سردی بازار انتخابات اروپا
۱۳۸۸ خرداد ۱۴, پنجشنبه
انتخابات پارلمان اروپا، همانند بسیاری از امور دیگر، نتیجه توافقی پیچیده میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا به حساب می‌آید. طبق قراردادهای موجود باید انتخابات با قواعد یکسانی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا برگزار شود. اما پس از گذشت ۳۰ سال، اروپا هنوز موفق به برگزاری انتخاباتی هماهنگ و یکسان نشده است.
روشهای متفاوت انتخاباتی برای پارلمانی واحد
کشورهای عضو اتحادیه اروپا کماکان دارای سیستم‌ها و روشهای مختلف انتخاباتی هستند. در حالی‌که نحوه گزینش نامزدها و تنظیم لیست‌های انتخاباتی در هر کشوری متفاوت است، راهیابی نامزدها به پارلمان اروپا در همه کشورها بر حسب نسبت آرایی معین می‌شود که احزاب مختلف از آن خود می‌کنند. این سیستم یکسان انتخاباتی، تناسبی از آرای احزاب (و نه اکثریت آرا) را اساس کار خود قرار می‌دهد.
سن واجدان شرایط برای رای‌دهی نیز در کشورهای اروپایی متفاوت است. برای مثال در اتریش از ۱۶ سالگی می‌توان در انتخابات شرکت جست و به نامزد مورد علاقه رای داد، اما در اغلب کشورهای اروپایی حداقل سن برای شرکت در انتخابات ۱۸ سال است.
شرط سنی برای نمایندگان پارلمان نیز از قاعده یکسانی پیروی نمی‌کند. در حالی‌که در اغلب کشورهای اروپایی با ۱۸ سال می‌توان به عنوان نامزد در انتخابات شرکت جست، در کشورهای ایتالیا و قبرس، دست‌کم سن برای نامزدهای انتخاباتی ۲۵ سال مقرر شده است.
احزاب برای ورود به پارلمان در اغلب کشورهای اروپایی دست‌کم نیازمند کسب پنج درصد از آرا هستند. اما در برخی از کشورها، این معیار نیز تغییر یافته است. برای نمونه در اتریش، میزان حداقل برای ورود احزاب به پارلمان، چهار درصد در نظر گرفته شده است. شهروندان اروپایی صرف نظر از تابیعت‌شان، در هر کشوری از اتحادیه اروپا اجازه شرکت در انتخابات را دارند. برای مثال یک دانمارکی می‌تواند در ایرلند نامزد خود را انتخاب کند، یا یک آلمانی در یونان در انتخابات شرکت جوید. تعداد واجدان شرایط در اروپا بالغ بر ۳۷۵ میلیون نفر است. در مجموع ۷۳۶ نماینده می‌توانند به پارلمان اروپا راه یابند.
تعیین هفته انتخاباتی در اروپا
کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر سر یک روز معین برای برگزاری انتخابات به توافق نرسیدند. بدین خاطر یک هفته انتخاباتی در نظر گرفته شده است، که از پنجشنبه (۴ ژوئن) تا یک‌شنبه (۷ ژوئن) به طول خواهد کشید. مردم هلند و انگلستان به‌طور سنتی در روز پنجشنبه (۴ ژوئن) به پای صندوق‌های رای خواهند رفت. مردم ایرلند در روز جمعه (۵ ژوئن) و ایتالیایی‌ها در دو روز جمعه و شنبه (۵ و ۶ ژوئن) نمایندگان خود را برمی‌گزیند. اما در اغلب کشورهای اروپایی، از جمله در آلمان، یک‌شنبه (۷ ژوئن) روز انتخابات در نظر گرفته شده است.
در روز یک‌شنبه (۷ ژوئن) در ساعت ۲۲ به وقت اروپای مرکزی رای‌گیری به پایان خواهد رسید و شمارش آرا آغاز خواهد شد. اما در هلند نتایج غیررسمی انتخابات این کشور در روز پنجشنبه و در آلمان در روز یک‌شنبه مشخص خواهند شد. اعلام نتایج رسمی و قطعی انتخابات پارلمان اروپا در ۱۷ ژوئن در نظر گرفته شده است.
تعداد محدود رای‌دهندگان
سرپرستان انتخابات در کشورهای اروپایی، نتایج و تقسیم کرسی‌های نمایندگی را در حوزه انتخاباتی خود تا ساعت ۲۲ روز یک‌شنبه به دفتر پارلمان اروپا در بروکسل اطلاع خواهند داد. از آن پس بر سر ترکیب و آرایش جدید پارلمان اروپا در بروکسل بحث خواهد شد.
بنا به نظرسنجی‌های کنونی، احزاب محافظه‌کار کماکان بزرگترین فراکسیون را در پارلمان اروپا تشکیل خواهند داد و احزاب سوسیال دمکرات اروپا در مقام دوم جای خواهند گرفت. میزان شرکت‌مردم در انتخابات هنوز ناروشن بوده و سبب ایجاد نگرانی در محافل سیاسی اروپا شده است. در طی ۳۰ سال گذشته به‌طور مستمر از تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات کاسته شده است.
به گفته کارشناسان انتخاباتی، کاهش مشارکت مردم در انتخابات، شانس موفقیت احزاب و گروه‌های کوچک برای ورود به پارلمان اروپا را افزایش خواهد داد.
در آخرین نظرسنجی که به درخواست پارلمان اروپا صورت گرفته، میزان رای‌دهند‌کنندگان در انتخابات حدود ۴۳ درصد تخمین زده می‌شود. طبق این نظرسنجی، ترس از بیکاری و پیامدهای بحران اقتصادی مهتمرین موضوعات انتخاباتی به شمار می‌آیند.
به دلیل سیستم‌های انتخاباتی متفاوت و فقدان لیست‌های انتخاباتی فراملی، مبارزه انتخاباتی در ۲۷ کشورعضو همچنان در سطح ملی صورت می‌گیرد. به نظر جکی دیویس، کارشناس سیاسی در موسسه اروپایی سیاست در بروکسل، در کشورهای مختلف اروپایی مردم با موضوعات متفاوتی روبرو هستند و در اغلب موارد، انتخابات فرصتی برای اعتراض به دولت‌های ملی به حساب می‌آید.
Bernd Riegert / شهرام اسلامی
تحریریه: آذین حیدری‌نژاد