سالروز بناى ديوار برلين
۱۳۸۵ مرداد ۲۲, یکشنبه
قيمانده از ديوار وجود دارد اين است كه با قطارى شهرى مسيرى را حول برلين طى كنيم.
پيش از اينكه با قطار به ايستگاه شمال برسيم چراغ داخل قطار روشن می‌شود، چون از اين ايستگاه، قطار زير زمينى مى‌شود و تاريك است. تا زمان فروريختن ديوار برلين ايستگاه شمال منطقه‌اى محصوره بود. سربازان مسلح مرزى در اينجا نگهبانى مى‌دادند. قطارهايى كه از غرب مى‌آمدند يا به غرب مى‌رفتند بايد سرعتشان را بسيار كم مى‌كردند. جوى نامطبوع حاكم مى‌شد كه مسافران را براى چند لحظه‌اى به وحشت مى‌انداخت.
امروزه اما ديگر ايستگاه شمال نورانى است. در سر راه قطار به اين ايستگاه تابلويى به چشم مى‌خورد كه بر آن نوشته شده ”ديوار برلين ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹“.
از دوردست‌ها صداى ناقوس كليسا را مى‌توان شنيد. وقتى صدا را دنبال كنى به كليساى آشتى مى‌رسى، كليسايى بيضى شكل و نوساز از چوب و گل. از سيزدهم اوت سال پيش در اين كليسا چهار بار در هفته مراسم دعا برگزار مى‌شود. امروز كشيش كليسا مانفرد فيشر از كتاب مردگان نام برخى كشتگان در پاى ديوار برلين را برمى‌خواند: ”در آوريل ۱۹۶۲، تاريخ دقيق آن را نمى‌دانيم، فيليپ هلد سعى كرد كه از مرز بين فريدريشزهاين و كرويتزبرگ از رود اشپره عبور كند. اما نتوانست به بندر آلمان غربى برسد. در روز ۲۲ آوريل جسد او را كشف كردند. بدن او به سيمهاى خاردارى كه براى جلوگيرى از فرار آدمها زير آب كار گذاشته بودند، گير كرده بود.“
فيليپ هلد يكى از ۱۲۵ قربانى ديوار برلين است كه انجمن ديوار برلين با همكارى پژوهشگران مركز تاريخ معاصر پوتسدام سرنوشت آنها را ثبت كرده است. مى‌توان از سرنوشت اين انسانها در مركز اسنادى آگاهى يافت كه روبروى كليساى آشتى واقع است. در اينجا مى‌توان از برجى نيز بالا رفت و بقاياى ديوار برلين را نظاره كرد. تكه سنگها را. در باره وضعيت كنونى ديوار برلين خانم ماريا نووك، مدير مركز اسناد مى‌گويد: ”طبيعى است كه امروز بسيارى از مردم و من نيز متاسفيم كه ديگر آثار چندانى از ديوار قديم باقى نمانده است. اما ما هنوز اين مكان را داريم و مى‌توانيم تاريخ آن را شرح دهيم.“
از محوطه وسيعى كه وجود دارد بايست بهره گرفت تا تاريخ را شرح داد و زمينه سياسى‌اى را كه بر بستر آن تاريخ شكل گرفته است را.
شب نهم نوامبر ۱۹۸۹ با بيانيه‌اى كه گونتر شابوفسكى، از اعضاى دفتر سياسى جمهورى دمكراتيك آلمان خواند، مردم به سوى مرزهاى برلين هجوم آوردند. شابوفسكى گفت: ”مى‌توانيد تقاضاى مسافرت خصوصى به خارج را بدهيد بدون آنكه دلايل سفر و مناسبات خويشاوندى و شروط ديگر را ذكر كنيد. كمى پس از تقاضاى خود اجازه خروج دريافت خواهيد كرد. تا جايى كه من مى‌دانم از هم الان اجازه داريد به خارج سفر كنيد.“
امروز تنها آثار كمى هستند كه بازديدكنندگان را به ياد ديوار برلين مى‌اندازند. تلاش كسانى كه مى‌خواستند يادگار بيشترى از اين ديوار باقى بماند فايده نبخشيد. كسانى كه مى‌خواهند آثار باقى مانده را ببينند بايد سوار قطارى شوند كه مسير حول برلين را طى مى‌كند.