سومين دوره‌ى جايزه ادبى يلدا
۱۳۸۳ دی ۱, سه‌شنبه
شامگاه طولاني‌ترين شب سال، شب يلدا، مراسم اهداى جايزه‌اى که به همين نام سومين سال فعاليت خود را پشت سر مي‌گذارد در تالار فرهنگ شهر تهران برگزار شد. شانزده داور جايزه‌ى ادبى يلدا (اميد احمدى آريان، مصطفى اسلاميه، ناتاشا اميرى، حسين پاينده، صفدر تقى زاده، نغمه ثمينى، شهلا زرلكى، جليل شاه‌چشمه، فريدون فاطمى، محسن فرجى، محمدرضا فرزاد، مراد فرهادپور، كوروش كارآگاهى، قاسم كشكولى، مهسا محب‌على و كاوه ميرعباسي) در بخش داستان کوتاه هيچ يک از آثار راه يافته به مرحله‌ى نهايى را («باغ ملى» کورش اسدى، «با لبان بسته» سيامک گلشيرى، «عطر فرانسوى» حسين مرتضاييان آبکنار) شايسته‌ى عنوان اثر برگزيده‌ى سال ۱۳۸۲ ندانستند و در بخش رمان از ميان سه کتابى که نامزد دريافت اين جايزه بودند «نام‌ها و سايه‌ها»ى محمدرحيم اخوت را به عنوان رمان برتر سال انتخاب کردند.
اين کتاب که پيش از اين نيز جايزه‌ى ادبى پکا را دريافت کرده بود با راى هشت تن از داوران به دو کتاب ديگر («ويران مي‌آيى» حسين سناپور و «رود راوى» ابوتراب خسروي) ترجيح داده شد. اخوت که در اصفهان ساکن است به دليل بيمارى در مراسم حضور نداشت.
مراسم اهداى جايزه‌ى ادبى يلدا در حالى برگزار شد که مدتى است نحوه‌ى داورى در جايزه‌هاى ادبى مورد اعتراض برخى از نويسندگان و منتقدان و حتا بعضى از داوران قرار دارد. مديا کاشيگر که دبير سومين دوره جايزه‌ى يلداست در مورد اين انتقادها مى‌گويد:
«طبعا يک عده از اين انتقادها مي‌تواند وارد باشد و يک عده‌اي‌شان هم وارد نيست. به قول معروف نمي‌شود فله‌اى گفت که درست است يا درست نيست. مورد به مورد بايد بحث کرد و بررسى کرد. بعضى از آنها را، خود من هم، فراموش نکنيد، که پارسال جزو همين منتقدين بودم و برگزار کنندگان يلدا اتفاقا انتقادهاى مرا هم شنيدند، براى همين است که الان در خدمت شما هستم.»
کاشيگر با اشاره به نوپا بودن جايزه‌هاى ادبى در ايران روند کار را مثبت ارزيابى مي‌کند: «قديمي‌ترين جايزه‌ى بخش خصوصى در ايرن، جايزه‌ى «پکا» عمرش به پنج سال مي‌رسد. جايزه‌ى يلدا سه ساله است. طبعا وقتى شما کارى را شروع مي‌کنيد اين کار نمي‌تواند مصون از خطا باشد. ولى تصور من بر اين است که جوايز رو به بهبود مي‌روند. و مهمترين جنبه‌ى اين جوايز، از نظر بنده، حداقل اين است که، نه اين که هنوز معجزه‌اى اتفاق افتاده باشد و ممکن است تا مدتها هم نيفتد، ولى ما شاهد يک بهبود نسبى در رابطه‌ى بين خواننده و نويسنده هستيم. يعنى کتابهايى که جايزه مي‌برند مورد استقبال نسبى مردم هم قرار مي‌گيرند، و اين چيز بدى نمي‌تواند باشد.»
جايزه‌ى يلدا در کنار آثار نويسندگان ايرانى دو جايزه نيز به «على پيام» نويسنده افغانى و «جاني‌بيک اکابر» نويسنده‌ى تاجيک اهدا کرد. در بخش ديگرى سه داور اين جايزه (فرزان سجودى، عنايت سميعى، مشيت علايي) به بررسى مقاله‌هاى ادبى منتشر شده‌ى سال ۱۳۸۲ پرداختند. اين داروان در بخش نقد ادبيات داستانى جليل نوذرى و در بخش مرور کتاب فتح‌اله بي‌نياز را به عنوان نويسنده مقاله و مرورگر برتر انتخاب کردند و در بخش نظريه ادبى هيچ يک از مقالات را شايسته‌ى اين عنوان ندانستند.
جايزه‌ى يلدا که به وسيله‌ى دو موسسه انتشاراتى «انديشه سازان» و «کاروان» تاسيس شده امسال در بخش ويژه‌اى به تجليل از «يک عمر فعاليت فرهنگى» سروش حبيبى پرداخت. حبيبى از معدود مترجمان چندزبانه‌ى ايران است که به زبانها روسى، انگليسى، فرانسه و آلمانى تسلط دارد. در اين بخش ابتدا فيلم کوتاهى شامل حرفهاى چند ناشر و نويسنده درباره‌ى سروش حبيبى نمايش داده شد و سپس پيام او که از سال ۱۳۵۸ ساکن فرانسه است براى حاضران پخش شد. جايزه‌ى و لوح تقدير سروش حبيبى را سيمين بهبهانى به نمايندگى از طرف او دريافت کرد. حبيبى جايزه‌ى نقدى خود را، به مبلغ دو ميليون تومان، به دو دانشجوى زبان و ادبيات آلمانى، يک دختر و يک پسر اهدا نمود.
دبيرخانه‌ى جايزه‌ى يلدا امسال دوازده جلسه داستان‌خوانى و نقد و بررسى ادبيات داستانى نيز برگزار کرده است. در اين جلسات با حضور نويسنده و دو منتقد، تازه‌ترين کتابهاى منتشر شده به بحث و بررسى گذاشته مي‌شود.
فريبا وفى يکى از برندگان دوره‌ى دوم جايزه‌ى يلدا، نگار اسکندرفر مدير مسئول مجله کارنامه، محمد قاسم‌زاده دبير دو دوره‌ى پيشين جايزه‌ى يلدا، سيمين بهبهانى و محمود دولت‌آبادى نيز در اين مراسم که ساعت هفت بعداز‌ظهر روز دوشنبه سي‌ام ديماه به پايان رسيد شرکت داشتند و جايزه‌ى برندگان را به آنان اهدا کردند.
بهزاد کشميرى‌پور، گزارشگر صداى آلمان در تهران