شبکه تلویزیونی موسیقی MTV اروپا بیست ساله شد

در ماه اوت سال ۱۹۸۱ بود که در آمریکا، فصل تازه و مهمی در تاریخ موسیقی پاپ و راک آغاز شد. یک دقیقه بعد از نیمه شب اول اوت سال ۱۹۸۱ شبکه تلویزیونی ۲۴ ساعته موسیقی تحت عنوان (Music Television) MTV کار خود را آغاز کرد. اولین کلیپ ویدئویی که از این کانال نوظهور پخش شد، کلیپ ترانه‌ای بود با عنوان با مسمای Video Killed the Radio Star از گروه معروف بریتانیایی Buggles.

شبکه ام تی وی در عرض چند سال از رسانه‌ای کوچک و خاص بدل شد به شبکه‌ای پرنفوذ، به طوری که جایزه MTV Video Music Awards که از سال ۱۹۸۴ هر ساله از طرف این شبکه اهدا می‌گردد، اگر نه معتبرترین و مهمترین جایزه در عرصه کلیپهای ویدئویی موسیقی، دست کم یکی از پراهمیت ترین جوایز در این عرصه محسوب می‌شود.

شش سال پس از آغاز فعالیت این شبکه موسیقی، تب ام تی وی به اروپا نیز سرایت کرد و MTV اروپا بنیانگذاری شد. انقلابی که ذائقه و سلیقه دوستداران پاپ و راک را در اروپا تحت تاثیر قرار داد در کلاب Roxy آمستردام شکل گرفت. در آنجا بود که التون جان، ستاره معروف بریتانیایی دگمه شروع شبکه تلویزیونی ۲۴ ساعته ام تی وی اروپا را فشار داد و اولین کلیپ ویدئویی که از این شبکه پخش شد، ترانه محبوب و شنیدنی Money for nothing از گروه پرآوازه Dire Straits بود که در آن لفظ «ام تی وی» به کار رفته بود.

شبکه ام تی وی اروپا که مرکز پخش آن در لندن بود، برنامه‌های خود را به زبان انگلیسی برای اروپا پخش می‌کرد و یکی از چهره‌هایی که در موفقیت این کانال سهم بسزایی داشت، ری کوکز، یکی از محبوبترین مجریان بریتانیا بود. او توانست با برنامه‌ای چون MTV’s Most Wanted سلیقه و ذائقه یک نسل را تحت تاثیر قرار دهد؛ نسلی که شاید حتی بتوان از آن به عنوان «نسل ام تی وی» یاد کرد.

در سال ۱۹۹۰ ام تی وی با به راه انداختن و برگزاری کنسرتهایی تحت عنوان MTV Unplugged کاری کرد که در نوع خود پدیده‌ای بود، چرا که ستارگان معروفی از عالم پاپ و راک می‌بایست در چارچوب این کنسرتها، ترانه‌های خود را با سازهای اکوستیک و در واقع با تنظیمی متفاوت عرضه کنند. این برنامه سبب شد که ترانه‌هایی شنیدنی از ستارگانی چون پاول مک‌کارتنی، اریک کلپتون، برایان آدمز و یا هربرت گرونه مایر، خواننده معروف آلمانی با شکل و تنظیمی متفاوت به جای بمانند.

شبکه ام تی وی اروپا که فقط به زبان انگلیسی برای اروپا برنامه پخش می‌کرد، در اوایل دهه نود میلادی دچار شوک و بحران شد. در آن زمان بود که در شهر کلن آلمان یک شبکه تلویزیونی موسیقی به نام VIVA فعالیت خود را آغاز کرد و حسن و مزیتش، دست کم برای مخاطبان آلمانی‌زبان، این بود که به زبان المانی برنامه پخش می‌کرد. VIVA توانست مخاطبان زیادی را جذب کند و به این ترتیب به رقیبی سرسخت برای ام تی وی بدل شود.

با توجه به این تحول، شبکه ام تی وی هم چاره‌ای جز این ندید که برنامه خود را به اصطلاح «محلی» کند و برای کشورهای مختلف و به زبان همان کشورها برنامه پخش کند. البته در سال ۲۰۰۴ این رقابت تنگاتنگ به پایان رسید، چون شرکت Viacom که درواقع شرکت مادر و صاحب اصلی ام تی وی بود، شبکه VIVa را خرید. فعالیتهای VIVA علیرغم این تغییر و تحولات تحت همین نام ادامه دارد، اما این شبکه درواقع به جزیی از ام تی وی بدل شده و دیگر رقیب محسوب نمی‌شود.

گذشته از این مسایل رقابتی باید گفت که کم و کیف برنامه‌های ام تی وی در طی سالهای گذشته کاملا دگرگون شده و نقش موسیقی در این کانال موسیقی به هیچ وجه به پررنگی گذشته نیست. امروزه دیگه سریالهای جورواجور، شوهایی که جوانان در آن با هم قرار می‌گذارند و با هم دوست می‌شوند و همچنین تبلیغات تجاری حرف اول رو می‌زنند و نه الزاما موسیقی از سبکها و گرایش‌های متفاوت.

ناگفته نماند که ری کوکز، مجری اسطوره‌ای و محبوب ام تی وی نیز به دلیل همین تغییر و تحولات برنامه‌ای و مضمونی، در همان دهه نود میلادی به همکاری خود با ام تی وی خاتمه داد و بر این عقیده است که از آنجایی که امروزه دیگر شبکه‌های زیادی وجود دارند که شبیه ام تی وی هستند، ام تی وی دیگر پوچ و توخالی شده.