صد روز هنر در دکومنتا

سرانجام مدیر هنری دکومنتا (Documenta)، روگر بوئرگل (Roger M. Buergel نام هنرمندانی را که در دوازدهمین دوره‌ی این نمایشگاه در کاسل شرکت می‌کنند، در اختیار رسانه‌ها گذاشت. این هنرمند ساکن برلین که تا آخرین لحظه‌ی آغاز کنفرانس مطبوعاتی‌اش از افشای نام همکاران خود سرباز زده‌بود، پیشتر اعلام کرده ‌بود که او "آثار مدرن را در این موزه‌ی ۱۰۰ روزه" به نمایش خواهد گذاشت: "آثار مدرن از سال ۱۷۸۹" را.

از آن‌جا که بوئرگل خود را یک "رومانتیک" می‌خواند، هیچ کس به گفته‌ی او در این باره شک نکرد. ولی حالا که درهای دکومنتا ـ ۱۲، به روی نمایندگان رسانه‌ها، هنردوستان و کارشناسان هنری گشوده شده‌است، نشانه‌ی بارزی از ارائه‌ی هنر مدرن کلاسیک دیده نمی‌شود. برعکس‌، اغلب هنرمندان شرکت‌کننده در این نمایشگاه، چنان مدرن و ناآشنایند که حتی خبره‌ترین کارشناسان هنر نیز آن‌ها را به‌جا نمی‌آورند‌: بوئرگل بیشتر آثار هنرمندانی را به نمایش گذاشته که در عرصه‌‌ی هنری جهان کمتر مطرح بوده‌اند. چون هنر آسیا و آفریقا و نیز اروپای شرقی بیشترین سهم را در این دوره‌ی دکومنتا به خود اختصاص داده‌اند. بوئرگل از این هنرها به عنوان "هنری که مورد اهمال قرار گرفته اند"، حرف می‌زند.

قایق رویایی

در دکومنتا ـ ۱۲، ۵۰۰ اثر از ۱۰۸ هنرمند به نمایش در آمده‌اند که به تعبیر بوئرگل، "خط اصلی یا مخاطب" مشخصی ندارند. با این حال وجه مشترک کارهای انتخاب شده، دستمایه‌ی سیاسی آن‌هاست. از جمله کارهای هنرمند چینی‌، خوآن داویلا Juan Davila ، یادآور صراحت کارهای تبلیغاتی ـ سیاسی است. یا کارهای هنرمند اطریشی، پتر فریدل Peter Friedl که از جمله زرافه‌ا‌ی را نشان ‌می‌دهد که در درگیری‌های جنگ خاورمیانه "قربانی" شده‌است. در این خصوص همچنین از هنرمند بنینی، روموآل هازومه، Romuald Hazoumé می‌توان نام برد که کارش با عنوان "رویا"‌، قایقی است از پیت پلاستیکی بنزین که اشاره‌ای به سفرهای خطرناک و ماجراجویانه‌ی مهاجرین آفریقایی به اروپا دارد.

از آلمان ۲۲ هنرمند شرکت دارند که در رشته‌های گوناگون، آثارشان را به تماشا ‌گذاشته‌اند. در کنار هنرمندان شناخته شده‌ای چون گرهارد ریشتر،Gerhard Richter و گرته شترن، Grete Stern‌ ‌، عکاس آلمانی‌ای که در بوئنس آیرس (آرژانتین) زندگی می‌کند، آثار نقاش ۴۳ ساله‌ی برلینی، مونیکا بر Monika Baer و دانیکا داکیج Danica Dakic به نمایش در آمده‌اند. این هنرمند که در سارایوو به دنیا آمده، از سال ۱۹۸۸ در دوسلدورف به عنوان عکاس و فیلمساز ویدئویی کار و زندگی می‌کند.

برنج در پارک

یکی از پروژه‌های جنجال‌برانگیز در دکومنتای امسال تبدیل ۷۰۰۰ متر مربع زمین پارک نمایشگاه به مزرعه‌ی برنج است. این ابتکار هنرمند تایلندی، ساکارین کریو ـ ان،Sakarin Krue-On ، "Terraced Rice Fields Art Project نام دارد که به گفته‌ی او "مجموعه‌ای از تضادهاست". در این پروژه «کار جمعی با تقسیم کار مدرن روبرو می‌شود، دانش سنتی با فن‌آوری‌های علمی و شیوه‌ی عمل کشاورزی با نحوه‌ی کار در پارک ...» با این آکسیون هنری، برای اولین بار برنج در آلمان در فضای آزاد کاشته می‌شود.

پروژه‌ی هنرمند چینی آی وای وای Ai Weiwei با عنوان Fairytale تنها می‌تواند با همکاری ۱۰۰۱ تن از هم‌میهنانش پیاده ‌شود که ۲۰۰ تن آنان تا به حال به کاسل رسیده‌اند. این گروه از لایه‌های مختلف اجتماعی این کشور برگزیده شده‌اند و در این نمایشگاه وظیفه‌ی خاصی به عهده ندارند. آن‌ها قرار است مثل توریست‌ در شهر کاسل به گشت و گذار بپردازند و در پایان سفر، گزارشی به این هنرمند ۵۰ ساله ارائه دهند. هزینه‌ی این سفر توریستی بالغ بر ۳ میلیون یورو برآورد شده‌است.

ب. ا.