سال تحصیلی نو در مدرسه‌های کهنه
۱۳۸۶ مهر ۱, یکشنبه
زنگ مدرسه‌های سراسر کشور روز اول مهر به صدا درآمد تا بیش از ۱۴ میلیون دانش آموز سال تحصیلی جدید را آغاز کنند. روز گذشته نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار «کلاس اولی» برای بار نخست پا به مدرسه گذشتند تا دانش آموز شدن خود را جشن بگیرند. به رغم جشن‌ها و سخنان زیبایی که به مناسبت اول مهرماه برپا و بیان می‌شود، بیش از نیمی از دانش آموزان مجبورند سال تحصیلی نو را در مدرسه‌های کهنه و غیرمقاوم به پایان برند. این وضع در سال‌های گذشته نیز همین‌گونه بوده و به رغم تمام شعارها و وعده‌ها ظاهرا به این زودی نیز تغییر چندانی نخواهد کرد. مطابق برنامه چهارم توسعه قرار بود تمام مدرسه‌های کشور طی سه سال آینده بازسازی و نوسازی شوند، اما آن گونه که آمار و ارقام و حتا گفته‌ی مسئولان نشان می‌دهد این کار لااقل ده سالی طول خواهد کشید.
زنگ آغاز سال تحصیلی جدید مانند هر سال، به ویژه در مرکز استان‌ها، چهره‌ی شهر را تغییر داد. اول مهرماه، افزایش جنب و جوش و تردد شهروندان از نخستین ساعت‌های صبح آغاز شد. پیش بینی می‌شود در تهران حدود سی درصد به سفرهای شهری افزوده شود. برای تشویق مردم به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی، شهرداری تهران استفاده از مترو و اتوبوس را در هفته‌ی اول مهر برای دانش آموزان و دانشجویان مجانی اعلام و وعده داده ۸۵ درصد ظرفیت اتوبوسرانی تهران به کار گرفته شود. امسال برخلاف سال‌های گذشته، لااقل در تهران، آلودگی هوا در روزهای آخر شهریور چندان زیاد نبود که ماه مهر در هوای ناسالم آغاز شود. اما آنچه تغییر زیادی نکرده وضعیت نامناسب مدرسه‌های کشور است که همچنان بخش اعظم آنها محتاج بازسازی و نوسازی‌اند.
حدود دو هفته پیش، ۱۹ شهریور، مرتضي شمسايي ظفرقندي، معاون برنامه‌ريزي و امورمشاركت‌هاي سازمان نوسازي مدارس كشور به خبرگزاری ایرنا گفته است «اعتبار تخصيصي امسال به امر تخريب و بازسازي مدارس در تاريخ آموزش و پرورش بي سابقه است.» شمسایی در این گفتگو به ۱ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی اشاره می‌کند که دولت و مجلس به تخریب و بازسازی مدارس فرسوده اختصاص داده‌اند. پنجم اردیبهشت سال پیش نیز محمود فرشیدی، وزیر آموزش و پرورش در نامه‌ای خطاب به غلامعلی حداد عادل، از مجلس شورای اسلامی برای مصوبه‌ای که در مورد مقاوم سازی مدارس داشت تشکر کرده است. در آن روزها مجلس با برداشت ۴ میلیارد دلار از صندوق ذخیره‌ی ارزی برای این منظور موافقت کرده بود. رئیس مجلس توضیح می‌دهد اختصاص این بودجه برای مقاوم سازی مدارس آخرین لایحه دولت خاتمی بوده و مجلس هفتم نیز در جهت حفظ جان فرزندان كشور با آن موافقت كرد. [روزنامه‌ی شرق ۱۱ مرداد ۸۵]
۶۰ درصد مدارس غیرمستحکم هستند
مطابق برنامه‌ی چهارم توسعه مدارس کشور باید حداکثر تا چهار سال دیگر نوسازی و بازسازی شوند. آمار و ارقامی که مسئولان در مورد تعداد این گونه مدارس ارایه می‌دهند با هم تفاوت دارند، اما چنانچه معاون عمرانی وزارت آموزش و پرورش دو روز پیش، ۳۰ شهریور، به خبرگزاری فارس گفته است «در حال حاضر حدود 50 هزار مدرسه كشور تخريبي و غيرمستحكم هستند.» این تعداد نزدیک به ۶۰ درصد کل مدرسه‌های موجود را تشکیل می‌دهند. به رغم بودجه‌ای که برای این کار اختصاص یافته و مسئولان آن را در تاریخ آموزش و پرورش بی‌سابقه می‌خوانند آنچه در عمل اتفاق افتاده نشانگر دست‌یابی به هدف تعیین شده نیست. به گفته‌ی مدیران ارشد وزارت آموزش و پرورش، از محل اعتبارهای اختصاص یافته برای سال پیش تنها ۲۱۰۰ مدرسه تخریب و نوسازی شده و از اعتبارهای امسال قرار است ۳ هزار مدرسه بازسازی شود. [مهر، ۲۶ اردیبهشت]
تآخیرها و دور باطل نوسازی
با توجه به تعداد مدرسه‌های بازسازی شده در دو سال اخیر، بازسازی ۵۰ هزار مدرسه در سه چهار سال آینده به نظر امکان‌پذیر نمی‌آید. گذشته از مشکلات جاری، کمبود نیروی انسانی متخصص نیز اجرای این پروژه را در زمان پیش بینی شده با مانع روبرو کرده است. مدیرکل نوسازی مدارس کشور، حبیب الله بوربور معتقد است «با توجه به کمبود مشاور در بخش مقاوم سازی لازم است مدت زمان تعیین شده برای این امر از چهار سال به 10 سال افزایش یابد.» [مهر، ۱۱ شهریور] در کنار این مشکلات، باید در نظر داشت که حدود سی درصد مدارس موجود به صورت دو نوبتی فعالیت می‌کنند و به گفته‌ی مسئولان برای رسیدن به حد مطلوب آموزشی باید تعداد مدرسه‌ها ۵۰ درصد افزایش یابد. به اینها باید مدرسه‌هایی را افزود که با طولانی شدن انجام این پروژه، هر سال به فهرست مدرسه‌های محتاج نوسازی و بازسازی افزوده می‌شوند.