«صد روز حصر رهبران جنبش سبز در سایه سکوت بین‌المللی»
۱۳۹۰ خرداد ۱, یکشنبه
محمد خاتمی رئیس‌جمهور پیشین در دیدار یکشنبه (۱ خرداد / ۲۲ مه) با جوانان خواستار رفع حصرها و آزادی زندانیان سیاسی شد. شماری از روحانیون و علمای حوزه علمیه قم نیز در آستانه صدمین روز حصر خانگی مهدی کروبی و میرحسین موسوی و همسرانشان با امضای بیانیه‌ی خواستار لغو حبس خانگی آنها شدند. محمد خاتمی گفته که امیدوار است رفع حصرها و حبس‌ها گام اول برای تامین آزادی‌های اساسی و مدنی در کشور باشد. آیت‌الله دستغیب، از مراجع تقلید هم در سخنرانی هفتگی خود روز شنبه (۳۱ اردیبهشت / ۲۱ مه) در مسجد قبا با اشاره به وضعیت کروبی و موسوی گفته است که «از این آقایان خلافی ندیده و آنها مظلومانه در حصر خانگی قرار گرفتند.» به نقل از سایت جرس آیت‌الله دستغیت گفته است «ما به هر که توانستیم گفتیم و بیانیه دادیم و نوشتیم اما به جایی نرسیدیم.»
شکل‌گیری اهرم فشار بین‌المللی با آگاهی افکار عمومی
در حالیکه تلاش حامیان مهدی کروبی و میرحسن موسوی در داخل کشور در ما‌ههای گذشته هنوز به جایی نرسیده است، به‌نظر می‌رسد فعالان خارج از کشور نیز نتوانستند توجه افکار عمومی جهان را به وضعیت این دو رهبر جنبش اعتراضی مردمی ایران جلب کنند. آگاهی افکار عمومی جهان از وضعیت منتقدان ایرانی در شکل‌گیری فشار بین‌المللی بر حکومت ایران همواره نقش تأثیرگذاری داشته است.
علی هنری، فعال سابق دانشجویی که اکنون در اروپا تحصیل می‌کند در گفتوگو با دویچه‌وله می‌گوید: «نکته اینجاست که حامیان جنبش سبز که به تازگی از کشور خارج شدند نگاه متفاوتی به استقلال این جنبش دارند. این افراد استفاده از اهرم‌های بین‌المللی را یا مناسب نمی‌د‌انند یا اینکه اصولأ تجربه‌ا‌ی در این زمینه را نداشتنند و به همین جهت نمی‌توانند از این فضا استفاده کنند. برای استفاده از این فضا باید خبرسازی شود تا امکان فشار به حکومت فراهم شود.»
مجتبی واحدی، سخنگو و مشاور مهدی کروبی نسبت به خبرسازی در فضای رسانه‌ای خارج از کشور تردید دارد. واحدی که ده سال سردبیر روزنامه آفتاب یزد بوده است، در گفتوگو با دویچه‌وله می‌گوید: «ما نسبت به صداقت این فضا و صداقت برخی مقامات خارجی تردید داریم و گرنه من خودم صدها مقاله نوشتم و بارها با رسانههای خارجی مصاحبه کردم ولی مقامات خارجی هر لحظه ممکن است برای منافع خودشان وارد معامله با حکومت ایران شوند.»
تردید فعالان سیاسی قدیمی در حمایت از رهبران جنبش سبز
علی هنری پژوهشگر کنش‌های جمعی و جنبش‌های اجتماعی است. او در رشته جامعه‌شناسی تحصیل می‌کند و مقالات بسیاری در مورد عملکرد جنبش دانشجویی ایران در دهه هشتاد نوشته است. هنری با توجه به تأثیر فعالیت‌های ایرانیان در خارج از کشور می‌گوید: «فعالان سیاسی قدیمی که از سال‌ها پیش خارج از کشور هستند و با فضای دیپلماسی و رسانه‌ای جهان غرب آشنا هستند، میدانند چگونه می‌توانند اقدامی موثر در تغییر روابط غرب و ایران ایجاد کنند تا حکومت ایران به نوعی تحت فشار قرار بگیرد. »
هنری در عین حال اضافه می‌کند: «این افراد اما نسبت به رهبران جنبش سبز نوعی بدبینی دارند و از آنها فاصله می‌گیرند یا حتی مخالف آنها هستند.» پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز ریاست جمهوری سال ۸۸ نیز ایرانیان مقیم خارج از کشور نقش موثری در فعالیت رسانههای غربی و پوشش خبری حوداث پس از انتخابات ریاست جمهور ایران داشتند.
وضعیت ایران در سایه حوادث جهان عرب و مسئله اتمی
بهمن نیرومند در مورد سکوت رسانههای بین‌المللی نسبت به وضعیت رهبران جنبش سبز در ایران نظر دیگری دارد. این در روزنامه‌نگار، نویسنده، مترجم و تحلیل‌گر سیاسی مقیم آلمان معتقد است، وضعیت ایران در سایه تحولات اخیر جهان عرب کم‌رنگ شده است. نیرومند در برنامه‌های مختلف تلویزیون دولتی آلمان و نشست‌های مطبوعاتی حضور داشته ورویدادهای ایران را مورد بررسی و تفسیر قرار داده است.
وی در مصاحبه با دویچه‌وله می‌گوید: «حکومت ایران موفق شد در مدت هفت هشت ماه پس از انتخابات مخالفان را از خیابان‌ها بتاراند. مدتهاست که تظاهرات چشمگیری در ایران وجود نداشته است. از آن گذشته به عقیده من مطبوعات آلمان توجه‌شان را به برنامه اتمی ایران معطوف کردند از مبارزات دمکراتیک مردم، به مسئله اتمی ایران گریز زندند.»
جلب نظر رأی‌دهندگان مهم‌تر از نقض حقوق بشر در کشوری دور
گله‌مندی فعالان سیاسی و اجتماعی از توجه رسانههای بین‌المللی به برنامه اتمی ایران با وجود نقض گسترده حقوق بشر در این کشور، موضوع تاز‌ه‌ای نیست. از سوی دیگر دولتمردان جمهوری اسلامی با ادامه غنی‌سازی اورانیوم و شعارهای نظیر نابودی اسراییل به نگرانی غرب دامن می‌زنند. در این شرایط کم نیستند سیاستمدارانی در غرب که خود را موظف میدانند ابتدا نگرانی مردم در حوزه‌های انتخاباتی خود را در مورد احتمال قدرت گرفتن جمهوری اسلامی در عرصه اتمی و احتمال حمله به اسراییل و شاید پس از آن کشورهای دیگر و اروپا برطرف کنند تا به نقض‌حقوق بشر در ایران بپردازند.
بهمن نیرومند معتقد است برای تغییر این فضا باید اطلاع‌رسانی کرد. این تحلیل‌گر سیاسی که از منتقدان دیرینه حکومت جمهوری اسلامی به‌شمار می‌آید معقتد است، هر ایرانی موظف است آنچه در ایران می‌گذرد را به اطلاع دنیای خارج برساند. بهمن نیرومند از سال‌ها پیش نویسنده نشریه "ایران رپورت" است. وی می‌گوید: «مسئله نباید یک فرد باشد. افکار عمومی خارج از ایران باید از آنچه در این کشور می‌گذرد اطلاع پیدا کند. فرقی هم نمی‌کند که طرفدار موسوی یا کروبی باشد یا شخص دیگری.»