سايه سنگين مدارس خطرناك برسردانش آموزان
۱۳۸۵ آبان ۱۷, چهارشنبه
البته چهارسال مدت زيادى براى بسر بردن دانش آموزان در شرايط خطرناكى است كه وزير آموزش و پرورش از آن صحبت می‌كند. با اين حال آيا به عملى شدن حتى همين وعده می‌توان اطمينان داشت؟ اين سوال را با بهزاد كشميرى پور گزارشگر صداى آلمان در تهران در ميان گذاشتيم:
بهزاد کشمیری‌پور: در خوشبینانه‌ترین حالت و اگر این وعده هم متحقق بشود، باز به این معناست که بخشی از دانش‌آموزان ما حداقل تا چهارسال دیگر در مدارس ناامن درس خواهند خواند. اما تجربه‌ی ما از ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی در ایران اجازه نمی‌دهند که خوشبین باشیم به تحقق این برنامه.
دویچه‌وله: چه موانعی برای به انجام رساندن این نوسازی وجود دارد و آن را با کندی یا ترمز روبه‌رو می‌کند، بودجه کافی در اختیار نیست یا فقط مسئله‌ی برنامه‌ریزی هست؟
بهزاد کشمیری‌پور: قانونی که به‌موجب آن فقط اجازه برداشت ۴میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی برای مقاوم‌سازی مدارس داده شده، مصوب اسفند سال گذشته است. این قانون ۳۰ فروردین ماه به تایید شورای نگهبان هم رسیده است، اما تا شروع سال جدید هنوز آیین‌نامه اجرایی این قانون تصویب نشده بوده، تدوین نشده بوده و در حقیقت مدتی را که می‌شد در تعطیلات تابستان صرف آن بشود از دست داده است.
دویچه‌وله: وزیر آموزش و پرورش بويژه از مدارس نقاط محروم صحبت کرده، اما واقعا ضرورت نوسازی و بازسازی فقط شامل حال این مدارس می‌شود یا تهران و سایر شهرهای بزرگ و کوچک هم نیازمند اقدامات جدی هستند؟
بهزاد کشمیری‌پور: مطابق آخرین آماری که خود وزارت آموزش و پرورش هم اعلام کرده، ما در ایران یک چیزی حدود ۸۵ هزار و ۴۵۰تا مدرسه داریم که از اینها ۲۶هزار و ۶۱۰ مدرسه غیرمقاوم هستند و ۳۲هزار مدرسه تخریبی هستند. یعنی ما ۵۸هزار مدرسه‌ای داریم - بلکه حتی ۵۹ هزار مدرسه - که باید در این ۴سال بازسازی بشوند یا تجهیز بشوند و یا مقاوم‌سازی بشوند. با توجه به اینکه سال تحصیلی آغاز شده، اگر که سال دیگر بخواهند این کار را شروع بکنند، یعنی خردادماه، بدین ترتیب از همین الان حدود یکسال و چندماه از این زمان از دست رفته است و اگر حتا فرض بگیریم که با برنامه‌ریزی کاملا هماهنگی بتوانند این کار را شروع بکنند، باز فرصت از دست رفته و می‌توانند خردادماه سال آینده این کار را شروع بکنند. و باید توجه داشته باشیم که تخریب و بازسازی مدارس در ایران بیش از یکسال طول می‌کشد. حدود ۳۰درصد مدرسه‌هایی که در ایران ساخته شده، توسط خیرین یا با مشارکتهای مردمی ساخته شده است که از ابتدای انقلاب تا الان حدود ۱۲هزار و ۷۰۰ مدرسه بوده این مدارسی که تا الان با مشارکتهای مردمی ساخته شده است. اگر فرض بگیریم که دولت هم در این فاصله ۲۶ـ ۲۵هزار مدرسه ساخته باشد، مجموع مدارس کمتر از ۵۰هزار می‌شود که در عرض ۲۸ سال گذشته ساخته شده است. برای همین خیلی سخت است که آدم با خوشبینی تصور بکند که در عرض سه سال آینده نزدیک ۵۹هزار مدرسه تخریب و بازسازی می‌شوند.
دویچه‌وله: با توجه به صحبتی که کردید و اینکه واقعا یک خطر جدی می‌تواند فرزندان مردم را تهدید بکند در مدارس، آیا نمی‌شود این مدارس محتاج به بازسازی را تعطیل کرد و از طریق دو شیف کردن تعداد بيشترى از مدارس دانش آموزان را به مراکز امن‌تری فرستاد؟
بهزاد کشمیری‌پور: همین الان هم حدود یک سوم مدارس کشور دونوبتی هستند. مسئولان هم اعتراف می‌کنند که ما برای برطرف کردن این معضل محتاج افزایش ۵۰درصدی تعداد مدارس هستیم. از این گذشته ما ۵۰هزارتا مدرسه داریم در سراسر ایران که اینها اجاره‌ای هستند و اجازه ساخت و سازشان به‌راحتی کسب نمی‌تواند بشود. البته این را هم اضافه بکنم که ما در کلان شهرها مدارس اجاره‌ای‌مان خیلی بیشترند. یعنی در تهران از حدود ۳هزار و ۱۸۰ مدرسه‌ای که وجود دارد، ۳۲۰تا اجاره‌ای هستند. به این ترتیب بودجه‌ای را که سازمان آموزش و پرورش تهران برای سال گذشته برای خرید مدارس در اختیار داشته، تنها کفاف خرید ۱۳ مدرسه را داده. یعنی این معضل به این سادگی قابل طرح نیست، قابل حل نیست و مدارس را نمی‌شود ۴ نوبته کرد.
دویچه‌وله: تنها سوالی که این وسط باقی می‌ماند، اینکه ، تکلیف مردم چیست به این ترتیب؟
بهزاد کشمیری‌پور: این محتاج یک برنامه‌ریزی درازمدت است. محتاج هماهنگی بین نهادهای مختلف، صرف بودجه بیشتر و یک برنامه‌ریزی بلندمدت است. در کوتاه مدت مردم چاره‌ای ندارند، ضمن اینکه ما باید افزایش جمعیت را هم حساب بکنیم. ما در سال تحصیلی جدید ۱میلیون و ۲۰۰هزار نوآموز داشتیم. درست است که تعدادی فارغ‌التحصیل شده‌اند، اما بالاخره چندصدهزار دانش‌آموز هرسال به تعداد دانش‌آموزهای ما اضافه می‌شود و برنامه‌ریزی برای اینها فراتر از مقاوم‌سازی مدارسی‌ست که بالاخره نیاز عاجل امروز مملکت است. این سامان‌دادن به وضع مدارس کشور محتاج یک برنامه‌ریزی درازمدت است و هماهنگی بین نهادهای مختلف.
مريم انصارى