زیر خط فقر!
۱۳۸۵ بهمن ۲۸, شنبه
�ین زندگی کنند.
در سال ۲۰۰۰ میلادی نمایندگان ۱۶۷ کشور ازجمله ایران تعهد کردند تا سال ۲۰۱۵ فقر را در کشور خود ۵۰ درصد کاهش دهند. اکنون که نزدیک به نیمی از این فرصت به پایان رسیده، همچنان بخش بزرگی از جمعیت ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند. ظاهرا سیاستهای اقتصادی دولت‌هایی که از آن زمان بر سر کار بوده‌اند توفیق چندانی در انجام این تعهد نداشته است. این واقعیتی است که مسئولان دولتی نیز بدان معترف‌اند. روز گذشته مشاور وزير رفاه در امور تأمين اجتماعي، حسین راغفر، به ایسنا گفته است «سياست‌هاي موجود ما را به نتايج مورد تعهد نمي‌رساند.» به گفته‌ی او «براي دستيابي به اين هدف كشورها بايد سالانه ۳ درصد كاهش فقر داشته باشند كه ما از اين رقم بسيار فاصله داريم.»
یکی از راه‌های کاهش فقر ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی است. مشاور وزیر رفاه معتقد است «در برخي از كشورهاي جنوب شرقي آسيا با وجود رشد ٤/٦ درصدي درآمد سرانه شاهد كاهش ساليانه ٨/٦ درصدي تعداد فقرا در اين كشورها» بوده‌ایم. در همین ارتباط خبرگزاری مهر گزارش می‌دهد که رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد هنگام تقدیم لایجه‌ی بودجه‌ی سال آینده به مجلس اعلام کرد «رشد اقتصادی کشور از ١/٥ درصد در سال ۸۳ به ۶ درصد در سال ۸۴ و بیش از ۶ درصد در سال ۸۵ رسیده است.» اما چنانکه مشاور وزیر رفاه می‌گوید این رشد اقتصادی کاهش متناسب فقر را در پی نداشته است.
بررسی آمار مربوط به شاخص‌های مصرف خانواده‌های ایرانی نشان می‌دهد که فقر پدیده‌ی دیروز و امروز نیست و تنها به سیاستهای دولت نهم مربوط نمی‌شود. بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران در دو دهه‌ی گذشته [۱۳۸۲ ـ ۱۳۶۱] مصرف گوشت ۵۰ درصد و مصرف میوه و سبریجات ۵۵ درصد کاهش داشته است. این در حالی است که هزینه‌ی درمان و بهداشت ۶۷ درصد، حمل و نقل ۱۰۰ درصد و آموزش ۱۵۴ درصد افزایش یافته است. بررسی این آمار بیانگر آن است که درآمد خانواده‌ها تناسبی با افزایش قیمتها نداشته و به پایین رفتن سطح زندگی بخشهای وسیعی از مردم انجامیده است. [ایسنا، ۱۴ آبان ۸۴]
سال گذشته در حالی که مرکز آمار ایران خط فقر را ۱۵۰ هزار تومان برآورد کرده بود رئیس سازمان برنامه و بودجه در واپسین ماه‌های دولت محمد خاتمی اعلام کرد که حداقل حقوق کارمنادن دولت ۱۱۷ هزار تومان تعیین شده است. [خبرگزاری ايسنا، ۲۸ فروردین ۸۴] بر اساس آماری که پاییز امسال منتشر شد خط فقر براي استان كردستان، ۲۱۶ هزار و ۲۵۶ تومان، فارس ۲۴۴ هزار و ۵۸۴ تومان، اصفهان ۲۸۳ هزار و ۶۱۱ تومان و برای استان تهران ۳۹۴ هزار و ۹۴۳ تومان تعيين شده است. وزارت رفاه خط فقر را برای سال گذشته در مناطق شهری ۱۶۲ هزار تومان اعلام کرده بود.
در حالی که خط فقر در سال جاری و در بسیاری از استانها تقریبا دوبرابر سال پیش برآورد شده، میزان افزایش دستمزدها امکان رهایی لایه‌های پایین جامعه از چنگال فقر را فراهم نمی‌کند. افزایش دستمزدها معمولا متناسب با میزان تورم و بر اساس آماری که بانک مرکزی اعلام می‌کند محاسبه می‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند این آمار با بررسی بهای ۳۱۰ کالا به دست می‌آید که بخش مهمی از آنها از کالاهای مورد استفاده‌ی قشر متوسط و کم‌درآمد نیست. بانک مرکزی میزان تورم در سال جاری را ۱۱ و نیم درصد اعلام کرده است. بر اساس این آمار، که مورد مناقشه‌ی عده‌ای از کارشناسان است، این رقم پایین‌ترین میزان تورم در سالهای پس از انقلاب می‌باشد.
بیش از ده درصد خانواده‌های ایرانی زیر پوشش نهادهای دولتی (کمیته امداد و بهزیستی) هستند. برآورد می‌شود که حدود دو درصد نیز با حمایت نهادهای خیریه و غیردولتی روزگار بگذراند. به این ترتیب لااقل ۱۲ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند. اما آمار واقعی باید بسیار بیشتر از این باشد؛ زیرا بخش قابل توجهی از کارگران و کارمندان درآمدی دارند که امکان گذشتن از خط فقر را نمی‌دهد.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران