سوریه، جنگ نیابتی میان قدرت‌های منطقه و جهان
۱۳۹۶ فروردین ۱۹, شنبه
ارتش سوریه
ارتش سوریه در ماه‌های اول جنگ با از دست دادن شمار بسیاری از سربازان خود به شدت ضعیف شد. بارها به نظر می‌رسید که در حال فروپاشی است. اما کمک‌های نظامی روسیه و ایران آن را مجددا به ثبات رساند. با این حال ارتش بشار اسد به تنهایی برای حفظ او در قدرت هم‌چنان، ضعیف است. این ارتش به کمک شبه‌نظامیانی نیاز دارد که در عین حال مسئولیت بسیاری از جنایات هولناک در سوریه بر عهده آن‌هاست.
شورشیان
یکی از مهم‌ترین گروه‌های مخالف اسد در سال‌های ابتدایی جنگ "ارتش آزاد سوریه" بود. در ادامه جنگ مخالفان اسد به دها گروه کوچک و بزرگ تقسیم شدند، با تمایلات مذهبی و سیاسی گوناگون که افراطی‌گری به شدت در آنها تقویت شده است. آنها اتحادها و دسته‌بندی‌های مختلفی را تشکیل داده‌اند که دائما در حال تغییر است و جنگ بر سر منابع و مناطق تحت سیطره. این گروه‌ها بارها با یکدیگر نیز وارد جنگ می‌شوند.
گروه‌های اسلامی تروریستی
به برکت حمایت کشورهای عرب منطقه، جبهه النصره که شاخه‌ای از القاعده است، توانست در ابتدا در حلب و ادلب قدرت را به دست بگیرد. گروهی که امروز نام فتح‌الشام بر خود نهاده است، هنوز هم در این منطقه یکی از قوی‌ترین نیروهاست. در سال ۲۰۱۴ نیز گروه موسوم به "دولت اسلامی" بخش‌های بزرگی از سوریه را به تصرف خود درآورد، اما با مقابله جبهه ائتلاف بین‌المللی علیه خود روبرو شد و نهایتا محدوده قدرت آن عمدتا به پایگاه اصلی‌اش یعنی رقه بازگشت.
روسیه
مسکو از همان ابتدا از حامیان مهم اسد بود. این کشور همواره مانع از تصویب قطعنامه‌های شورای امنیت علیه سوریه می‌شود و از سپتامبر سال ۲۰۱۵ نیز نیروی هوایی روسیه در کنار اسد وارد جنگ شد. نیروی نظامی روسیه که به شکل رسمی تحت عنوان مبارزه با داعش وارد صحنه شده است، عملا به اسد این امکان را داد که شورشیان در حلب را عقب براند و این شهر را از آنان پس بگیرد.
بیشتر بخوانید:هدف روسیه از برپایی مذاکرات صلح قزاقستان چیست؟
حزب‌الله
حزب‌الله لبنان از سال ۲۰۱۳ به خواست ایران مستقیم وارد جنگ در سوریه شد تا به کمک ارتش اسد بشتابد. حزب‌الله لبنان که از حمایت مالی و نظامی ایران برخوردار است، در کنار گروه‌های شیعه عراقی و افغان از نیروهای اصلی در حفظ رژیم بشار اسد است.
ایران
ایران ده‌ها سال است که از متحدان اصلی سوریه به شمار می‌رود. هردو کشور مناسبات سیاسی و نظامی نزدیکی باهم دارند. در سال‌های اول بحران، ایران تنها کمک‌های تسلیحاتی می‌کرد و "مشاوره نظامی" به ارتش اسد می‌داد. اما اکنون سپاه پاسداران ایران با هزاران سرباز در سوریه می‌جنگد.
بیشتر بخوانید:وزیر دفاع ایران: مذاکرات صلح سوریه بدون حضور عربستان
ترکیه
با شروع جنگ داخلی در سوریه، دولت آنکارا به سرعت پشت سر مخالفان اسد قرار گرفت و خواهان ساقط کردن او شد. در سال ۲۰۱۶ رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه ارتش خود را به شمال سوریه اعزام کرد تا هم داعش و هم کردها را عقب براند. اما ترکیه هم‌چنین با همراهی با خروج شورشیان از حلب سعی کرد خود را به روسیه نیز نزدیک کند. اقدامی که برای برخی از بخش‌های اپوزیسیون "خیانت" محسوب شد.
بیشتر بخوانید:ترکیه در سوریه چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
آمریکا
زمانی که باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۳ و به دنبال یک حمله شیمیایی ارتش اسد به مخالفان تهدید به حمله کرد، بشار اسد وعده نابودی همه تسلیحات شیمیایی خود را داد. در سال ۲۰۱۴ اوباما دستور حمله هوایی به داعش را صادر کرد و به سوریه نیروی ویژه فرستاد.
با این همه و علیرغم همه انتقادها، اوباما از مداخله نظامی در جنگ سوریه خودداری کرد. این که آیا دونالد ترامپ این سیاست را تغییر دهد و به دنبال حمله به پایگاه هوایی الشعیرات در جنوب شرق حمص مجددا دست به چنین اقداماتی بزند، هنوز روشن نیست.