فصل تازه‌اى در سياست بين‌المللى انرژى
۱۳۸۵ تیر ۲۲, پنجشنبه
و به مثابه راهروى انرژى تحكيم مى‌كند.
لوله‌ى نفتى كه باكوى آذربايجان را به بندر جيحان در جنوب تركيه وصل مى‌كند، ۱۷۷۰ كيلومتر درازا دارد و قرار است نفت منابع تازه كشف شده در درياى خزر را از طريق درياى مديترانه به بازارهاى جهانى برساند. تركيه از هم اكنون در فكر لوله‌هاى نفتى ديگرى است.
جرج بوش رييس جمهورى آمريكا و همتاى روسى او ولاديمير پوتين در صدر فهرست ميهمانانى قرار دارند كه به جيحان دعوت شده‌اند. اينكه آيا آنان شخصا خواهند آمد يا نماينده‌اى ارسال خواهند كرد هنوز معلوم نيست. رؤساى جمهورى آذربايجان و گرجستان نيز جزو ميهمانان هستند. افزون بر آنان، ۳۰ رييس دولت و ۵۰ وزير امور خارجه در مراسم بهره‌بردارى از لوله‌ى نفتى شركت خواهند داشت.
دولتمردان عالى‌رتبه، شب پيش از مراسم بهره‌بردارى، در قصرى واقع در ساحل تنگه‌ى بسفر ميهمان رييس‌جمهورى تركيه خواهند بود و روز بعد رهسپار جيحان مى‌شوند. دست و دلبازى دولت تركيه كه اين مراسم را به يكى از بزرگترين جشن‌هاى تاريخ اين كشور تبديل كرده است، بايد نشان دهد كه موضوع فقط بر سر بهره‌بردارى از يك لوله‌ى نفتى نيست، بلكه فصل تازه‌اى در سياست بين‌المللى انرژى گشوده مى‌شود. يكى از روزنامه‌هاى تركيه، خط لوله‌ى نفتى ميان باكو و تفليس و جيحان را كه با استفاده از حروف اول نام اين سه شهر BTC خوانده مي‌شود، يكى از مهمترين پروژه‌هاى قرن بيست و يكم ناميده است.
در اهميت اين پروژه ترديدى وجود ندارد. منابع نفتى درياى خزر ۱۰۰ ميليارد بشكه تخمين زده مى‌شود و حجم ذخاير گاز آن حتا بيشتراز اين است. سال‌ها پيش كه اين منابع كشف شد، بيش از همه ايالات متحده‌ى آمريكا در صدد برآمد كه طلاى سياه درياى خزر را خارج از حيطه‌ى نفوذ روسيه و بويژه ايران به غرب بياورد. راه حلى كه آمريكا يافت لوله‌ى نفتى ميان باكو و جيحان بود كه از ۱۵۰ هزار لوله‌هاى كوتاه‌تر تشكيل شده است. بزودى قرار است نفتكش‌ها روزى يك ميليون بشكه نفت از بندر جيحان منتقل كنند.
اخيرا قزاقستان نيز كه داراى منابع بزرگ نفتى است، شركت خود را در پروژه‌ى BTC اعلام كرده است. پروژه‌ى عظيم لوله‌ى نفتى، براى سال‌هاى مديد موقعيت ژئواستراتژيك تركيه را در اين منطقه تحكيم مى‌كند و افزون بر آن سالانه ۳۰۰ ميليون دلار نصيب اين كشور مى‌سازد. بيهوده نيست كه تركيه به دنبال پروژه‌هاى جديدتر و از جمله ايجاد خط لوله‌ا‌ى است كه گاز درياى خزر را به اروپا منتقل كند.