1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

كشورهاى در حال توسعه و نوآوريهاى ژنتيكى درعلم كشاورزى

۱۳۸۳ بهمن ۶, سه‌شنبه

تهيه مواد غذائى تغيير يافته از طريق ژنتيكى، هنوز هم در كشورهاى صنعتى غرب، يك موضوع مورد مشاجره است. در آمريكا هر ساله، چندين تن گندم سوزانده ميشوند، تا بهاى غلات به اين ترتيب نزول بسيار نيابد و با اين وجود، كنسرنهاى كشاورزى آمريكا، به كشت گياهان تغيير يافته ژنتيكى مبادرت ميورزند. زيرا آنها محصول بيشترى ببار ميآورند و در برابر آفات نباتى مقاومترند. اما آنچه كه در جوامع غنى، بيهوده به نظرميرسد، ميتواند دركشورها

https://p.dw.com/p/A6XE
عکس: dpa

� جهان سوم كمكى باشد، براى مبارزه با فقر و گرسنگى. بسيارى از اين كشورها بر اين امر واقفند و سالهاست كه در اين زمينه، به پژوهش مشغولند.

بسيارى از كشورهاى فقير جهان، استفاده از فن آورى ژنتيكى را اينك به عنوان شانسى ميبينند، تا بتوانند سرنوشت خود را در دست خويش بگيرند. بدون كمك لابراتوآرهاى بيولوژيكى غرب و بدون آنكه محتاج كنسرنهاى كشاورزى خارجى باشند، ۱۵ كشور در حال توسعه، در مورد گياهان تغيير يافته ژنتيكى به تحقيق و پژوهش پرداختند. گياهانى كه از اين طريق، دوام كم آبى و خشكسالى را ميآورند، يا در برابر آفات ويژه اى مقاومند، حاصل اين تحقيقات بودند. در كشورهاى فقير همانند كاستاريكا، كنيا و زيمبابوه كه اغلب مردم آنها زندگى خود را از طريق زراعت تامين ميكنند، تكنولوژى ژنتيكى ميتواند، كيفيت زندگى انسانها را تا حد گسترده اى بهبود بخشد.

يكى از كارشناسان امر در اينباره توضيح ميدهد:" هر دلارى كه بتواند در زمينه دفع و مبارزه با آفات نباتى صرفه جوئى شود، هر سود بدست آمده، توسط مقاوم و با ثبات كردن محصولات ميوه، سبزيجات، غلات و سيب زمينى، ميتواند بى واسطه، در بهبود وضع زندگى كشاورزان تاثير گذارد."

آنچه كه شركتهاى بزرگ كشاورزى سالها مشغول انجام آنند، اينك كشورهاى جهان سوم نيز ميتوانند خود عهده دارش باشند. در آزمايشگاههاى دانشگاهى، محققان بر روى بذرهاى گياهان بومى اين كشورها آزمايش ميكنند. برترى روشن اين است كه، برخلاف بذرهاى تهيه شده در كشورهاى غربى، بذرهاى تغيير يافته ژنتيكى در كشورهاى در حال توسعه، براى آنها هزينه اى در برندارند. كشاورزان نبايد بخاطر دريافت اجازه بهره بردارى از اين بذرها، پولى پرداخت كنند. علاوه بر اين، كارشناسان فن آورى ميتوانند به اين ترتيب، به شرايط محيط زيست منطقه خود توجه بيشترى نمايند.

به عنوان نمونه ميتوانيم از كشور چين نام ببريم. اينك سالهاست كه پژوهشگران چينى به مطالعه گياهان تغيير كرده ژنتيكى مشغولند. امروزه، نيمى از محصولات زمينهاى زير كشت گياه پنبه اين كشور، از بذرهاى تغيير يافته ژنتيكى بدست مىآيد و اين امر، با موفقيتى روز افزون همراه است. پيش از اين هرساله، بسيارى از كشاورزان دچار مسموميت ميشدند، زيرا براى حفظ محصولات خود، از سموم دفع آفات نباتى استفاده ميكردند.

ديگر كشورهاى در حال رشد هنوز به حد چين نرسيده اند. آنچه كه در لابراتوآرهاى اين كشورها و در مزارع آزمايشى آنها در حال رشد ميباشد، هنوز در دسترس دهقانان نيست ، به اين دليل كه، قوانين و استانداردهاى بين المللى در اين زمينه بسيار دشوار ميباشند. براىمثال در كاستاريكا، يك گونه گياه برنج كه به روش ژنتيكى تغيير يافته و بدين ترتيب در برابر رايجترين ويروسهاى بيماريزا مقاوم ميباشد، تا زمانيكه از طريق تيمهاى تحقيقاتى تهيه شده و مورد تائيد مسئولان امر قرار گيرد و از اجازه بهره بردارى برخوردار شود، ۲ ميليون دلار خرج برميدارد. اينها مخارجى هستند كه، كشورهاى در حال رشد روى آن حساب نكرده بودند.

اما اينكه امنيت بيولوژيكى، اولويت تام دارد، در كشورهاى در حال توسعه كاملآ پذيرفته شده است. زيرا با وجود گرسنگى و فقر، مردم اين كشورها هوشيارى كاملى در زمينه منحصر به فرد بودن محيط زيست خود دارند. همين امر، دليليست براى بسيارى از اين كشورها تا استفاده از اين فن آورى ژنتيكى را بشدت رد كنند. زيرا عواقب طولانى مدت اين اقدامات، براى انسان و طبيعت هنوز هم كاملآ مشخص نيستند.