سفر وزير خارجه آلمان و چالش‌هاى غرب با چين
۱۳۸۴ اسفند ۳, چهارشنبه
همزمان با سفر اشتاين ماير، سياست خريد نفت و گاز چين، در محافل سياسى غرب، با انتقاد شديد روربرو شد. مقامات دولتى آلمان در برلين اعلام كردند كه وزير خارجه در ديدار با سياستمداران چين از آن‌ها خواهد خواست كه در آينده هنگام عقد قراردادهاى نفتى به كارنامه حقوق بشر و سياست خارجى كشورهاى طرف معامله توجه كنند.
چين، به خاطر تامين نياز شديد خود به انرژى، مجبور شده است در صنايع نفت و گاز ايران و سودان ميلياردها دلار سرمايه گذارى كند و اين در حالى است كه جهان غرب مى‌كوشد اين دو كشور را منزوى كند و از طريق شوراى امنيت سازمان ملل متحد تحت فشار قرار دهد. مناسبات سودان، به خاطر قتل عام‌هاى دارفور و مناسبات ايران به خاطر برنامه اتمى، با جهان غرب تيره شده است. جمهورى خلق چين، به عنوان عضو دائمى شوراى امنيت، پيش از اين، تحريم‌هاى اين شورا عليه سودان را وتو كرده و در مورد ايران نيز اعلام كرده است كه با مجازات اين كشور، از سوى شوراى امنيت موافق نيست.
چين، در حال حاضر، هفت درصد نياز نفتى خود را از سودان و ده تا پانزده درصد آن را از ايران تامين مى‌كند. به گفته منابع رسمى ايرانى، حجم مجموعه قراردادهائى كه چين تاكنون با ايران بسته است، به حدود ۱۰۰ ميليارد دلار مى‌رسد كه بيش از ۲۰ درصد آن به يك قرارداد بيست و پنج ساله براى بهره بردارى از نفت خام مربوط مى‌شود. چين، علاوه بر اين، در سوريه نيز سرمايه گذارى كرده و با خريد پلاتين از زيمبابوه، رژيم ديكتاتورى روبرت موگابه را مورد پشتيبانى قرار مى‌دهد.
علاوه بر بحث پيرامون اين موارد، سازمان‌هاى مدافع حقوق بشر از وزيرخارجه آلمان خواسته بودند كه در جريان سفر خود مساله تضمين حقوق بشر، آزادى عقيده و لغو مجازات اعدام را، با رهبران چين در ميان بگذارد. دولت آمريكا، اخيرا با انتشار گزارشى پيرامون سياست انرژى چين اعلام كرد كه معاملات نفتى اين كشور دشوارى‌هاى زيادى براى سياست جهانى ايجاد كرده است. در اين گزارش آمده است: ”همكارى‌هاى چين با خرطوم، دمشق و تهران، برخلاف هدف هاى مهم استراتژيك واشنگتن است و مى‌تواند اهداف سياست خارجى آمريكا را مدفون كند”.
اما، برخورد انتقادى با چين، مى‌تواند براى غرب مشكلات تازه‌اى به بار بياورد. آمريكا و اروپا از ده‌ها سال پيش، نفت مورد نياز خود را از كشورهاى خاورميانه مى‌خرند و از اين طريق سبب تثبيت حكومت‌هاى خودكامه‌اى نظير حكومت عربستان سعودى در منطقه شده‌اند. اكنون، اين خواست كه چين برخورد ديگرى داشته باشد، از منطق قابل دفاعى برخوردار نيست.
در اين ميان، كمك‌هاى عمرانى اتحاديه اروپا به چين نيز، با انتقاد محافل سياسى و اقتصادى آلمان روبرو شده است. در اين محافل گفته مى‌شود: در شرايطى كه اتحاديه اروپا و آلمان سالانه ميليون‌ها يورو كمك عمرانى در اختيار چين قرار مى‌دهند، اين كشور، ميلياردها دلار كمك خارجى به حكومت‌هاى فاسد مى‌پردازد تا دسترسى به منابع انرژى را براى خود تضمين كند. به عنوان نمونه، اين ظن وجود دارد كه جمهورى خلق چين به قصد دستيابى به ميدان‌هاى نفتى آنگولا، دو ميليارد دلار اعتبار براى بازسازى خطوط آهن در اختيار اين كشور قرار داده است.
در نتيجه همين نگرانى ها بود كه ژاپن مدتى پيش كمك‌هاى عمرانى خود به چين را قطع كرد. اما به گزارش تايمز مالى، هنوز نشانه‌هائى در دست نيست كه آلمان نيز تصميم به تبعيت از ژاپن گرفته باشد. وزارت همكارى‌هاى اقتصادى آلمان، تاكنون با قطع اين كمك‌ها قاطعانه مخالفت ورزيده است.