سازمان حج: ایرانیان امسال به حج تمتع نخواهند رفت
۱۳۹۵ خرداد ۹, یکشنبه
بحران دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی بر موضوع حج امسال نیز تأثیر گذاشت. هزاران ایرانی نمی‌توانند در مراسم حج سال ۱۳۹۵ شرکت کنند.
در بیانیه‌ای که سازمان حج و زیارت بدین مناسبت در روز یکشنبه (۹ خرداد / ۲۹ مه) منتشر کرده، آمده است که جمهوری اسلامی به مراسم حج "نگاهی فرا ملی" دارد و از "فرقه‌گرایی و طایفه‌گری" می‌پرهیزد و این عربستان سعودی است که حج را با مسائل سیاسی مرتبط ساخته است.
در بیانیه سازمان حج و زیارت ایران آمده است: «عربستان سعودی علیرغم تبلیغات سوء رسانه‌های خود، تحت تأثیر فضای سیاسی بین دو کشور، حج را به مسائل سیاسی گره زده و بر همین مبنا متن تفاهم‌نامه متداول و هر ساله را تغییر داده است و لذا این دولت سعودی است که ضمن بهره‌برداری سیاسی از حجّ و حرمین شریفین، با حقّ مسلم مردم شریف ایران برای انجام مناسک حجّ مخالفت به عمل آورده و صدّ عَن سَبیلِ اللّه نموده است.»
در بیانیه مزبور گفته شده که عربستان "تحت تاثیر مسائل سیاسی" با جمهوری اسلامی همکاری لازم را نکرده است؛ دور اول مذاکرات درباره حج با سه ماه تاخیر انجام شده و به دلیل عدم صدور ویزا در داخل کشور و عدم استفاده از هواپیماهای جمهوری اسلامی ناتمام مانده است. روادید اعضای هیأت ایرانی شرکت کننده در دور دوم مذاکرات با ۴۵ روز تاخیر و پس از انتصاب وزیر جدید حج عربستان صادر شده است.
در بیانیه سازمان حج و زیارت همچنین آمده که مشکل صدور روادید و استفاده از هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برای انتقال حجاج به عربستان در دور دوم مذاکرات حل شد، اما به خواسته‌های هیأت ایرانی در زمینه "تأمین امنیت و حفظ عزت و کرامت حجاج" به دلیل "ناهماهنگی در سطوح عالی عربستان و تأثیر نگاه سیاسی بر مسائل حج" پاسخی داده نشد.
سازمان حج همچنین به عربستان سعودی انتقاد کرده که برای حل مسائل کنسولی توافقی کتبی بین وزارت خارجه این کشور و وزارت خارجه سوئیس براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی صورت نگرفته است.
از بهمن ماه سال ۱۳۹۴ و در پی قطع روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان سوئیس وظیفه حفاظت از منافع دو کشور را بر عهده گرفت.
مهم‌ترین درخواست‌های ایران در مذاکره با عربستان "حفظ کرامت، عزت و حرمت زائران ایرانی، تضمین برای تأمین امنیت حجاج، ارائه راهکار برای حمایت و پشتیبانی کنسولی زائران ایرانی اعزامی به حج و صدور ویزای حجاج ایرانی در داخل کشور" عنوان شده است.
سازمان حج و زیارت ایران عربستان را مسئول از دست دادن زمان برای برنامه‌ریزی و تدارک امور حجاج ایرانی و عدم توجه و تامین خواسته‌های جمهوری اسلامی دانسته و اعلام کرده است: «به دلیل استمرار کارشکنی های دولت سعودی زائرین عزیز جمهوری اسلامی ایران از حضور در مراسم حج تمتع سال جاری محروم می‌شوند و مسئولیت آن بر عهده دولت عربستان سعودی است.»
ساعتی پیش از صدور بیانیه سازمان حج و زیارت علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی، به خبرگزاری فارس گفته بود: «قرار بود تا امروز (یکشنبه ۹ خرداد) صبر کنیم. اگر مقامات عربستان نکاتی را که مورد توجه ما بود پاسخ دادند دنبال کنیم ولی با توجه به نوع برخوردی که داشتیم در دو دور مذاکراتی هیأت ایرانی با عربستان و ایجاد مانع و کارشکنی که ما در رفتار مقامات عربستان دیدیم، عملاً امکانپذیر نیست حج تمتع امسال انجام شود.»
همچنین سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت، صبح یکشنبه درباره مشکلاتی که طی مذاکره با وزارت حج عربستان وجود داشته از جمله چنین توضیح داد: «در جلسات تشکیل شده هر زمان راهکارهای ما مطرح شد، با جمله "باید با دستگاه های‌دیگر مطرح کنیم" مواجه شدیم؛ درخصوص خدمات کنسولی و ویزا هم می‌گفتند باید با وزارت خارجه صحبت کنیم.»
حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز شامگاه شنبه گفته بود که "عربستان برخلاف آنچه ادعا می‌کند، مسئله حج و مسائل سیاسی را با هم دخالت داده است". جابری انصاری اعلام کرده بود که در صورت انجام نشدن حج ۹۵ عربستان مسئول است. او گفته بود که عربستان "همه راه‌ها را بر ایران بسته است".
روابط دیپلماتیک ایران و عربستان از نخستین روزهای سال جاری میلادی ۲۰۱۶ در پی تسخیر سفارت و کنسولگری این کشور در تهران و مشهد به دست اصول‌گرایان افراطی و نیروهای حزب‌اللهی قطع شد. تندروهای ایرانی در اعتراض به اعدام شیخ نمر النمر، از روحانیون برجسته شیعه در عربستان دست به این اقدام زدند.
پیش از این عربستان از ایران خواسته بود که شهروندانش را برای دریافت ویزا راهی کشوری ثالث کند؛ فرآیندی زمان‌بر که بر هزینه‌های معمول سفر حج می‌افزاید و اجرای آن به خاطر پیچیدگی‌های متعدد بسیار دشوار خواهد بود.
جمهوری اسلامی و ایران در رابطه با سوریه نیز سیاست‌های مختلفی را دنبال می‌کنند. ایران از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، و عربستان از شورشیان سوری حمایت می‌کند.
در بخشی از بیانیه سازمان حج و زیارت آمده است که ایران از زمان برگزاری حج سال گذشته برای مراسم حج امسال برنامه‌ریزی کرده بود و هنوز هم مایل به برگزاری "حجی باشکوه" هست.
وزارت حج عربستان پیش از این سازمان حج و زیارت ایران را در برابر «مردم به خاطر ناتوانی زائران ایرانی در به جا آوردن حج امسال مسئول" دانسته و اعلام کرده که پادشاه عربستان "از سیاسی کردن حج می‌پرهیزد".