فیلم و سینما در خدمت مبارزه با سنت ختنه دختران
۱۳۹۵ مهر ۲۳, جمعه
در هر ۱۵ ثانیه، اندام جنسی یک دختربچه در نقطه‌ای از جهان با ختنه مثله می‌شود. این عمل به طور معمول اثرات روانی عمیقی در ذهن دخترها می‌گذارد و عمر آنها را با درد و مشکلات جسمی ماندگار همراه می‌کند.
از سال ۱۹۹۳ ختنه دختران به مثابه نقض حقوق بشر شناخته می‌شود با این همه سالانه دو میلیون دختربچه ختنه می‌شوند. سازمان‌های بین‌المللی ده‌ها سال است برای مقابله با سنت ختنه دختران از طریق آموزش و روشنگری تلاش می‌کنند اما در بیشتر مناطق آفریقا و بخش‌هایی از آسیا و خاورمیانه این سنت همچنان برقرار است. البته در جوامع این کشورها انتقاد به این سنت در حال افزایش است؛ حتی در سودان که ۸۸درصد کل زنان ختنه شده‌اند، بحث در خانواده‌ها درباره مقابله با این سنت رواج یافته است.
حالا پژوهشگران دانشگاه زوریخ ابتکار جدیدی را برای جلب افکار عمومی و تامل در ناقص‌سازی اندام جنسی دختران به محک گذاشته‌اند؛ ابتکاری که خانواده‌ها را به تامل در این موضوع وا می‌دارد و موجب تغییر نگرش از درون می‌شود.
دانشگاه زوریخ با همکاری دانشگاهیان سودانی، تحقیقی را در میان خانواده‌های سودانی شروع کرد و فیلمی در این باره ساخت.
این فیلم داستانی سرگرم‌کننده، توانسته بینندگان را نسبت به مشکلات و پیامدهای ختنه دختران حساس کند و موقعیت دختران ختنه‌نشده را بهبود بخشد.
سونیا فوگت، یکی از مسئولان این پروژه تحقیقی می‌گوید: «ما به جای فشار روی جوامع مربوطه و نادیده گرفتن میراث‌های فرهنگی‌شان، تصمیم گرفتیم که موضوع ختنه را به عنوان نکته‌ای مطرح کنیم که خانواده‌ها در قبال آن نگرش‌های متضادی دارند. »
در این فیلم ۹۰دقیقه‌ای، خانواده‌ای سودانی نشان داده می‌شود و داستان فیلم حول عشق و فریب و فتنه می‌چرخد.
تماشاچیان در ۴ بخش متفاوت این فیلم، گفت‌‌وگو‌هایی بین نسل‌های مختلف یک خانواده بزرگ سودانی را می‌بینند که در موافقت یا مخالفت با ختنه حرف می‌زنند.
کانون یکی از بحث‌ها، مسئولیت و وظیفه هر کس در قبال دین و آیین است. در ورسیون دوم فیلم، بحث روی ازدواج با دخترانی دور می‌زند که ختنه نشده‌اند. روایت سوم مخلوطی است از هر دو بحث اول و دوم و در هر سه روایت صحبت به این می‌انجامد که ختنه کردن دختران کار درستی نیست. بحث در ورسیون چهارم تنها به سنت و نظارت برمی‌گردد.
در این پژوهش، حدود ۸ هزار نفر از ۱۲۷ نقطه سودان مشارکت داشتند که در ۴ گروه تقسیم شده بودند و هر یک تنها یک قسمت فیلم را می‌دیدند.
در خاتمه، مسئولان پروژه از تماشاچیان فیلم خواستند نظرشان را درباره ختنه دختران بیان کنند. روشن شد که بحث‌های درون خانوادگی و محلی در این فیلم‌ها، تاثیر مستقیمی روی مخاطبان داشته و نظر افراد در مورد الزامی نبودن ختنه دختران جلب شده است.
اکنون متصدیان این پروژه می‌پرسند آیا می‌توان با تدابیری از این دست، نگاه مردم را به تدریج نسبت به یک الگوی فرهنگی یا سنت تغییر داد و آیا اساسا دامنه چنین تاثیری قابل توجه خواهد بود؟
مدیر این پروژه و همکارانش بر این باورند که با فیلم داستانی می‌توان گامی به جلو برداشت. آنها تاثیرگذاری بیشتر را مستلزم این می‌دانند که موضوع ختنه دختران، در کانون سریال‌ها و فیلم‌ها قرار گیرند و حتی پیشنهاد می‌کنند که برای مسائل مشکل‌آفرین دیگر نیز از چنین راهکاری استفاده شود.