سرما و برف سنگين در نيمه‌ى شمالى کشور و عدم آمادگى مسئولان
۱۳۸۳ بهمن ۲۶, دوشنبه
گرچه نزديک به سى سال پيش هم شهروندان رشت شاهد چنين برف سنگينى بوده‌اند اما آن زمان اين حجم برف در فاصله‌ى چند هفته بر سر اين شهر فرود آمده بود. اين‌بار اما بارش شديد و مداوم در کمتر از يک‌هفته شهر را به صورت نيمه‌تعطيل درآورد و مردم را در وضعيتى وخيم قرار داده است.
شهر رشت در روزهاى گذشته تقريبا فلج شده و قطع آب و برق و گاز در بسيارى از مناطق، مردم را با دشواريهاى فراوانى روبرو کرده است. برف سنگينى که به خرابى ۵۰۰۰ هزار واحد مسکونى و تجارى منجر شده، گذشته از ترکيدگى لوله‌ها، به تصفيه‌خانه‌ى آب آشاميدنى شهر نيز خساراتى وارد کرده و مردم اين منطقه را با کمبود و قطع آب مواجه کرده است. از کار افتادن برخى نانواييها نيز از پيامدهاى برف سنگين در استان گيلان است. در حالى که درافشان معاون بازرگانى سازمان غله‌ى استان گيلان کمبود آرد لازم را تکذيب کرده مشکل تردد و قطع برق و کاز حتا بسيارى از نانواييهايى را که آرد در اختيار دارند نيز از کار انداخته است.
قطع اب آشاميدنى در بسيارى از محله‌هاى رشت مشکلات ديگرى نيز به بار آورده است. مردم در مورادى مجبور به آب کردن برف براى رفع نيازهاى خود هستند و کمبود سوخت امکان جوشاندن و بهداشتى‌کردن آن را نمى‌دهد. همچنين بسته شدن خيابانها کار جمع‌آورى زباله را در شهر رشت و مناطق اطراف با مشکل مواجه کرده و به اين ترتيب وضع بهداشت شهر نيز نگران‌کننده شده است.
مسئولان و متخصصان از جمله علتهاى قطع گاز را افت فشار آن در خط لوله‌هاى مناطق سرمازده ذکر کرده‌اند.
شهرهاى جنوبى استان آذربايجان مانند نقده، اشنويه و سردشت با قطعى ۸۰ درصدى گاز مواجه‌اند. اما گذشته از شهرهاى اين استان که در انتهاى خط لوله‌ى گاز کشور قرار دارند در تهران نيز گاز بسيارى از مناطق به‌ويژه در شمال و شرق شهر قطع شده است. در حالى که در بعضى از محله‌ها مردم مقابل اداره‌ى گاز جمع شده يا با تلفنهاى مکرر خواستار رسيدگى مسئولان هستند بسيارى از شهروندان تهرانى خود دست‌به‌کار شده و با دستکارى کنتورهاى گاز، راسا اقدام به هواگيرى و راه‌اندازى مجدد گاز منازل خود مى‌کنند.
سرماى شديد همه جا مردم را به کارهايى واداشته که هميشه خالى از خطر نيستند و گاه پيامدهاى وخيمى به دنبال دارند. در همين روزها انفجار کپسول گازى، که براى گرم کردن داخل اتوبوس از آن استفاده مى شد، در راه زنجان به ميانه جان ۱۴ تن از مسافران را گرفته است.
در روزهاى گذشته هواى تهران بسيار سرد شده و به منهاى هفت درجه سانتيگراد نيز رسيده است يکى از كارشناسان مركز پيش‌بينى هواى سازمان هواشناسى، محمد عنايت اعلام مى‌کند: «ميانگين دماى هواى تهران در چنين روزى طبق آمارهاى ۵۰ سال اخير حدود صفر درجه مى‌باشد». ميانگين ريزش برف در تهران و در روزهاى اخير را ۵۰ سانتى‌متر ذکر کرده‌اند اما بخشهاى شمالى شهر که سهمى بيشتر از اين بارش دارند همچنان با مشکلات بسيارى در رفت‌و آمد مواجه‌اند. به گفته‌ى بعضى از شهروندان ادراه‌هاى دولتى و حتا بخشهايى از وزارتخانه‌ها نيز از اين معضلات مصون نمانده‌اند و با افت فشار يا قطع گاز درگيرند.
در استان گيلان گرچه بسته بودن بسيارى از راهها و نبود منابع سوخت و سرماى شديد خودبخود بسيارى از مدارس را تعطيل کرده، بيش از ۱۲۰ مدرسه و واحد آموزشى نيز در سطح استان ويران شده يا خسارت ديده‌اند. در تهران نيز برف سنگين و سرماى کم‌سابقه در هفته‌هاى اخير بارها مدارس را به تعطيلى کشانده و خانواده‌ها را نگران عقب‌افتادگى فرزندان خود از درس کرده است. در همين ارتباط عراقى‌نيا معاون آموزش عمومى آموزش و پرورش شهر تهران به خبرنگار ايسنا گفته: «تعطيلى مدارس تا كنون به دلايل مختلف و شرايطى همچون زلزله، جنگ، و يا ساير اتفاقات در كشور رخ داده و همواره جبران شده و اين تعطيلات در حقيقت يك نوع مهارت زندگى است تا دانش‌آموزان نحوه يادگيرى در منزل را نيز بياموزند.»
بحران ناشى از سرما و بارش شديد برف بار ديگر انتقادهاى بسيارى را متوجه مسئولان کرده که به اعتقاد بسيارى از مردم نه تنها آمادگى لازم را در مواجهه با حوادث غيرمترقبه از خود نشان نمى‌دهند بلکه با ادعاهى واهى سعى در پرده‌پوشى معضلات نيز دارند.
مسعود سلطانى‌فر، استاندار گيلان، عصر روز يکشنبه ۲۵ بهمن در پاسخ به انتقادهايى مبنى بر کم توجهى به هشدار سازمان هواشناسى، در اوايل هفته‌ى گذشته و آغاز بارش سنگن برف، اعلام کرد که مطابق اسناد مکتوب موجود پيش‌بينى‌هاى سازمان هواشناسى چيزى مانند گزارشهاى معمول هر روز بوده و با عباراتى نظير «کمى تا قسمتى ابرى همراه با بارش برف» با روزهاى قبل و بعد تفاوت محسوسى نداشته است. او با اينحال اذعان دارد که مسئولان مى‌توانستند چند ساعت زودتر اقدام کنند. مردم رشت معتقدند عدم شروع به موقع پاکسازى برفها در معابر و خيابانهاى اصلى باعث انبوه شدن آنها و بسته شدن راهها در روزهاى بعد و کندى کمک‌رسانى شده است.
استاندار گيلان، سلطانى‌فر، گرچه سهل‌انگارى مسئولان را اغراق‌آميز مى‌خواند و معتقد است «ستاد حوادث غيرمترقبه به موقع تشکيل و فعال شده اعلام کرد که با گذشت پنج روز همچنان شهرستانهاى کوچصفهان کمتر از ۳۰ درصد، آستانه اشرفيه کمتر از ۲۰ درصد و سياهکل اصلا برق ندارند. مردم گيلان و به‌ويژه رشت با اشاره به اين که تا کنون هيچ مقام بلندپايه‌ى حکومتى به اين شهر سفر نکرده، اين امر را نشانه‌اى از کم‌توجهى مسئولان به اين شهر بحران زده قلمداد مى‌کنند.
بهزاد کشميرى‌پور، گزارشگر صداى آلمان در تهران