاد آزاد و ژاپن شدن را ننگ و عار می‌پنداشتند.»
اقتصاد دولتی و شبه‌دولتی
به دلیل ویژگی ساخت قدرت در ایران، نقش شبکه‌های فامیلی و نهادهای نظامی و شبه‌نظامی در اقتصاد کشور بسیار بالاست. حسن روحانی خود در آذر ۹۴ در همایش مبارزه با فساد با حضور روسای سه قوه در توضیح ریشه‌های فساد افتصادی در ایران گفته بود: «اگر تفنگ، پول، روزنامه، سایت، خبرگزاری را همه یک جا جمع کنیم حتما فساد درست می‌شود. ابوذر و سلمان هم که باشد فاسد می‌شوند. پس دنیا عقلش رسیده است که این قدرت‌ها را تفکیک کرده است.»
بیشتر بخوانید:
طبق آمارهای موجود دستکم ۸۰ هزار میلیارد تومان پول کثیف در اقتصاد ایران در گردش است و ۴۵ تا ۶۵ درصد اقتصاد در اختیار نهادهای خارج از نظارت دستگاه‌های نظارتی است که خودشان به فساد آلوده‌اند.
پیش‌تر و در اردیبهشت ۹۵، احمد توکلی، نماینده سابق تهران که رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نهم بود، نسبت به مرحله فساد سیستماتیک در جمهوری اسلامی هشدار داده و گفته بود که نهادهای مسئول مبارزه با فساد خودشان به درجایی از فساد مبتلا هستند. توکلی افزوده بود که آینده نظام را نه حمله نظامی، تحریم، تجاوز خارجی یا انقلاب مخملی، بلکه فساد سیستماتیک تهدید می‌کند.
در آخرین گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل که شاخص فساد در کشورهای مختلف جهان را اعلام می‌کند، ایران در میان ۱۶۸ کشور در رتبه ۱۳۰ قرار گرفته است. دانمارک، فنلاند و سوئد به ترتیب سه کشور صدرنشین جدول این سازمان در مبارزه با فساد و اختلاس معرفی شده‌اند.