قطعنامه‌ی سوم و ابهام در مورد آینده‌ی همکاری با آژانس
۱۳۸۶ اسفند ۱۴, سه‌شنبه
برخی از مقامات ایران پیشتر هشدار داده بودند تصویب قطعنامه و تشدید تحریم‌ها می‌تواند در همکاری با آژانس تاثیری منفی بگذارد. اکنون مسئولان جمهوری اسلامی گرچه اعتقاد دارند با قطعنامه‌ی جدید اعتبار و جایگاه آژانس مخدوش شده، در مورد آینده‌ی همکاری با این نهاد بسیار محتاطانه اظهار نظر می‌کنند.
سخنگوی فراکسیون اقلیت مجلس آذر ماه امسال اعلام کرد در صورت تصویب قطعنامه‌ی سوم شورای امنیت، وزیر امور خارجه را استیضاح می‌کنیم. نورالدین پیرموذن این سخنان را پس از انتشار گزارشی از دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار داشت که به زعم او مسئولان دیپلماسی کشور با بخش‌های منفی آن واقع‌بینانه برخورد نکرده‌اند.
منتقدان برخورد مسئولان با تازه‌ترین گزارش محمد البرادعی را نیز که سوم اسفند منتشر شد، اغراق‌آمیز تلقی می‌کنند و معتقدند نکات منفی آن نادیده گرفته شده. بخش‌هایی از گزارش البرادعی مبنای قطعنامه‌ی ۱۸۰۳ شورای امنیت عنوان شده که شب گذشته، سیزدهم اسفند، با رای مثبت ۱۴ عضو و رای ممتنع اندونزی به تصویب رسید.
جمهوری اسلامی و ادعای روشن شدن تمام ابهامات
تهران مدعی است در ارتباط با موضوع هسته‌ای تمام ابهامات را روشن کرده و گزارش آژانس مهر تاییدی بر صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی است. رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد انتشار این گزارش را یک «پیروزی تاریخی» خواند و خبر داد به این مناسبت جشنی سراسری در بیستم فرودین ماه برگزار خواهد شد.
نایب رئیس مجلس محمدرضا باهنر معتقد است گزارش البرادعی نشان می‌دهد ایران به تمام سوالات پاسخ داده و به این ترتیب دیگر «هیچ راه فرار منطقی برای عدم بازگشت پرونده ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود ندارد.»
یک هفته پیش از انتشار گزارش البرادعی نماینده‌ی ایران در سازمان ملل محمد خزاعی، در دیدار با بان کی مون، دبیرکل این نهاد، نسبت به آنچه «تاثیرات منفی هرگونه اقدام ضد ایرانی شورای امنیت بر روند همکاری مثبت ایران با آژانس» خوانده هشدار داده است.
همان روز دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی، علی لاریجانی، در گفتگو با روزنامه‌ی انگلیسی فایننشیال تایمز با اشاره به طرح پرونده‌ی هسته‌ای در شورای امنیت اظهار داشته «این رویکردی لجوجانه و بدون منطق است که بر روابط ما با آژانس تاثیر می گذارد.»
دیماه سال پیش پس از تصویب قطعنامه‌ی دوم علیه ایران، طرحی در مجلس به بحث گذاشته شد که در صورت تصویب دولت را ملزم به تجدیدنظر در همکاری با آژانس می‌کرد. با اینحال گمان نمی‌رود که چنین بحث‌هایی اکنون مطرح شود. از سوی دیگر مجلس هفتم که ماه‌های پایانی فعالیت خود را می‌گذراند تا ۱۵ فروردین تعطیل است.
«مانع‌تراشی برای کارشناسان آژانس»
روز دوشنبه، ۱۳ اسفند، در حالی که شورای امنیت خود را برای رای گیری در مورد قطعنامه‌ی سوم آماده می‌کرد محمد البرادعی در شورای حکام آژانس حاضر شد تا درباره‌ی گزارش اخیر خود توضیحاتی ارائه کند. خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، بخشی از این توضیحات را «عجیب» توصیف کرده و می‌نویسد، البرادعی تهران را به مانع‌تراشی برای کارشناسان آژانس متهم کرده.
بنابر این گزارش او از ایران می‌خواهد «درباره نشانه‌هایی كه می‌گویند ممكن است برای تولید سلاح هسته‌یی تلاش كرده باشد، با آژانس همكاری كند.» علی اصغر سلطانیه، نماینده‌ی ایران در آژانس در آستانه‌ی این نشست به خبرنگاران گفته است «صدور هرگونه قطعنامه شورای امنیت تیری به قلب آژانس خواهد بود و فعالیت‌های آن را به مخاطره خواهد انداخت.»
بنابر گزارش‌ها تلاش‌هایی در جریان است تا شورای حکام آژانس نیز قطعنامه‌ای درباره‌ی فعالیت‌های هسته‌ای ایران صادر کند. جمهوری اسلامی این اقدام را به چند کشور غربی نسبت می‌دهد و ادعا می‌کند این کشورها، به ویژه آمریکا، از پیشرفت همکاری با آژانس ناخشنود هستند. تهران بارها هشدار داده که تصویب قطعنامه‌ی جدید با واکنش‌های متناسبی روبرو خواهد شد.
به رغم این به نظر نمی‌رسد ایران، لااقل در شرایط حاضر، تمایلی برای تجدید نظر در روابط خود با آژانس داشته باشد. محمد سعیدی معاون سازمان انرژی اتمی در باره‌ی این که آیا واکنش‌های تهران به همکاری با آژانس نیز مربوط می‌شود گفته است «این تصمیمی سیاسی است كه در وقت خود اعلام می‌شود.» او می‌افزاید «اما ایران تصمیمی برای بر هم زدن روابطش با آژانس ندارد.»
ظاهرا ایجاد خلل در روابط با آژانس، علاوه بر تناقضی که با تبلیغات گسترده‌ی روزهای گذشته در مورد مثبت بودن گزارش اخیر البرادعی دارد، با خواست ایران مبنی بر بازگشت پرونده به آژانس نیز ناهمخوان است. محمد خزاعی در سخنرانی خود پیش از رای گیری در مورد قطعنامه‌ی ۱۸۰۳ در شورای امنیت گفته است «برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران باید صرفا توسط آژانس پیگیری شود.» خزاعی تاکید دارد «آنچه كه جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌كند اعمال حقوق خود بر اساس معاهده ان پی تی و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌باشد.»
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران