علت بازداشت روزنامه‌نگار استرالیایی: گزارش درباره ‌ناامنی فیس‌بوک

یک روزنامه‌نگار جوان استرالیایی به اتهام آن‌چه از سوی پلیس «مالکیت غیرقانونی (اطلاعات)» خوانده شد، دو روز پیش، هیجدهم ماه مه، بازجویی شد و ساعاتی را نیز در بازداشت به سر برد. او در حالی آزاد شد، که آی‌پد او همچنان در اختیار پلیس است.

بن گراب، خبرنگار ۲۰ ساله «سیدنی مورنینگ هرالد»، به علت نگارش گزارشی که روز پیش از آن نوشته بود، مجبور شد ساعاتی را در بازداشت به سر ببرد. این گزارش درباره‌ی نشستی پیرامون امنیت شبکه بود که در آن یکی از متخصصان امنیت، شبکه‌های اجتماعی را با مثال مشخص از فیس‌بوک ناامن خوانده بود. شاکی گراب، یک متخصص دیگر امنیت بود.
این روزنامه‌نگار این حرکت پلیس را حرکتی هشداردهنده برای آینده‌ی روزنامه‌نگاری در کشورش، ارزیابی کرده است.
او به‌رغم توصیه وکلایش، درباره‌ی پروسه‌ی بازداشت و بازجویی خود گزارش نوشت و در همین مورد توییت کرد.
«همه‌ی ما این صحنه را بارها در تلویزیون دیده‌ایم. اما وقتی مامور پلیس این کلمات انگار خوب تمرین شده را تکرار کرد که "شما از این حق برخوردارید که سکوت کنید"، دل‌پیچه گرفتم.»

«فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران»، از مشاهده‌ی «نقض آشکار آزادی مطبوعات» در کشورهایی که پیش از این ضامن آن بوده‌‌اند، ابراز نگرانی کرده است.

ماجرا از این قرار بود

وقتی گراب در حاشیه کنفرانس امنیتی در کویینزلند با کریستین هاینریش، متخصص امنیت شبکه، وارد گفتگو شد و از اطلاعات او برای گزارش خود بهره جست، پیش‌بینی نمی‌کرد در حال گشایش پرونده‌ای برای خود در اداره پلیس است.
کریستین هاینریش، تنها ساعتی پیش از آن در داخل کنفرانس که این خبرنگار راهی به داخلش نداشت و تنها ۲۰ شرکت‌کننده در آن حاضر بودند، با نمایش این‌که چگونه بدون وجود اسم کاربری و رمز عبور توانسته با صرف هفت روز از وقت خود به عکس‌های یک کاربر فیس‌بوک دسترسی پیدا کند، از ناامنی شبکه‌های اجتماعی به‌رغم وجود تنظیمات متعدد حریم شخصی سخن گفته بود.

هاینریش به گراب توضیح داده بود که «شبکه‌های اجتماعی باید به کاربران بگویند که با عضویت در آن‌ها نباید انتظار برخورداری از حریم شخصی داشته باشند.» او گفته بود که به عکس‌ها دسترسی پیدا کرده تا نشان دهد کاربران شبکه‌های اجتماعی نباید به تنظیمات حریم شخصی اعتماد کنند.

ناامنی شبکه‌های اجتماعی اما نکته‌ی جدیدی برای متخصصان حاضر در کنفرانس نداشت. آن‌چه در سخنرانی هاینریش جلب توجه کرد و سپس به بحث‌ها دامن زد چیز دیگری بود. هاینریش به حساب کاربری چه کسی نفوذ کرده بود؟ او به حساب همسر یک متخصص امنیتی دیگر، کریس گتفورد، نفوذ کرده بود. گتفورد نیز در کنفرانس حاضر بود و به عکس‌هایی که هاینریش از خانواده او و با نفوذ به حساب کابری همسر او نمایش می‌داد چشم دوخته بود.

گتفورد گفت چیزی برای اظهارنظر ندارد. در این کنفرانس این بحث مطرح شد که آیا آن‌چه هاینریش انجام داده، اخلاقی بوده است. ظاهراَ بسیاری آن را غیراخلاقی می‌دانستند، بخصوص با توجه به سابقه‌ی نه چندان مطلوب رابطه‌ی این دو متخصص امنیت با هم.

جان پریک، یکی از حاضران در کنفرانس و کسی که زمانی نیز در سازمان سیا در زمینه امنیت سایبر فعالیت می‌کرده، درباره‌ی اقدام هاینریش به «سیدنی مورنینگ هرالد»، گفت: «اگر من بودم همچین کاری نمی‌کردم. به اعتقاد من اگر شما در پی نمایش چنین چیزی هستید، باید از آن کاربر فیس‌بوک که به حسابش نفوذ می‌کنید، اجازه بگیرید.»

پریک اقدام هاینریش را غیر اخلاقی خواند. نظر پریک در گزارشی که به دستگیری بن گراب، گزارشگر «سیدنی مورنینگ هرالد»، منجر شد، درج شده بود.

بازداشتی که به سرعت توییت شد

درج نظرات مخالف اقدام هاینریش ظاهراَ اما موجب آن نشد که پلیس به سراغ نویسنده‌ی مطلب نرود. پلیس به بن گراب گفت که شخصی که حساب کاربری‌اش در فیس‌بوک هک شده، از این روزنامه‌نگار «سیدنی مورنینگ هرالد» شکایت دارد.
در طی بازجویی‌ای که از سوی پلیس و متهم هر دو ضبط می‌شد، گراب تحت فشار قرار گرفته بود تا نظرش را درباره‌ی اقدام هاینریش بیان کند و آن را «غیرقانونی» بنامد. گراب این موضوع را وظیفه پلیس اعلام کرده و گفته بود که وظیفه‌ی او نوشتن گزارش است نه قضاوت حقوقی اقدامات افراد.

پلیس ابتدا بازداشت چند ساعته این روزنامه‌نگار را تکذیب کرده و گفته بود که خود گراب داوطلبانه وقتش را در اختیار پلیس گذاشته است. بعد اما و احتمالا در فشار رسانه‌ای پلیس مجبور به تایید این بازداشت شد. بازداشتی که خبرش همان دقایق اول از سوی خود متهم توییت شد و در طول بازداشت او مدام صدای زنگ اخطار آی‌فون‌اش را می‌شنید که خبر از آن داشت که در توییتر مدام دارد برایش پیغام می‌آید.

انتقاد به قوانین سایبری استرالیا

بازداشت بن گراب ، خبرنگاری که خود را خوره اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی‌های نوین ارتباطی معرفی می‌کند، باعث برانگیخته شدن بحث‌هایی هم در حوزه رسانه و هم در حوزه‌ی آی تی شده است. پیتر بلک، سخنگوی ارشد دانشگاه تکنولوژی کویینزلند، به «سیدنی مورنینگ هرالد»، گفت که قوانین استرالیا در زمینه جرایم سایبر بسیار گسترده است و باعث جرم‌انگاری حتی یک «فعالیت عادی» می‌شود.

بازداشت بن گراب برای او تجربه تلخی بود، نه فقط بخاطر چند ساعت در اختیار پلیس بودن، بلکه برای از دست دادن، هر چند موقتی، آی‌پدش، یعنی وسیله‌ای که زندگی گراب با آن و در داخلش تعریف می‌شود.

او در مطلبی که برای رسانه‌ی محل کارش نوشت، آورد:«احساس می‌کنم به صورت ناعادلانه‌ای هدف قرار گرفته شده‌ام. روزنامه‌نگاران باید بتوانند از آن‌چه مشاهده می‌کنند گزارش تهیه کنند. چنین رخدادهای پلیسی‌ای بسیار هشداردهنده است.»

MZ/YK