فستیوال تاتر فجر به کارش پایان داد
۱۳۸۵ دی ۲۸, پنجشنبه
شب گذشته با برپایی مراسم اختتامیه پرونده‌ی بیست و پنجمین جشنواره‌ی تاتر فجر بسته شد، گرچه هنوز فرصت بسیار است تا اهل فن به بررسی نقاط قوت و ضعف این بزرگترین رویداد نمایشی کشور بپردازند.
در فاصله‌ی روزهای هجدهم تا بیست و هفتم دیماه که جشنواره برنامه داشت افزون بر ۵۰ نمایش از تهران و شهرستانها بر صحنه رفتند. بیش از یک پنجم نمایشهای جشنواره‌ی بیست و پنجم به ۱۵ گروه شهرستانی تعلق داشت که برخی از آنها از کارهای بسیار موفق امسال محسوب می‌شوند.
جشنواره‌های تاتر و موسیقی و فیلم فجر، همه بین‌المللی خوانده می‌شوند، اما هر سال شاهدیم که محدودیتهای قوانین جمهوری اسلامی در این زمینه‌ها هرگز میدانی مناسب برای عرضه‌ی آثار هنری دیگر کشورها فراهم نمی‌کند. همین امر باعث شده که جشنواره‌های فجر، به ویژه در زمینه‌ی تاتر و سینما به ندرت شاهد حضور هنرمندان برحسته‌ی جهان باشد. امسال از میان ۱۳۰ اثر خارجی که به دبیرخانه جشنواره رسیده در نهایت تنها ۹ اثر از ۶ کشور پذیرفته شدند.
روز گذشته حسين پارسايى رئيس مركز هنرهاى نمايشى در نشستی زیرعنوان هم‌اندیشی خبرنگاران و مدیران تاتر گفت «اعتراف میكنم در بخش بين الملل بيست و پنجمين جشنواره تئاتر فجر ضعف‌ها و كاستيهايی مشهود بود كه ما نتوانستيم آنها را كاهش بدهيم .»
بخش بزرگ این کاستی‌ها از آنجا ناشی می‌شود که کمتر گروهی حاضر است محدودیتهای جمهوری اسلامی در مورد پوشش زنان و رعایت شئونات مذهبی را بپذیرد. و این معضل تنها به کشورهای اروپایی مربوط نمی‌شود. پارسایی می‌گوید «حدود ۷۰ نسخه تصويرى نيز از كشورهاى اسلامى به دست ما رسيد؛ و نكته جالب توجه اينكه كه از اين ميان ۶۹ اثر با حركت موزون طراحى شده بودند.»
رئیس مرکز هنرهای نمایشی در این نشست اظهار داشت که «اتفاقاتى كه طى يك ماه اخير در زمينه وضعيت سياسى كشورمان در كشور رخ داد در انصراف بعضى از گروه‌ها بی‌تاثیر نبود.» برگزارکنندگان جشنواره تاتر فجر اعلام کرده‌اند که بعضی از گروه‌ها به دلیل برخی شنیده‌های خود از اوضاع ایران در آخرین روزها از شرکت در جشنواره منصرف شده‌اند.
به این ترتیب بخش اصلی گروه‌های خارجی آن دسته هستند که خود را با محدودیتهای جمهوری اسلامی تطبیق می‌دهند. یکی از اینها روبرتو چولی کارگردان آلمانی است که برای چندمین بار به ایران سفر کرد تا دو نمایش «مرگ دانتون» اثر بوشنر و «لیرشاه» اثر شکسپیر را بر صحنه ببرد.
رئیس مرکز هنرهای نمایشی روز گذشته گفت «همواره اين سوال در اين جا مطرح ميشود كه چرا «روبرتو چولى» سرپرست گروه تئاتر روهر آلمان به صورت تكرارى در جشنوارههاى ما حضور دارد؟ كه بايد بگويم پاسخ ما اين است كه وى از محدوديتهاى تئاتر ما باخبر است و همواره آن محدوديتها را در اجرايش در نظر میگيرد.»
اجراهای گروه آلمانی گرچه با استقبال بسیار روبرو بود، انتظارات اهل تاتر را برآورده نکرد. بسیاری از کارگردانان ایرانی نمایشهای خارجی را ضعیف و حتا نازلتر از کارهای شهرستانی می‌دانند. با این حال آلمانی‌ها را می‌توان از جمله فعالترین گروه‌های خارجی در جشنواره‌ی تاتر فجر دانست. در ادامه‌ی ارتباط‌های فرهنگی دو کشور قرار است سه گروه نمایش از ایران نیز راهی آلمان شوند.
همچنین روز گذشته سفیر آلمان هربرت هونزوویتز به افتخار حضور هنرمندان این کشور در جشنواره‌ی تاتر فجر در محل اقامتش میهمانی ناهاری ترتیب داد. در این میهمانی غیررسمی عده‌ای از روزنامه‌نگاران خارجی، اعضای سفارت و تنی چند از اهالی فرهنگ کشورهای مختلف نیز حضور داشتند.
نمایشهای خیابانی و کارگاههای آموزشی نیز از برنامه‌های جنبی جشنواره بیست و پنجم بود. جشنواره‌ی امثال نیز مانند هر سال از ضعف برنامه‌ریزی مصون نماند. امسال هم برخی از اجراها به تعویق افتاد، بعضی انجام نشد و در مواردی تماشاچیان حتا با در دست داشتن بلیط، پشت درها ماندند. در همین ارتباط ستاد برگزاری جشنواره با صدور اطلاعیه‌ای رسما از افرادی که نتوانسته‌اند در این دوره موفق به دیدن اجراها شوند، عذرخواهی کرد.
مراسم اختتامیه در تالار وحدت با خواندن پیام رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد آغاز شد و با سخنان وزیر ارشاد صفارهرندی به پایان رسید. در این مراسم ضمن ارایه گزارشی از روند برنامه‌ها برگزیدگان رشته‌های مختلف معرفی شدند و از چهار هنر مند پیشکسوت نیز تقدیر شد.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران