شرکت اروپایی سازنده ایرباس برندهی مناقصهی پنتاگون
۱۳۸۶ اسفند ۱۲, یکشنبهشرکت اروپایی سازندهی ایرباس، ای اِی دی اس (EADS)و شریک آمریکایی آن، نورتروپ گرامان (Northrop Grumman) ، در مناقصهی نیروی هوایی آمریکا برای ساخت هواپیماهای سوخترسانی برنده شدند. با این "پیروزی افسانهای" که روز جمعه، (۲۹ فوریه) اعلام شد، انحصار ۵۰ سالهی شرکت بوئینگ در ساخت هواپیماهای نیروی هوایی آمریکا به پایان رسید. این هواپیماها قرار است در ایالت آلاباما ساخته شوند. بخشی از قطعات آنها ولی در اروپا تولید می شوند.
انتظار میرفت که شرکت آمریکایی هواپیما سازی بوئینگ در این مناقصه برنده شود. ارزش این قرارداد که موافق آن شرکتهای ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان، برای نیروی هوایی آمریکا در این مرحله، ۱۷۹ هواپیمای تازهی سوخترسانی میسازند، معادل ۳۵ میلیارد دلار (۲۳ میلیارد یورو) است.
راهیابی به بازار ساخت تجهیزات نظامی آمریکا
شرکت اروپایی سازندهی ایرباس با برندهشدن در این مناقصه، به بازار ساخت تجهیزات نظامی آمریکا راه یافت. این شرکت برای برآوردن شرایط شرکت در مناقصهی پنتاگون، مجبور به شراکت با کنسرن نورتروپ گرامان شد. نیروی هوایی آمریکا تنها با شرکتهایی قرارداد میبندد که هواپیماهای مورد نیاز را در آمریکا بسازند. بر اساس مفاد قرارداد، ساخت هواپیماها در سه مرحله انجام خواهد شد که در نهایت، رویهمرفته ۶۰۰ هواپیما به ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار به پنتاگون تحویل داده خواهد شد.
دلایل اتخاذ تصمیم
نیروی هوایی آمریکا هیچ دلیل خاصی برای اتخاذ تصمیم خود مبنی بر ارجحیت دادن به شرکتهای برندهی مناقصه، ارائه نکرد. ژنرال آرتور لیشت، در این راستا گفت که در طرحهای مطرحشده از سوی ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان، «مسافران بیشتر، میزان بیشتر حمل محمولات و سوخت موتوری بیشتر» گنجانده شده بود.
کارشناسان امور تجهیزات نظامی از این که بوئینگ نتوانسته است این مناقصه را در رقابت با رقیب اروپایی ـ آمریکایی خود ببرد، شگفتزدهاند. چون هزینهی تخمینی بوئینگ برای ساخت هر هواپیما، حدود ۳۵ میلیون دلار کمتر از هزینهی ارزیابی شده از سوی ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان بوده است. تروی لار، کارشناس شرکت "اشتیفل ـ نیکلاس و همکاران" ، در این رابطه مینویسد: «اینطور بهنظر میرسد که برای پنتاگون توانایی بازدهی نسبت به عامل هزینه ارجحیت داشته است.»
اعتراض به تصمیم پنتاگون
سخنگوی شرکت هواپیما سازی بوئینگ، ویلیام باسدال، ضمن ابراز این که مدیران شرکتش از شنیدن این خبر غیرمنتظره حیران مانده اند، گفت که بوئینگ در آیندهی نزدیک با مقامات وزارت دفاع آمریکا در اینباره گفتوگو خواهد کرد. هر چند باسدال واژهی "اعتراض" را بر زبان نیاورد، ولی گمان میرود که این کنسرن بدون مقاومت، به تصمیم پنتاگون تن در ندهد.
بحث در پارلمان آمریکا
پیروزی ای اِی دی اس و نورتروپ گرامان در مناقصهی پنتاگون در پارلمان آمریکا نیز بحثهای جنجالبرانگیز شدیدی را سبب شده است. نمایندگان و سناتورهای ایالتهایی که شرکت بوئینگ در آنها فعال است، مثل واشنگتن و کانزاس، با شگفتی و نگرانی به این خبر واکنش نشان دادند. نمایندهی حزب جمهوریخواه ایالت کانزاس، تاد تیارت، اعلام کرد که تصمیم پنتاگون را با «دقت تمام» مورد بررسی قرار خواهد داد. او گفت: «ما میبایست هواپیمای سوخترسانی آمریکایی داشته باشیم که یک شرکت آمریکایی با نیروی کار کارگران آمریکایی آن را ساخته باشد.»