سه سياستمدار؛ از تسخیر سفارت آمریکا تا انتخابات شوراها

سومین انتخابات شوراها در ایران، صف بندی‌های جدیدی را در عرصه سیاسی کشور شکل داده و تصاویر بدیعی را به نمایش گذاشته است. دو طیف کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت به رغم اختلافات دامنه‌دار، اکنون یک ائتلاف سیاسی پایدار را سامان داده‌اند. مهدی کروبی نیز درحالی که یک چندی از"عدم ائتلاف" سخن می‌گفت، اکنون در یک ضلع مثلث «کارگزاران- اعتماد ملی- مشارکت» نشسته است.

از این صف بندی‌های آشکار اما اگر بگذریم، سه دانشجوی سابق خط امام، صف بندی پنهانی‌ای را میان خود در این انتخابات به نمایش گذاشته‌اند. معصومه ابتکار، ابراهیم اصغرزاده و عباس عبدی که زمانی هرسه در تسخیر سفارت آمریکا همکار یکدیگر بودند، اکنون در عرصه انتخابات شوراها و در جبهه اصلاح طلبی سه جریان متفاوت و حتی متضاد را نمایندگی می‌کنند.

خانم ابتکار در انتخابات پیش روی، یکی از کاندیداهای ائتلاف اصلاح طلبان است و جایگاه ویژه‌ای را نیز در لیست انتخاباتی آنها کسب کرده است. او در ماجرای تسخیر سفارت به «خواهر مری» معروف بود و وظیفه مترجمی دانشجویان خط امام را برعهده داشت.

آقای اصغرزاده که طراح تسخیر سفارت آمریکا و سخنگوی دانشجویان مستقر در سفارتخانه بود، نیز اکنون کاندیدای انتخابات آینده است. نام او اما برخلاف نام خانم ابتکار در لیست ائتلافی اصلاح طلبان به چشم نمی‌خورد. آقای اصغرزاده با تشکیل گروهی بنام «جنبش شهروندان ناراضی» سعی دارد جریانی را نمایندگی کند که به رغم عدم اعتقاد به مدل اصلاح‌طلبی آقای خاتمی و همراهانش، همچنان در انتخابات شرکت می‌کند.

آقای عبدی، یکی دیگر از دانشجویان تسخیر کننده و نماینده دانشگاه پلی تکنیک در سفارت آمریکا اما برخلاف خانم ابتکار و آقای اصغرزاده، اعتقادی به شرکت در انتخابات ندارد. او در روزهای گذشته با انتشار چند مطلب در سایت شخصی خود، به نوعی شرکت در انتخابات را بی‌فایده ارزیابی کرده و بدون تبلیغ تحریم، تلویحا از عدم شرکت خود در انتخابات سخن گفته است. آقای عبدی بااین حال در آخرین مطلب سایت خود به مخاطبانش گفته است که تا روز ٢٤ آذرماه یعنی روز انتخابات، دیگر هیچ مطلبی درخصوص «رای دادن یا ندادن» و «اصلاح طلبان و انتخابات» نخواهد نوشت تا از سوی دوستان سابقش «متهم» به ممانعت از مشارکت مردم نشود.

اما درحالی که آقای عبدی به دلیل برخی مصلحت‌ها یا فشارهای پنهانی تصمیم به سکوت گرفته، آقای اصغرزاده ترجیح داده است در عرصه انتخابات بماند و فعالیتی خارج از ائتلاف اصلاح طلبان را سامان دهد. او درحالیکه به همین دلیل به تکروی متهم شده از دوستان سابقش خواسته تا به «اتهام زنی» علیه وی پایان دهند و گقته است: «از دوستان سابق اصلاح طلب تقاضا دارم فعالیت‌ها و حرف و حدیث‌ها را در مورد من قطع کنند، زیرا در صورت حفظ نشدن حریم، دستان من به دلیل داشتن دلایل و مدارک لازم برای اطلاع عمومی خالی نیست.» آقای اصغرزاده همچنین درخصوص نبودن نام خود در لیست ائتلافی اصلاح طلبان گفته است: «من در قرائتی که آنها از اصلاح طلبی دارند نمی‌گنجم و خوشحالم که با نبودن در لیست اصلاح طلبان، فرصت بیان دیدگاه‌های خود را پیدا کردم.»

اما درحالیکه آقای عبدی و آقای اصغرزاده از دو منظر و جایگاه متفاوت، لباس انتقاد از اصلاح طلبان را به تن کرده‌اند، دیگر دوست قدیمی آنها یعنی خانم ابتکار، فضای سیاسی دیگری را تجربه می‌کند. او برخلاف بسیاری تحلیلگران که از محافظه کار شدن اصلاح طلبان سخن می‌گویند، در مصاحبه‌ای گفته است:« به نظر من در این دور اصلاح طلبان با درس گرفتن از گذشته به نوعی تکامل رسیده‌اند.» خانم ابتکار همچنین ابراز عقیده کرده است که:«اصلاحات آرام آرام به سرزمین اصلی خود پای می‌گذارد.»

بدین ترتیب به نظر می‌رسد که در آستانه انتخابات شوراها، آقای عبدی، خانم ابتکار و آقای اصغرزاده، سه مدل متفاوت از رويه سياسی را به نمایش گذاشته‌اند. این اتفاق اما آیا به مفهوم پایان تاثیرگذاری آن گفتمان وحدت بخشی است که ٢٧ سال پیشتر به تسخیر سفارت آمریکا انجامید و یک زندگی مشترک ٤٤٤ روزه را میان این سه دانشجو و دوستان دیگرشان سامان داد؟

رضا خجسته رحیمی، تهران