سخنرانی جنجال‌برانگیز
۱۳۸۶ فروردین ۲۷, دوشنبه
این روزها دوباره کارنامه و رویکرد جامعه آلمان در جنگ جهانی دوم در محور مباحثات سیاسی این کشور قرار گرفته است. زمینه‌ساز بحث اخیر، سخنرانی‌ای روز چهارشنبه (11 آوریل) "گونتر اوتینگر"، نخست‌وزیر ایالت "بادن- ووتمبرگ" و از اعضای رهبری حزب دمکرات مسیحی به مناسبت درگذشت "هانس فیلبینگر" است.
فیلبینگر به عنوان عضو حزب دمکرات مسیحی آلمان، از سال 1966به مدت 12 سال نخست‌وزیر ایالت ووتمبرگ بود و کارنامه نسبتا موفقی از خود ارائه کرد. سال 1978 معلوم شد که فیلبینگر در اواخر جنگ جهانی دوم، به عنوان دادستان نیروی دریایی آلمان، در صدور حکم اعدام برای برخی از کسانی که از خدمت در ارتش هیتلری سرباز زده بودند دخیل بوده است. افشای مستند این سابقه، گرچه کماکان با انکار فیلبینگر روبرو شد، اما او سرانجام چاره‌ای جز استعفا نیافت.
اوتینگر، نخست‌وزیر کنونی ایالت بادن- ووتمبرگ، در سخنرانی خود به مناسبت درگذشت فیلبینگر نه تنها منکر همکاری وی با رژیم نازی شد، بلکه او را از مخالفان این رژیم معرفی کرد. این سخن در روزهای اخیر جنجال سیاسی بزرگی را به دنبال آورده است. اکثر احزاب آلمان خواهان معذرت‌خواهی اوتینگر شده‌اند و جامعه یهودیان این کشور او را فاقد شایستگی اخلاقی برای ماندن در سمت خویش دانسته است.
بالاگرفتن اعتراض‌ها سبب شد که خانم آنگلا مرکل ، صدراعظم آلمان و رهبر حزب دمکرات مسیحی نیز که اوتینگر هم از اعضای رهبری آن است زیر فشار قرار گیرد. مرکل برای کاستن از این فشارها در تماسی تلفنی با نخست‌وزیر بادن- ووتمبرگ که محتوای آن به اطلاع رسانه‌ها هم رسید ضمن انتقاد از سخنرانی وی، خواهان تصحیح موضع‌گیری‌اش شد. اوتینگر ابتدا بدون آن که از محتوای سخنرانی خود فاصله بگیرد، صرفا از این که حرف‌هایش تاثیرات و پیامدهای منفی‌ای داشته ابراز تاسف کرد. این اقدام اما، موج اعتراض‌ها و انتقادها را فروننشاند.
روز دوشنبه سرانجام اوتینگرگام دیگری به جلو برداشت و در نامه‌ای سرگشاده از بابت تاثیرات منفی سخنرانی خود بر تحت تعقیب‌قرارگرفتگان و بازماندگان ِ قربانیان ِ جنگ جهانی دوم معذرت‌خواهی کرد. او این بار نیز بی آن که محتوای سخنرانی خود را اساساً زیر سوال ببرد، گفت که منظورش بد درک شده و شاید بهتر بود که جملات متفاوتی را در سخنرانی‌اش به کار می‌گرفت. اوتینگرافزود که او هیچگاه مدعی نشده فیلبینگر علیه رژیم هیتلری مبارزه می‌کرده، ولی معتقد است که وی به لحاظ درونی فاصله معین و قابل اثباتی با این رژیم داشته و مخالف با دیکتاتوری بوده است.
معذرت‌خواهی اوتینگر از نظر حزب وی، یعنی حزب دمکرات مسیحی کفایت می‌کند و می‌تواند به بحث و جدال بر سر سخنرانی وی پایان دهد. اما شماری از چهره‌های احزاب سیاسی مخالف، قربانیان دادگاه‌های نظامی دوران حکومت هیتلر، شورای مرکزی یهودیان آلمان و گروه‌هایی از تاریخدانان این معذرت‌خواهی را کافی ندانسته و قسماً خواهان استعفای اوتینگر شده‌اند.
رسانه‌ها و شماری از محافل سیاسی آلمان راضی‌نگه‌داشتن محافل محافظه‌کار ِ ناسیونالیست دردرون حزب دمکرات مسیحی و در درون جامعه آلمان و جذب نظر مساعد آنها را انگیزه اصلی اوتینگر در سخنرانی جنجال‌برانگیز روز چهارشنبه می‌دانند. آن سخنرانی و باقی‌ماندن اوتینگر بر سر مواضع خویش این نگرانی را تشدید کرده که تلاش برای نسبی‌کردن جنایات دوران جنگ جهانی دوم وارد فاز جدیدی شود.
ورود برخی از احزاب نئونازی به پارلمان چند ایالات آلمان و نیز افزایش حملات نژادپرستانه درمناطق مختلف این کشور در سال‌های گذشته، از نظر برخی از سیاستمداران محافظه‌کار حاکی از قدرت‌گرفتن نیرو و گرایشی در جامعه است که می‌توان در کارزارهای انتخاباتی و رقابت‌های درون حزبی بر روی آن حساب باز کرد و با موضع‌گیری‌های مناسب نظر مساعدش را کسب نمود. سکوت شماری از چهره‌های سرشناس حزب دمکرات مسیحی در قبال اظهارات اوتینگر را رسانه‌های آلمان قسما ناشی از همین رویکرد و انگیزه می‌دانند.
ح.