قرقیزستان برای رفراندوم آماده می‌شود
۱۳۸۹ تیر ۴, جمعه
حکومت جدید، قانون اساسی جدید
اختیارات ریاست جمهوری در قرقیزستان با تغییر قانون اساسی محدود خواهد شد و قدرت به پارلمان این کشور انتقال خواهد یافت. قرقیزستان نخستین کشورآسیای مرکزی خواهد بود که نظام پارلمانی در آن قدرت می‌گیرد.
به‌نظرکارشناسان محلی، رفراندوم قانون اساسی پس از سرنگونی قورمان بک باقی‌اف، برای مشروعیت دولت جدید این کشور نیز اهمیت زیادی دارد.
دولت عثمان، کارشناس تاجیک معتقد است که روی کارآمدن یک نظام پارلمانی می‌تواند بر روی کشورهای آسیای مرکزی نیز تاثیربگذارد. وی خاطرنشان می‌کند: «اگر تجربه‌ی امروزه جهان را ببینیم، موفق‌ترین کشورهای پیشرفته داراى ساختارهائى هستند كه در آنها قدرت پارلمان از رياست جمهورى بيشتر است.»
تردید به شفافیت رفراندوم
با توجه به وضعیت کنونی قرقیزستان بیم آن نیز می‌رود که مشارکت مردم ، بویژه اقلیت قومی ازبک در رفراندوم محدود گردد. هنوز هم ده‌ها هزار نفر در جنوب کشور آواره‌اند و به محل زندگی خود بازنگشته‌اند.
اما مقامات دولت موقت به تعویق انداختن همه‌پرسی برای قانون اساسی را نیز رد کردند. آنها خواستار آن‌اند که ثبات و آرامش هر چه زودتر به این کشور بازگردد.
آلمازبیک آتامبایف، معاون رئیس دولت موقت قرقیزستان گفته است، درگیری‌های قومی بین ازبک‌تبارها در استان‌های جنوبی اوش و جلال آباد به دلیل اختلال در رفراندوم قانون اساسی انجام گرفته است. وی از شهروندان قرقیز درخواست کرد که در همه پرسی برای تغییر قانون اساسی این کشور مشارکت فعالی داشته باشند.
برگزاری رفراندوم بدون ناظران بین‌المللی
"سازمان‌امنیت و همکاری در اروپا" که قرقیزستان نیز عضو آن است، اعلام کرد به دلیل ناآرامی‌های قومی قرقیزستان، ۳۰۰ تن از ناظران خود را از این کشور بیرون کشیده است. بنا‌به گفته‌ی مسئولین این سازمان فقط ۳۶ نفر از اعضای آن به منظورهمکاری با دولت قرقیزستان در این کشورباقی مانده‌اند.
از سوی دیگر "سازمان همکاری شانگهای" و کشورهای همسود که قرقیزستان نیزعضو آن است، ناظران خود را برای نظارت بر همه‌پرسی قانون اساسی قرقیزستان به این کشور فرستاده‌اند.
نگرانی کشورهای همسایه از بی‌ثباتی در قرقیزستان
کمیته‌ی مرزبانی قرقیزستان در آستانه‌ی همه‌پرسی برای قانون اساسی اعلام کرد، بیش از ۷۰ هزار تن از آوارگان ازبک تبار به وطن خود بازگشته‌اند. اما علیرغم ادامه‌ی روند بازگشت پناهندگان و برقراری "ثبات نسبی" در منطقه‌ی آشوب‌زده جنوب کشور، مخالفت با برگزاری رفراندوم نیز ادامه دارد.
ادامه‌ی وضعیت کنونی در قرقیزستان نگرانی کشورهای آسیای میانه را نیز برانگیخته است. وزارت امور خارجه‌ی تاجیکستان با صدور بیانیه‌ای گفته است، درگیری‌های قومی کار نیروهايی است که هدفشان برهم زدن اوضاع در آسیای میانه بوده است.
استقرار نظام پارلمانی در قرقیزستان
به عقیده‌ی برخی از کارشناسان نگرانی از استقرار نظام پارلمانی در قرقیزستان در میان کشورهای همسایه نیز افزایش می‌یابد.
تمرکز قدرت در اختیار یک نفر، نادیده گرفتن حقوق شهروندی، گسترش فساد اداری و مالی سبب شد که نظام ریاست جمهوری قورمان بک باقی‌اف در طول ۴۸ ساعت سقوط کند. بسیاری از روسای جمهور کشورهای آسیای میانه که نظامی شبیه ساختار حکومتی قورمان مک باقی‌اف را در کشور پیاده کرده‌اند، بیم دارند به سرنوشت او دچار شوند.
انتظار می‌رود، مشارکت مردم درهمه پرسی برای تغییر قانون اساسی بویژه در پایتخت و شمال قرقیزستان در قیاس با منطقه‌ی جنوب این کشور بیشتر باشد. طبق نظرسنجی برخی از نهادهای مستقل غیردولتی، بیش از ۷۰ درصد از اهالی پایتخت بیشکک در همه پرسی مشارکت خواهند کرد.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: بهمن مهرداد