سقوط بهای طلا در جهان و تاثیر آن بر ایران
بهای طلا در بازارهای جهانی تنها ظرف دو روز ۱۱ درصد کاهش یافت. دلایل کاهش بهای طلا در بازارهای جهانی و تاثیر آن بر اقتصاد ایران در این گالری تصویری:
سقوط بهای طلا
در ماه دسامبر سال ۲۰۱۱ بهای هر اونس طلا (تقریبا ۳۱ گرم) به بالاترین میزان ثبت شده در تاریخ یعنی ۱۹۲۱ دلار رسید. حال بهای طلا در روز چهارشنبه (۱۷ آوریل/ ۲۸ فروردین) به ۱۳۸۰ دلار رسیده است که نسبت به سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۳۰ درصد کاهش نشان میدهد. چرا؟
فروش اوراق
با آغاز روند سقوط بهای طلا بسیاری از مردم در بازارهای سهام اقدام به فروش اوراق طلا کردند تا حداقل زیان کمتری از کاهش بهای طلا متحمل شوند. اوراق فروخته شده در بازار برابر ۱۱۴۰ تن طلا بوده که برابر است با مصرف یک سال چین و هند.
دلیل نخست: سیاست پولی بانک مرکزی ژاپن
بانک مرکزی ژاپن برای تقویت صادرات بهای برابری ین در مقابل دلار را به شدت کاهش داده است. این اقدام باعث شد که بهای طلا در این کشور به بالاترین میزان طی ۳۳ سال گذشته برسد. به همین دلیل بسیاری از ژاپنیها طلاهای خود را فروختند.
دلیل دوم: سیاست پولی بانک مرکزی آمریکا
در پروتکل نشست مدیران بانک مرکزی آمریکا که حتی یک روز زودتر از موعد مقرر به بیرون "درز" کرد، آمده است که براساس شواهد بر رشد اقتصادی افزوده و زمان پایان دادن به بهره راهبردی نازل فرا رسیده است. در صورت چنین اقدامی ترس از تورم دیگر لزومی ندارد و در دوران رشد اقتصادی، طلا عنصر مناسبی برای سرمایهگذاری نیست.
دلیل سوم: آغاز یک نگرانی
ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا، روز جمعه (۱۲ آوریل) به این موضوع اشاره کرد که قبرس میتواند برای مقابله با بحران اقتصادی، بخشی از طلاهای خود را به فروش برساند. هرچند طلای قبرس در مجموع ۱۴ تن و ارزشی برابر ۴۰۰ میلیون یورو دارد، اما نگرانی این است که اگر قبرس طلا بفروشد، ایتالیا، اسپانیا و پرتغال نیز برای مقابله با بحران به این اقدام متوسل خواهند شد. تنها ایتالیا ۲۵۰۰ تن طلا دراختیار دارد.
دلیل چهارم: پایان یک نگرانی
در دو سال گذشته بحران اقتصادی در اروپا به ترس از تورم و کاهش ارزش یورو دامن زد. این ترس بخش زیادی از سرمایهها را به سوی خرید طلا و در نتیجه افزایش تقاضا و ترقی بهای آن در بازار سوق داد. در این مدت ثابت شد که ترس از افزایش تورم و کاهش ارزش یورو بیمورد بوده است.
دلیل پنجم: آغاز یک ترس
با افزایش تاریخی بهای طلا، این ترس پدید آمد که بهای حاکم در بازار طلا "حبابی" است و این حباب به زودی خواهد ترکید. این عامل روانی در روزهای گذشته خود را بهسرعت به نمایش گذاشت و بسیاری از سرمایهگذاران که پولهای خود را به طلا تبدیل کرده بودند، با آغاز روند نزولی قیمتها، آنها نیز دست به کار شدند و طلای خود را فروختند تا بیشتر ضرر نکنند.
دلیل ششم: چین
آخرین ضربه به بهای طلا را انتشار آمار رشد اقتصادی در چین وارد کرد. انتظار میرفت که رشد اقتصادی چین در فصل نخست سال میلادی ۸ درصد باشد، اما این انتظار برآورده نشد و آهنگ رشد اقتصاد چین با کاهش روبرو شد و به ۷ و هفت دهم درصد رسید. چین و هند دو بازار مهم طلا در جهان هستند.
چه کسانی ضرر کردند؟
یکی از بزرگترین بازندگان سقوط بهای طلا، بانکهای مرکزی هستند. این بانکها نزدیک به ۳۱ هزار ۷۰۰ تن (حدود ۱۹ درصد کل) طلا ی جهان را در خود ذخیره کردهاند. براساس محاسبه انستیتوی بلومبرگ کاهش بهای طلا باعث ضرر ۵۶۰ میلیارد دلاری بانکهای مرکزی کشورهای جهان شده است.
ایران، طلا بهجای دلار
دولت ایران با افزایش تحریمها و بسته شدن راههای مبادلات ارزی، در مقابل فروش نفت و گاز از ترکیه و هند، طلا دریافت کرد. برای نمونه میزان طلای وارد شده از ترکیه به ایران در یازده ماه سال ۲۰۱۲ برابر با ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بوده است.
ایران: "ما ضرر نکردیم"
غلامرضا تاجگردون، نائب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، در جواب به این پرسش که آیا بانک مرکزی از کاهش قیمت طلا متضرر شده است یا خیر؟ به خبرگزاری ایلنا میگوید: «با قیمتی که بانک مرکزی طلای مورد نظر را خریداری کرده فاصله زیادی دارد، لذا میتوان گفت که این نهاد پولی تصمیم درستی اتخاذ کرده است».
واقعا ضرر نکردید؟
هرچند مقامات ایرانی بهای طلایی که در ازای فروش نفت و گاز گرفتهاند را اعلام نمیکنند، اما به گفته کارشناسان بهای استخراج هر اونس طلا ۱۳۰۰ دلار است. بهای طلا دو سال پیش یعنی از زمان سختتر شدن تحریمها به ۱۹۲۰ دلار رسید. حالا سئوال این است که دولت ایران طلا را به چه قیمتی به غیر از قیمت جهانی دریافت کرده که در این سقوط ارزش طلا ضرر نکرده است؟
رکود بیسابقه در بازار طلای ایران
پس از شکست طرح پیش فروش سکه از سوی بانک مرکزی و عدم استقبال مردم از این طرح که به پس گرفتن سکهها از بانکها از سوی بانک مرکزی منجر شد، عباد محمدولی، رئیس انجمن کارفرمایان تولید طلا نیز روز چهارشنبه (۱۷ فوریه/ ۲۸ فروردین) از رکود بیسابقه در بازار طلا خبر داد.
فروش طلا برای جمعآوری نقدینگی
پیش از این قرار بود که با اجرای طرح پیشفروش طلا افزایش سرسامآور نقدینگی مهار شود. اما هرکس که توانسته بود، قبل از بیارزش شدن ریال و افزایش شدید تورم، سرمایه خود را به دلار و طلا تبدیل کرده بود. بقیه مردم نیز از این طرح استقبال نکردند، زیرا درگیر تهیه نان شب خود بودند. اما حالا دیگر فروش این طلا نه برای بانک مرکزی صرف میکند و نه دیگر کسی توان خرید دارد.
تشدید کسری بودجه و رکود تورمی
کاهش بهای نفت و همچنین سقوط بهای طلا در روزهای اخیر تقریبا همزمان رخ داده است. ادامه این وضعیت نه تنها کسری بودجه دولتی، بلکه رکود تورمی در اقتصاد ایران را نیز تشدید میکند.