سال ۲۰۰۶، سال موتزارت
۱۳۸۴ دی ۱۲, دوشنبه
مهيندخت مصباح
بيست و هفتم ژانويه دويست و پنجاهمين سالروز تولد ولفگانگ آمادئوس موتزارت است. از همين رو دوستداران فرهنگ و موسيقى امسال را سال موتزارت نامگذارى كرده‌اند. موتزارت را كه از چهار سالگى تحت نظر پدر آهنگساز و پيانيست خود شروع به كنسرت دادن كرد، برجسته ترين موسيقيدان پس از سپرى شدن دوران باخ مى‌شناسند. به او كودك نابغه موسيقى می‌گفتند.از نظر رفتارى و شخصيتى هماره چون كودك ماند و خنده ها و ساده دلى‌اش شهره بود.
”عروسى فيگارو“، ”دون ژوان“ و ”نى سحرآميز“ كه از جمله سخت‌ترين قطعات اجراى اپرا هستند و كنسرتوهاى بياد ماندنى براى كلارينت و كلاويه و حتى ويلن و در كنار آن سمفونى‌هاى متعدد و قطعه‌هاى پر از شيطنت و سرشار از رنگ آميزى براى پيانو، كارنامه موتزارت را سنگين می‌كنند.
بارزترين خصوصيت موسيقى موتزارت، شيطنت، سرزندگى و پويايى جوانى، حركت‌هاى غيرمنتظره همراه با نغمه‌هاى بازيگوشانه است كه انقلابى در برابر سنت‌هاى زمان خود به شمار می‌رفت. در موردش گفته‌اند هنگام گوش كردن به موسيقى موتزارت انگار از پنجره كودكى را مى‌بينيم كه در حال بازى و سخن گفتن با خود است.
موسيقى شناسان و مورخين اوج شكل‌گيرى مكتب آهنگسازى كلاسيك ويلن را مديون موتزارت می‌دانند. او نخستين قطعه‌هاى خود را در سن چهار سالگى تصنيف كرد و از اين زمان تا ۱۲سالگى، پرشورترين بخش زندگى هنرى خود را در عين كودكى تجربه نمود. طى كنسرت‌هاى پيانو و ويلن كه در كشورهاى اروپايى داشت، به كودك اعجوبه ملقب شد و تا آخر عمر هم از نظر رفتارى كودك ماند. از موتزارت بيش از ۲۰ كنسرتو پيانو برجاى مانده كه هر يك از ويژگى خاصى برخوردارند..
امسال در اتريش كه كشور زادگاه موتزارت است، برنامه‌هاى مفصلى براى ۲۵۰ مين سالروز تولد موتزارت تدارك ديده‌اند كه از چندى قبل آغاز شده و نقطه اوج آن ۲۷ ژانوبه خواهد بود. از ديگر برنامه‌هايى كه بطور سراسرى در سى كشور دنيا قابل استفاده خواهد بود، پخش يك برنامه تلويزيونى ۲۴ ساعته در روز تولد موتزارت است كه بطور مستقيم مراسمى از برلين، وين، سالزبورگ شهر موتزارت، پراك و پكن را به معرض ديد تماشاگران مى‌گذارد. اين پروژه با همكارى شبكه‌هاى تلويزيونى آلمان، اتريش، چين، ژاپن و شبكه مشترك آلمان و فرانسه "آرته" انجام می‌شود و شامل كنسرت، مطالب مستند در باره موسيقى و زندگى و تاثير موتزارت خواهد بود.
در ايران نيز به همين مناسبت، فستيوال موتزارت در اواسط آذر ماه در تالار وحدت و به رهبرى لوريس چكناواريان برگزار شد. گروه كر نود نفره‌ى محمد نورى خواننده قديمى و سرشناس نيز در اين فستيوال شركت داشت. فستيوال موتزارت در تهران از دوازده آذر تا بيستم آذر بطول انجاميد و اركستر سمفونيك تهران به همراهى سوليست‌هاى ارمنى و اتريشى قطعاتى چون ركوئيم و مس تاجگذارى دو ماژور از زيباترين آثار موتزارت را اجرا كردند.
موتزارت با قطعات ركوييم به اوج پختگى در اركستر و كر رسيد. ”ركوييم“ يا ”مرثيه سوگ“ با پايان عمر خود موتزارت توام بود. كودك اعجوبه موسيقى تنها ۳۵ سال زندگى كرد...