سو‌‌‌‌ءسابقه برخی داوطلبان ریاست جمهوری
۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۶, شنبه
مردم ایران در روز ثبت نام داوطلبان ریاست جمهوری، شاهد تصاویری بودند که صدا و سیما پخش کرد. حضور جوان کلاه مخملی، کفن‌پوش کم‌سواد یا کودک ۱۲ ساله در وزارت کشور، تنها موجب تفریح بینندگان نشد. بسیاری از خود پرسیدند، پیام این صحنه‌ها چیست؟
همه مردان رییس‌جمهور
۴۷۶ نفر برای انتخابات دور دهم ریاست جمهوری ثبت نام کرده بودند. شمار داوطلبان ریاست جمهوری در سال ۸۴، تقریبا دو برابر این میزان می‌شد. قرار بود نتایج نهایی احراز صلاحیت نامزدها، روز ۲۵ اردیبهشت اعلام شود. اما روز شنبه، عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان با اعلام تمدید ۵ روزه این زمان، از سابقه محکومیت یک‌چهارم نامزدها سخن گفت.
مرتضی کاظمیان، روزنامه‌نگار، نسبت بین صحنه‌های ثبت‌نام داوطلبان و گفته کدخدایی را چنین بیان می‌کند: «همان موقع این سوال نزد افکار عمومی مطرح بود که آیا این افراد از بضاعت خود خبر ندارند؟ آیا معنای آن صحنه‌ها این نبود که رد صلاحیت‌های بعدی شورای نگهبان توجیه شوند؟»
به گفته کاظمیان، پیش‌بینی رد صلاحیت کسانی چون اکبراعلمی یا قاسم شعله سعدی دشوار نیست، اما هم‌تراز کردن آنها با افراد سوءسابقه‌دار، جاهل یا بیسواد جای بحث بسیار دارد.
پرونده‌‌های روز مبادا
عیسی سحرخیز، تحلیلگر سیاسی، نیز به دویچه‌وله می‌گوید: «فضاسازی انجام شده و ضعف قانون، دست حاکمیت را باز می‌گذارد تا بگوید نامزدها، رجال سیاسی نبوده و افراد لومپن و نادان هستند. این شد که آنها را به شکلی توهین‌آمیز به افکار عمومی نشان دادند. با شرایط کنونی حتی ممکن است تنها ۴ نامزد از بین این‌همه داوطلب، تایید صلاحیت شوند.»
به تاکید سحرخیز، پرونده‌سازی برای بسیاری چهره‌های سیاسی، فعالان جنبش اجتماعی یا روزنامه‌نگاران، برای چنین روزهایی است. سحرخیز ضمن اشاره به اینکه هر رد صلاحیتی محکوم نیست، می‌افزاید: «می‌خواهند کاری کنند که جامعه نسبت به رد صلاحیت‌ها واکسینه شود.»
برداشت افکار عمومی
به اعتقاد مرتضی کاظمیان، رفتار مردم ایران پیچیده است. او می‌گوید، لایه‌های اجتماعی آگاه‌تر و تحصیلکرده‌تر، از این تبلیغات و تمهیدات مصون می‌مانند، اما بخش دیگری که عمدتا از سوی رسانه ملی تغذیه می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این روزنامه‌نگار، عدم ثبت‌نام چهره‌های برجسته اپوزیسیون را که رویکردهای انتقادی جدی به ساخت قدرت دارند، ناشی از همین درک نسبت به شورای نگهبان و رسانه مسلط می‌داند.
نقش صدا و سیما
عیسی سحرخیز از امکان جوسازی صدا و سیما نسبت به کسانی می‌گوید که تایید صلاحیت نیز شده باشند. به نقل از این روزنامه‌نگار، ممکن است برخی مطالب آرشیوی صدا و سیما، علیه نامزدهای مطرح اصلاحطلب در روزهای نهایی پخش شوند. عیسی سحرخیز از فشارهایی می‌گوید که برخی نامزدها را مجبور می‌کند در سفرها، برنامه‌ها و مصاحبه‌هایشان، خودسانسوری کنند.
انتخابات نسبی
سحرخیز می‌گوید: «این واقعیتی است که ما انتخابات آزاد نداریم. انتخاب کننده و انتخاب شونده آزاد نیستند. بسیار کاندیداها با فرض این که حتما رد صلاحیت می‌شوند، نیامدند. در غیر این‌صورت اساسا چیدمان انتخاباتی این دوره عوض می‌شد.»
نویسنده: مهین‌دخت مصباح
تحریریه: کیواندخت قهاری