سفر شیمون پرز به آذربایجان و قزاقستان

اسرائیل تابه‌حال در قزاقستان و ازبکستان سفارتخانه خود را تاسیس کرده و قرار است بزودی نیز در ترکمنستان سفارتخانه خود را افتتاح کند. آویگدور لیبرمان، وزیر امور خارجۀ اسرائیل که یکی از مهاجرین یهودی از شوروی سابق است، اعلام کرد، «آسیای میانه مهمترین منطقه برای اسرائیل به حساب می‌آید».

توجه اسرائیل به همسایه های شمالی ایران

سفر شیمون پرز به جمهوری آذربایجان با استقبال گرم الهام علی‌اف و دیگر دولتمردان آذربایجان روبرو شد. کارشناسان اهداف اقتصادی اسرائیل را یکی از انگیزه های مهم توجه‌ی اسرائیل به این کشورمی‌دانند. اسرائیل خواستار خرید گاز طبیعی و نفت جمهوری آذربایجان از طریق خط لوله‌ی آذربایجان به ترکیه شد. شیمون پرز را هیئتی متشکل از وزیران دولتی و بیش از ۶۰ نماینده شرکت های دولتی و خصوصی اسرائیل همراهی می‌کنند.

اسرائیل چه اهدافی دارد؟

دالغا خاتین اوغلو تحلیل‌گر خبرگزاری ترند نیوز (Trendnews) و مدیر بخش فارسی این خبرگزاری درباره اهداف دیدار شیمون پرز از آذربایجان چنین توضیح می‌دهد: "اهداف سفر شیمون پرز به آذربایجان و از آذربایجان به قزاقستان فقط اهداف اقتصادی نیست. درست است که اسرائیل برای تامین انرژی خودش از آسیای میانه و آذربایجان دو هیئتی را هم با خودش آورده و باید توجه داشت که اسرائیل حدود ۴۰ درصد از منابع انرژی خودش را از طریق آذربایجان و قزاقستان تامین می‌کند."

روزنامه های آذربایجان می‌نویسند در این جمهوری بیش از ۳۰ هزار یهودی زندگی می‌کنند. اسرائیل اخیرا مدرسه را نیز برای کودکان خانواده های یهودی مقیم باکو دائر کرده است.

نگرانی جمهوری اسلامی از حضور اسرائیل

به نظر دکتر هومن پیمانی گسترش مناسبات اسرائیل با همسایه های شمالی ایران را باید در چارچوب وضعیت کل منطقه بررسی کرد. وی می‌گوید: "توسعه روابط ترکمنستان و ازبکستان با اسرائیل و آمریکا به خاطر اختلافاتی که بین ایران با آمریکا و اسرائیل بوده، باعث نگرانی ایران شده و من معتقدم که این مسئله را بایستی در این چارچوب بررسی کرد."

هومن پیمانی در ادامه توضیح می‌دهد: "در چند ماه گذشته خبرهایی در مورد احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران مطرح بوده و یکی از نگرانی های ایران این بوده که اگر چنین حملاتی قرار انجام بگیرد از طریق کشورهای منطقه خواهد بود."

واکنش ایران به سفر شیمون پرز

حسن قشقاوی سخنگوی وزارت امور خارجه نسبت به سفر شیمون پرز به جمهوری آذربایجان واکنش نشان داد. وی گفت: « ما این گونه سفرها را ارزیابی دقیق می‌کنیم و در تنظیم روابط با همسایگان خود بی‌تاثیر نخواهیم گذاشت.»

در آستانه سفر شیمون پرز خبرگزاری ایرنا نوشت که سید حسن فیروزآبادی، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به حضور اسرائیل اعتراض کرده است. وی با اشاره به سفر آتی شیمون پرز، رئیس جمهور اسرائیل به آذربایجان گفته است، این سفر «با دوستی جمهوری آذربایجان و ایران منافات دارد».

واکنش منفی آذربایجان به ایران

عکس العمل مقامات سیاسی و نظامی ایران مورد اعتراض دولتمردان آذربایجان قرار گرفته است. خاتین اوغلو، تحلیل گر خبرگزاری ترند نیوز دراینباره اشاره می‌کند: "موضوعی که باعث تعجب شده این است که سخنانی در حوزه دیپلماتیک از زبان یک نظامی زده می‌شود در عرف دیپلماتیک غیر قابل قبول هست. به هرحال وزارت امور خارجه ایران، سفارت ایران در باکو، دفتر ریاست جمهوری و یا مجلس هست، اما اولین پیام را سردار فیروزآبادی یک مقام نظامی داد که با واکنش بسیار منفی آذربایجان مواجه شد. المار محمدیاراف وزیر امور خارجه آذربایجان گفت که این مسئله برانگیز هست و مورد قبول کشورش نیست."

شیمون پرز و مشاور احمدی‌نژاد

هدف اصلی سفر شیمون پرز به قزاقستان نیز شرکت او در اجلاس جهانی ادیان در قزاقستان است. قرار است در این کنفرانس امیر قطر نیز شرکت داشته باشد.

در این اجلاس بیش از ۶۰ هیات از نمایندگان ادیان جهانی و نمایندگانی از سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا و سازمان کنفرانس اسلامی شرکت خواهند کرد. مهدی مصطفوی مشاور احمدی‌نژاد و رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در این اجلاس سخنرانی خواهد کرد. شرکت مقامات ایرانی از جمله مشاور احمدی‌نژاد و شیمون پرز در این اجلاسیه نظر بسیاری از کارشناسان سیاسی را به خود جلب کرده. به نظر برخی از کارشناسان بویژه سخنرانی مشاور احمدی‌نژاد در حضور شیمون پرز می‌تواند بحث برانگیز باشد.

نویسنده: طاهر شیرمحمدی

تحریریه: رضا نیکجو