طرح‌هاى شرعى بانك آلمان براى جذب سرمايه‌هاى اسلامى
۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۱, پنجشنبه
بر اساس شريعت اسلام، افزايش سرمايه ناشى از خريد و فروش و اجاره مجاز است، اما دريافت بهره يا نزول پول حرام محسوب مى‌شود. علاوه بر اين، سرمايه‌گذارى روى توليد مشروبات الكلى، اسلحه، فيلم‌هاى سكسى و قمار حرام است. بخش قابل توجهى از سرمايه داران بزرگ جهان اسلام، هنگام به كار انداختن سرمايه‌هاى خود، به اين امور شرعى توجه دارند و به همين دليل حاضر نيستند سپرده‌هاى خود را در برابر دريافت بهره متداول، نزد بانك‌هاى معمولى نگه دارند. ناظران محلى معتقدند كه تنها در عربستان سعودى، صدها خانواده مذهبى هستند كه نقدينه هر يك از آن‌ها بيش از ۲۰ ميليون دلار است.
اين توان مالى، از سال‌ها پيش، توجه بانك‌هاى بزرگ آلمان را به خود جلب كرده بود، اما ثروت ناشى از افزايش بهاى نفت، در سال‌هاى اخير، بر جذابيت شيوخ عرب و خانواده‌هاى ثروتمند كشورهاى حوزه خليج فارس افزود. در نتيجه، بانك‌هاى آلمان بيش از گذشته به حضور در منطقه تشويق شدند. Deutsche Bank كه از سال‌ها پيش با ايجاد مركز بحرين روند امور منطقه را تحت نظر داشت، در ماه‌هاى مارس و آوريل امسال، شعبه‌هاى تازه خود را در دوبى و عربستان سعودى افتتاح كرد. بانك آلمانى BHF نيز، قرار است در سال جارى ميلادى مركز خود را در ابوظبى داير كند.
دويچه بانك، نخستين بانك اروپائى است كه امتياز گشايش شعبه خود را در عربستان سعودى دريافت مى‌كند. علت اين موفقيت آن است كه بانك آلمان در كشورهاى عربى از شهرت خوبى برخوردار است و تعداد زيادى از بانك‌هاى مركزى اين كشورها، تاكنون از خدمات آن بهره برده‌اند. Hans- Jurgen Koch رئيس مركز دويچه بانك در سويس، كه در عين حال مسئول امور خليج فارس هم هست، رشد سرمايه‌هاى خليج فارس را تا سال ۲۰۱۰ سالانه ۱۵ درصد پيش بينى كرده است. به نظر او، اين امر مى‌تواند حجم سرمايه‌ها را، در فعاليت‌هاى بانكى منطبق با شريعت اسلام، به يك بيليون دلار برساند. در حال حاضر، تنها ۵ تا ده درصد سرمايه‌هاى منطقه جذب اين فعاليت‌ها شده‌اند.
دويچه بانك، در سال‌هاى اخير كوشيده است بر ميزان فعاليت‌هاى مالى منطبق بر مقررات اسلامى بيافزايد. اين امر، چندان ساده نيست، زيرا بانك موظف است انطباق هر طرح تازه خود را، با موازين شرع، به تاييد كارشناسان معتبر حقوق اسلامى برساند. براى حل اين مشكل، بانك آلمان با همكارى دانشگاه آكسفورد، انستيتو ”دارالاستثمار” يا خانه سرمايه گذارى را در لندن ايجاد كرده است. در اين مركز، طرح‌هاى مالى منطبق با نيازهاى كشورهاى عربى تهيه مى‌شود. بانك آلمان، در حال حاضر داراى پنج نوع حساب پس انداز و مشاركت ويژه كشورهاى اسلامى است كه عليرغم ممنوعيت بهره، سود قابل توجهى را نصيب سپرده‌ها مى‌كنند. بعضى از اين سپرده‌هاى مشاركتى، در پنج سال گذشته هر سال حدود ۱۵ درصد رشد داشتند.
بيش از هر چيز، مشاركت با بانك، در امر خريد مستغلات است كه براى مشتريان عرب جذابيت دارد. بر اساس مرابحه، بانك مى‌تواند ساختمانى را بخرد، و پس از افزايش قيمت به صورت قسطى در اختيار خريدار قرار دهد. در عين حال، شركت‌ها مى‌توانند بر اساس مرابحه ماشين آلات مورد نياز خود را نيز بخرند. بانك آلمان، سپرده‌هاى مسلمانان را در اين معاملات به كار مى‌اندازد و سهم مشاركت آنان را كه ديگر بهره بانكى نام ندارد به آنان مى‌پردازند.
يكى از جالبترين سرمايه گذارى‌هاى بانك آلمان، طرحى بود كه براى ايجاد يك مجموعه آپارتمانى مشرف به كعبه در شهر مكه تهيه شد. در اين طرح ۱۸۰ ميليون يوروئى، بانك آلمان با يك بانك عربستان شريك بود و آپارتمان‌هاى مجموعه به سرعت با رعايت موازين شرعى فروخته شدند!