فقدان کنترل بر صادرات کالاهای آلمانی به ایران

بر صادرات آلمان به ایران در سال‌های گذشته کنترل دقیقی اعمال نمی‌شده است. به نوشته‌ی روزنامه‌ی آلمانی زود دویچه سایتونگ، مأموران دادستانی فدرال آلمان هنگام تحقیق در باره‌ی یک تاجر ایرانی−آلمانی توانسته‌اند تصویری واقعی از وضعیت گمرک آلمان به دست آورند. نتیجه‌ی این تحقیق حاکی است که حتی آن دسته از کالاهای صادره به ایران که می‌توانسته‌اند مصارف نظامی داشته‌باشند نیز مورد کنترل و بازرسی دقیق قرار نمی‌گرفته‌اند.

ماموران گمرکی که مسئول بازرسی کالاهای صادره به ایران بوده‌اند به روزنامه‌ی زود دویچه گفته‌اند که از آموزش لازم برای این کار برخوردار نبوده‌اند. آنها در بازرسی‌های خود کمتر به بانک اطلاعات در کامپیوتر گمرک رجوع می‌کرده‌اند و کامیون‌های به مقصد ایران را معمولاَ بدون بازرسی دقیق اجازه‌ی ترخیص می‌داده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۳ از سوی غرب متهم است که با برنامه هسته‌ای‌اش در درازمدت به دنبال تولید بمب اتمی است.

"ترخیص خارج از محدوده"

تاجر ایرانی−آلمانی دستگیر‌شده متهم است که در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ در موارد معینی کالاهایی را برای سازمان دفاع نظامی ایران خریداری کرده است. این کالاها ابتدائاَ به مقصد سویس ثبت و بارگیری شده‌اند و سپس از آنجا به ایران حمل شده‌اند. گمرک مستقر در "هالبرگ‌موس" ( نزدیک مونیخ) که کار بازرسی این محموله‌ها را به عهده داشته توجه‌ای به مقصد نهایی این کالاها نشان نداده، هر چند که نام ایران در اسناد مربوطه قید شده بوده است. تاجر یادشده در یک مورد مبدل‌های حرارتی شیشه‌ای به ایران صادر کرده که در تولید مواد منفجره به کار برده می‌شوند. براساس قوانین اتحادیه‌ی اروپا صدور چنین کالایی نیازمند اجازه‌نامه‌از دوائر مربوطه است، ولی در گمرک مرزی آلمان اجازه‌نامه‌ای درخواست نشده است.

کارمندان گمرک هالبرگ‌موس به روزنامه‌ی زود دویچه گفته‌اند که کار ترخیص کامیون‌های حامل بار به مقصد ایران را اغلب تحت عنوان "ترخیص در خارج از محدوده" گمرک و در خیابان‌های اطراف انجام می‌داده‌اند، بدون آن که حتی در این کامیون‌ها را هم باز کنند. در این نوع ترخیص، همچنین مامور بازرسی کمتر امکان دارد که به اطلاعات ضبط‌شده در کامپیوتر گمرک رجوع کند. ضمن این که اغلب این ماموران برای کار با این کامپیوترها که از سال ۲۰۰۵ در مراکز گمرکی آلمان نصب شده‌اند، فاقد آموزش کافی بوده‌اند.

شیوه‌ای رایج

گفتنی است که عوارض "ترخیص خارج از محدوده" برای گمرک یکی از منابع درآمد است و امتیازدهی به کار هر شعبه‌ی گمرک و تعیین تعداد پرسنل برای آن بر اساس شمار این نوع ترخیص‌ها انجام می‌شود. بنا به گفته‌ی ماموران شاغل در گمرک هالبرگ‌موس، آنها برای بازرسی هر کامیون در "ترخیص خارج از محدوده" تنها ۱۵ دقیقه وقت داشته‌اند.

ظاهراَ تاکید بر سرعت در امر ترخیص کالا در خدمت کمک به صنایع آلمان برای تداوم و بهبود صادرات آن نیز بوده است. از این رو شیوه‌ی غیردقیق بازرسی تنها به گمرک هالبرگ‌موس محدود نمی‌شده است. در تحقیقی که مأموران دادستانی در گمرک دوسلدرف نیز انجام داده‌اند، مشخص شده است که دستکم در دو مورد کالاهای خریداری‌شده توسط تاجر ایرانی بدون کنترل دقیق ترخیص شده‌اند.

FW/SN