فرجام كماكان ناروشن خط لوله انتقال گاز ايران به هند
۱۳۸۴ فروردین ۹, سه‌شنبه
درست ده سال پيش طرح انتقال گاز ايران از طريق پاكستان به هند مطرح شد. و هم اكنون نيز پس از گذشت اين همه سال، پروژه ايجاد اين خط لوله در مرحله بررسى و ارزيابى قرار دارد.
اگر بتوان براى پروژه ايجاد خط لوله انتقال گاز ايران به هند تاريخى نگاشت، آنگاه اين امكان وجود دارد كه اين تاريخ را به دو مرحله و فاز زمانى متفاوت تقسيم نمود. در فاز و مرحله نخستين، دولت و صاحبان قدرت در هند، عليرغم نياز دم افزون اين كشور به منابع انرژى با انتقال گاز از طريق خاك پاكستان بشدت مخالف بودند. هند همواره نگران آن بود كه انتقال خط لوله گاز از خاك پاكستان، ميتواند همچون افزارى سياسى مورد بهره بردارى خصمانه پاكستان قرار گيرد و پاكستان را در موقعيتى قرار دهد كه با كنترل اين خط لوله برخى از اهداف خود را عليرغم تمايل و خواست دولت هند به كرسى نشاند.
هند در آن هنگام خواستار آن بود كه خط لوله انتقال گاز ايران از زير آبهاى خليج فارس بگذرد. اما سالها بررسى و ارزيابى كارشناسانه به وضوح نشان داد كه هزينه انتقال گاز از طريق آبهاى خليج فارس به حدى است كه ميتواند بر سودمندى اين پروژه سايه افكند. پس از آن هند به تدريج نسبت به پروژه انتقال خط لوله گاز از طريق پاكستان تغيير موضع داد و همين امر باعث آن گشت كه در مرحله دوم تاريخ اين پروژه گفتگو بين مقامات سه كشور ايران، هند و پاكستان به گونه مداوم انجام گردد.
دور مهم گفتگوى هند و پاكستان در تاريخ ۲۴ نوامبر سال گذشته صورت گرفت. از آن هنگام تا كنون مقامات سه كشور بارها با يكديگر ديدار و گفتگو داشته‌اند. كمال خرازى، وزير امور خارجه ايران چندى پيش پروژه خط لوله انتقال گاز ايران از طريق پاكستان به هند را خط لوله صلح ناميده بود. اما اين بدين معنا نيست كه موضوع پروژه احداث اين خط لوله به فرجام قطعى خود رسيده است. وزير امور خارجه آمريكا، كانداليزا رايس در سفر آسيايى خود نسبت به پروژه انتقال گاز ايران به هند ابراز نگرانى كرده بود. بايد خاطر نشان ساخت كه آمريكا تا كنون با همه پروژه‌هاى انتقال نفت و گاز ايران مخالفت ورزيده است.
هزينه پروژه احداث خط لوله انتقال گاز طبيعى ايران به هند ۴ ميليارد و ۲۰۰ ميليون دلار ارزيابى ميشود. اين خط لوله كه ۲۷۷۵ كيلومتر امتداد دارد ميتواند بخشى از نياز هند به منابع انرژى را تامين كند. هند در حال حاضر ۲ ميليارد و ۶۱۰ ميليون فوت مكعب گاز توليد مىكند، حال آنكه نياز بالقوه اين كشور بالغ بر ۴ ميليارد و ۲۴۰ ميليون فوت مكعب است. از آن گذشته نياز پاكستان به انرژى نيز روز به روز در حال افزايش است. طبق ارزيابى وزارت نفت پاكستان، اين كشور در سال ۲۰۱۰ ميلادى با كمبود انرژى روبرو خواهد شد. از اين رو، احداث اين خط لوله ميتواند نيازهاى دو كشور را تا حد قابل ملاحظه‌اى تامين نمايد. از آن گذشته، احداث اين خط لوله ميتواند حجم داد و ستد بازرگانى بين ايران و هند را بسيار گسترش دهد. اين در حالى است كه طبق پيش بينى كارشناسان حجم معاملات بازرگانى بين دو كشور در سال ۱۳۸۳ شمسى هجرى نزديك به ۳ ميليارد دلار ميگردد كه در قياس با سال پيش از آن دو برابر شده است.