سفر رايس، پروازهاى سرّى، زندانهاى مخفى
۱۳۸۴ آذر ۱۵, سه‌شنبه
نظامى آمريكايى خواهد رفت. گفته مى‌شود آمريكا در اين كشور داراى زندانهاى مخفى است.
بى‌شك تصادفى نيست كه كاندوليزا رايس، رئيس جمهورى آمريكا در سفرش به كشورهاى اروپايى نخست وارد برلين شود. در حال حاضر نمايندگان دولت بوش در تجليل از مناسبات آلمان و آمريكا خسته نمى‌شوند، بطوريكه «شان مك‌كورمك»، سخنگوى وزارت امور خارجه‌ى آمريكا هفته‌ى پيش گفته بود:
”وزير خارجه ، رايس، در دوره‌ى وزارتش اين وظيفه را براى خود قائل شده تا مناسبات با اروپا را بهبود ببخشد. ما همكارى‌هاى خوبى با آلمان و ديگر كشورهاى اروپايى داريم، بويژه در اين رابطه كه بايد مانع از دستيابى ايران به سلاح اتمى شد. همين طور همكارى‌هايمان در رابطه با افغانستان و عراق نيز مطلوب است. ما اختلافات شناخته‌شده‌مان را پشت سر گذاشته‌ايم.”
بايد گفت كه فرانك والتر اشتاين‌ماير نيز به هنگام ديدارش از واشنگتن نمى‌خواست از اين سخنان عقب بماند. وى اشاره به قرارداد ائتلاف دولت آلمان كرد كه در آنجا بر مناسبات فراآتلانتيك بويژه تأكيد شده است كه پس از كشورهاى اروپايى ايالات متحده‌ى آمريكا در جايگاه دوم در ديپلماسى آلمان قرار دارد. با اين حال كارشناسانى مانند «استفان زابو»، استاد در رشته‌ى مطالعات اروپا از دانشگاه جان هاپكينز معتقدند كه كيفيت اين رابطه در كل خود تغيير كرده است:
”مناسبات بهبود يافته، دستكم خيلى بهتر از زمان صدراعظمى گرهارد شرودر. ولى من می‌خواهم بگويم كه آن ”دوران خوب قديم” ديگر بازنخواهد گشت. علت آن هم در وضعيت استراتژيك جديد است و اينكه منافع و علائق طرفين ديگر همانند گذشته چندان مشترك نيست.”
قابل اشاره است كه خانم رايس پس از ديدارش از آلمان به بخارست، پايتخت رومانى سفر خواهد كرد. ناديانا كومانچى، كه زمانى قهرمان ژيمناستيك جهان بود، جزو كميته‌ى استقبال است و «ميخاى رضوان اونگورونو»، وزير امور خارجه‌ى اين كشور شخصا به استقبال رايس خواهد رفت. اونگورونو اين ديدار را با تشريفات بسيار تدارك ديده است و تأكيد دارد كه در خاك رومانى هرگز زندانهاى غيرقانونى آمريكايى وجود نداشته است و مى‌گويد:
”هرگز چنين موردى وجود نداشته است و اين اتهامات ربطى به كشور رومانى ندارد.”
دولت رومانى اين اتهامات و ادعاها را نخست چندان جدى تلقى نكرد. هنگامى كه نخستين گزارش‌ها درباره‌ى هواپيماهاى سازمان «سيا» انتشار يافتند، دولت رومانى تنها به يك تكذيب كوتاه بسنده كرد. ولى پس آن براى مقامات اين كشور روشن شد كه به هنگام ديدار وزير امور خارجه‌ى آمريكا از رومانى موضوع‌هاى نامطبوعى مى‌توانند مطرح شوند.
بهرحال سفر كوندوليزا رايس به بخارست ديدارى تشريفاتى نيست. وى در پايتخت رومانى قراردادى براى احداث يك پايگاه نظامى در اين كشور به امضا خواهد رساند. به گفته‌ى وزير امور خارجه‌ى رومانى اين پايگاه وظايف محدودى خواهد داشت كه استفاده‌ى لجستيك از آن خواهد شد و پايگاهى براى پرسنل و فعاليتهاى عملياتى خواهد بود. بايد اشاره كرد كه اين پايگاه به احتمال زياد در ۲۰۰ كيلومترى شرق بخارست و البته در نزديكى درياى سياه خواهد بود. اين منطقه يك فرودگاه نظامى بوده است كه در سال ۲۰۰۳ به هنگام جنگ عليه صدام حسين مورد استفاده‌ى ارتش آمريكا بوده است و گاه تا ۳۵۰۰ سرباز آمريكايى در اين پايگاه مستقر بوده‌اند.
نگاه مطبوعات به سفر اروپايى خانم كاندوليزا رايس
پروازهاى مخفيانه سازمان سيا و استفاده غيرمجاز از فرودگاههاى شمارى از كشورهاى اروپايى و همچنين به زندان افكندن كسانى كه مظنون به فعاليتهاى تروريستى هستند و از جانب ديگر برپا ساختن چنين زندانهايى در خاك اروپا بر سفر اروپايى خانم كوندليزا رايس، وزير امور خارجه آمريكا سايه افكنده است. نگاهى به ستون تفسيرى روزنامه‌هاى امروز آلمان و جهان نشان ميدهد كه فعاليتهاى تعريف نشده سازمان سيا در اروپا يكى از اصلى‌ترين و محورى‌ترين موضوعات مورد توجه مفسران بوده است.
مفسر روزنامه واشنگتن پست نسبت به زيان‌هاى سياست و راهكار تا كنونى ايالات متحده آمريكا در ارتباط با امر مقابله با تروريسم اشاره دارد و سخنان و توضيحات خانم كاندوليزا رايس، وزير امور خارجه آمريكا، را دفاعى كم جان و ناموثر ارزيابى می‌كند. مفسر اين روزنامه از جمله در اين باره چنين مى‌نويسد:
"تنها راه باقى مانده كه بتواند زيان‌هاى پديد آمده را جبران كند، همانا تغيير اساسى راهكار آمريكا در امر مبارزه با تروريسم است. تغيير تاكتيك آمريكا در اين رابطه بيش از آن كه خطرى براى مبارزه با تروريسم باشد، كمكى به اين امر است. صرفنظر از اين بحث كه آيا ربودن افراد مظنون به فعاليتهاى تروريستى در اروپا عملا با موازين حقوقى همخوانى دارد يا خير، بايد پذيرفت كه اين اقدامات عملا نتيجه‌اى معكوس ببار آورده‌اند. مخالفتى كه هم اكنون در بين مردم ايتاليا، سوئد و آلمان به چشم مى‌خورد، عملا ادامه همكارى دولتهاى اين كشورها را با سازمان سيا دشوار خواهد ساخت.
مفسر روزنامه ايتاليايى "كوريرا دلا سرا" كه در ميلان منتشر می‌شود نيز نگاهى دارد به سفر اروپايى وزير امور خارجه آمريكا، خانم كوندليزا رايس. مفسر اين روزنامه اين سفر اروپايى خانم رايس را دشوارترين سفر وى ارزيابى كرده و بر اين باور است كه رايس با اشاره و دفاع سرسختانه از امنيت پيمان آتلانتيك شمالى عملا بر آن بوده تا از زهر پروازهاى مخفى سازمان سيا در اروپا و يا زندانهاى مخفى آمريكا در اروپا بكاهد. مفسر اين روزنامه در بخشى از تفسير خود مى‌نويسد:
"سخنان توضيحى خانم كوندليزا رايس نه تكذيب اتهام وجود زندانهاى مخفى آمريكا در اروپا بود و نه تكذيب اتهام پروازهاى مخفيانه سازمان سيا در اروپا و نه تكذيب عدم تكرار اين پروازها در آينده."
روزنامه آلمانى "اولدنبورگيشه فولكس‌سايتونگ" نيز به پروازهاى مخفيانه سازمان سيا در قاره اروپا پرداخته و بر اين باور است كه غرب می‌بايست براى دفاع از حيثيت خود حركت كند. مفسر اين روزنامه مى‌نويسد:
"برلين كهنسال در قياس با واشنگتن در ارتباط با موضوع اعتمادسازى مشكلى دارد. كسى كه از دموكراسى دم ميزند، می‌بايست خود موازين آن را پاس دارد. اين موضوع هم براى پاسدارى از تعريف كشورهاى غربى حائز اهميت است و هم براى تصويرى كه ساير كشورهاى جهان و بويژه كشورهاى عربى از غرب دارند، مهم است. زندان گوانتانامو و زندانهاى سازمان سيا در گوشه و كنار جهان نشانه آشكار آنند كه كشورهاى جهان به سازمان ملل نيازى دارند قدرتمند و كارآ كه قادر به مانع شدن از چنين تحولاتى باشد. اما بايد اذعان داشت كه سازمان ملل از يكسو از سوءاستفاده‌هاى مالى صورت گرفته در اين نهاد در رنج است و از دگر سو بشدت نيازمند كمك مالى خود آمريكاست.