عيد و گرانى
۱۳۸۵ اسفند ۱۰, پنجشنبه
همين چند ماه پيش بود كه وزير بازرگانى مژده داد كه شب عيد امسال خبرى از گرانى نخواهد بود، افزايشى در عوامل توليد نخواهيم داشت و بازار كاملن قابل كنترل و تنظيم است. اما شنيده‌ها حاكى از چيز ديگرى است:
«پرتقال را ما امسال كمتر از كيلويى ۱۲۰۰ تومان نخريديم حتا در ميادين (ميوه وتره‌بار) كيلويى ۸۰۰ تومان است. گوشت كيلويى ۶۰۰۰ تا ۶۵۰۰ تومان، مرغ كيلويى ۲۸۰۰ تومان، تخم مرغ دانه‌اى ۱۰۰ تومان اگر بروى ميدان و توان اين را داشته باشى كه در صف بايستى، دانه اى ۸۰ تومان. پنير، كره، شير، لبنيات ۴۰ درصد شايد هم بيشتر اضافه شده. من به سن ۶۹ ساله ام ياد ندارم كه گوجه فرنگى را كيلويى ۳۰۰۰ تومان خريده باشم ولى امسال خريدم. سبزى شب عيد كيلويى ۵۰۰ تومان».
اين خانم مستمرى بگير كه حقوق بازنشستگى همسر درگذشته‌اش ماهيانه ۲۵۰ هزار تومان است، از افزايش هرساله حقوقها در آغاز سال نو و ارتباط آن با گرانى مى‌گويد:
«قرار بود كه طبق معمول كه هر سال حقوقها را ۱۷ يا ۱۲ درصد اضافه مى‌كردند امسال هم گفتند ۱۷ يا ۱۲ درصد اضافه مى‌كنيم البته هنوز اضافه نكرده‌اند اما براى آن ۱۷ درصدى كه هنوز اضافه نكردند تقريبن ۸۰ درصد آمده روى اجناس».
اما شايد حق با آقاى وزير بازرگانى بود كه مژده گران نشدن اجناس در شب عيد را داده بود چرا كه گرانى امسال نه از شب عيد كه از حدود دو ماه به عيد مانده شروع شد:
«شايد قول داده كه براى شب عيد افزايش قيمت نداشته باشيم ولى گرانى را يكى دوماه قبل از عيد شروع كردند كه مردم يك ماهى به آن عادت كنند و شب عيد ديگر صدايشان در نيايد. شما از يك ماه پيش تا حالا هر چيزى را كه مىخواهيد بخريد از تره بار، ميوه، مايحتاج روزانه خانه، هرچيزي كه مىخواهيد بخريد، قيمتش خيلى گرانتر شده مخصوصن چيزهاى خوراكى اعم از ميوه و گوشت و برنج و اينها كه ديگر وحشتناك است».
اين خانم خانه‌دار معتقد است كه دولت يا فروشندگان و تجار، اجناس را دو ماه مانده به شب عيد گران كردند و حالا كمى از قيمت بالارفته آن كم كرده‌اند تا مردم را دلخوش كنند كه شب عيد اجناس را ارزان كرديم حال آنكه از قيمت اوليه آن در دو ماه قبل بيشتر است. گويا حق با اوست چرا كه اين ترفند را بعضى‌ها باور مى‌كنند:
«والا قيمتها حدودن از يك ماه پيش گران شده ولى الان كه شب عيد است، همين امروز كه من خريد بودم ، احساس كردم يك مقدار قيمتها پايين آمده البته نه همه چيز مثلن ميوه احساس كردم كه قيمتش پايين آمده.در ميادين ميوه و تره بار قيمت يك چيزى حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومن در هر ميوه‌اى پايين آمده بود. اين چيزى است كه من خودم به عينه مشاهده كردم».
در مورد پوشاك، نظرها متفاوت است. عده‌اى را باور بر اين است كه برپايى نمايشگاههاى توسعه صادرات كه همه‌ساله در اسفندماه برگزار مى‌شود قيمت پوشاك را به نسبت ساير اقلام پايين‌تر نگه مى‌دارد هرچند كه اجناس عرضه‌شده در اين نمايشگاهها از كيفيت پايينى برخوردار است. اما عده ديگرى معتقدند كه به دليل پايين بودن كيفيت اجناس، برپايى اين نمايشگاهها هيچ تأثيرى بر قيمت پوشاك ندارد:
«جنسهايى كه آنجا می‌آورند اصلن جنسهاى خوبی نيست و اصلن هم در قيمتها تأثيرى ندارد چون معمولن جنسهاى درجه دو و سه را در نمايشگاهها مى‌فروشند. كسى كه بخواهد خريد خوب بكند، اصلن آنجا نمی‌تواند چيزى پيدا كند».
از سوى ديگر رفتن به نمايشگاهها كار هركسى نيست هم به دليل دورى راه و هم به دليل شلوغى و ازدحام بيش از حد داخل آنها و هم به اين دليل كه اجناس همه‌پسند در آنها عرضه نمى‌شود. گذشته از همه اينها امسال ظاهرن برپايى يا عدم برپايى اين نمايشگاهها تأثير چندانى بر قيمت پوشاك نگذاشته:
«براى يك بچه ۱۲ ساله كفش زير ۴۰ هزار تومن پيدا نمی‌شود. مثلن زيرپوشى كه ۸۰۰ تومان بوده حالا شده ۲۵۰۰ تومن. لباسهاى ديگر هم همينطور به همين نسبت، ارزانترين روپوش ۳۰ هزار تومن است».
علاوه بر پوشاك و مواد خوراكى، گرانى سرسام آور مسكن نيز نوروز امسال را براى آنهايى كه قصد داشتند نونواريشان را با خانه نو كامل كنند، يك نگرانى ديگر است:
«قيمت مسكن نسبت به اول مهرماه يعنى پنج ماه پيش، حداقل ۵۰ درصد افزايش داشته. يك افزايش قيمت تابستانى در مورد مسكن داشتيم كه تصور مىشد در مهرماه به واسطه يك سرى مسائل، ديگر تغييرى نكند و ثابت بماند منتها متاسفانه در مهر و آبان ماه حدود ۵۰ درصد افزايش قيمت داشتيم».
پيشدادى كه شغل آزاد دارد همچنين معتقد است كه افزايش قيمت مسكن روى ساير اقلام هم تأثير مى‌گذارد چرا كه داشتن سرپناه، اولين دغدغه فكرى هر انسانى است.
۸۰ درصد، ۵۰ درصد، ۲۰ درصد يا اصلن ۱۰ درصد، خيلى مهم نيست، مهم اين است كه در كشورى كه حقوق يك بازنشسته دولت از ۳۰۰ هزار تومان تجاوز نمى‌كند، چگونه مى‌توان با «بوى اسكناس تانخورده لاى كتاب» شادى نوروز را با كوچكترها تقسيم كرد.
ميترا شجاعى