كوچكترين اعضاى اتحاديه اروپا

مالت: كوچكترين كشور در پهنه اتحاديه اروپا مالت است كه در اصل از مجموعه جزيره های كوچك و بزرگی تشكيل شده است. اين كشور به نام بزرگترين جزيره آن، مالت ناميده شده است و جمعا تنها ۳۱۶ كيلومتر مربع مساحت و ۴۰۰ هزار تن جمعيت دارد. بر خلاف اكثر كشورهای جهان تنها ۹۰۰۰ نفر از مردم مالت در پايتخت آن والتا Valletta زندگی ميكنند. اين كشور در اصل از بقايای راه خشكی تشكيل شده كه از طريق اتصال منطقه سيسيل به شمال افريقا، دو قاره را به يكديگر متصل مى كرده است و آب و هوايی معتدل و به اصطلاح مديترانه ای دارد. سرزمين همواری است كه بلندترين نقطه آن از سطح دريا تنها ۲۵۳ متر است. تابستانهای خشك و زمستانهای معتدل ولی بارانی دارد. با وجود شرايط مساعد آب و هوايی و اين كه هنوز يك سوم از زمينهای كشور جزو زمينهای كشاورزی به شمار ميآيند، ولی به خاطر كمبود آب شيرين و توجه مفرط مردم به خدمات توريستی و مشاغل صنعتى، كشاورزی كشور رو به كاهش است.

تنها دو درصد از كل جمعيت كشور به كارهای كشاورزی ميپردازند، در حالی كه ۷۲ درصد، در مشاغل خدماتی و ۲۶ درصد به شغلهای صنعتی اشتغال دارند. مالتا از معدود كشورهای جهان است كه بحران سالانه اقتصادی ندارد و رشد اقتصادی آن به طور متوسط ۵ درصد است. سالانه بيش از يك ميليون علاقه مند از اين كشور و آثار تاريخی و باستانی آن ديدن ميكنند كه درآمدی نزديك به ۲۰۰ ميليون يورو برای كشور به دست ميدهد. سيستم حكومتی مالت جمهوری پارلمانی است و پارلمان آن از ۶۵ تا ۶۹ نماينده تشكيل مى گردد كه از سوی مردم به مدت پنج سال برگزيده ميشوند. در اين كشور كوچك، تحصيل اجباری و رايگان است و طبق آمارهای اخير ۹۲ درصد از مردم آن باسوادند.

مالت پيشينه ای شش هزار ساله دارد. تاريخ نگاران و باستانشناسان از دوران شكوفايی اقتصادی و فرهنگی در اين سرزمين، در حدود ۳ هزار سال پيش از ميلاد مسيح سخن ميگويند و معبدهای شكوهمند اين سرزمين را مصداق ميآورند. شكوهمندترين آنها معبدی موسوم به گانتيجا Ggantija است كه از سنگهای آذرينی ساخته شده كه هنوز در محل يافت ميشوند. در سده هشتم پيش از ميلاد فنيقيان اين مجمع الجزاير را اشغال كردند و آن را ملت Melet به معنی پناهگاه نام نهادند. بعدها اين سرزمين زير تاثير مهاجران و زبان عرب به مالت تغيير نام داد. مالت همواره عرصه تاخت و تاز قدرتهای منطقه ای و امپراطوری های غالب بوده و چندين قرن از ملحقات امپراطوری روم و بيزانس به شمار ميآمده است. از سال ۸۷۰ تا سال ۱۰۹۱ ميلادی اعراب بر اين سرزمين حكم ميرانده اند. در نتيجه زبان و آداب و رسوم مالت امروزه آميخته ای از عربی و ايتاليايی و يونانی است. از سال ۱۸۰۰ به بعد اين سرزمين از مستعمره های بريتانيا به شمار ميآمد.

اين كشور در طول جنگ دوم جهانی به عنوان گذرگاه ميان اروپا و افريقا نقش عمده ای در رساندن قوا و تجهيزات متفقين ايفا كرد. پس از جنگ دوم جهانی اين كشور نيز در كوران جنبشهای استقلال طلبانه در سراسر جهان، در سال ۱۹۴۷ از خودمختاری داخلی برخوردار شد تا اينكه سرانجام در سال ۱۹۶۲ از قيمومت انگليس بدر آمد و در سال ۱۹۶۴ مستقل گرديد. البته در آن زمان دولت مالت قراردادی با انگليس بست كه به موجب آن بريتانياييها در ازای كمكهای مالی به مالت مجاز به حفظ پايگاه های نظامی خود در اين كشور باشند. در سال ۱۹۷۴ كه حزب كارگر در مالت سر كار آمد، رسما اين كشور را جمهوری مالت اعلام كرد و رفته رفته در بيرون راندن قوای بريتانيا از مالت كوشيد. تا ميانه های دهه ۱۹۸۰ ميلادى، مالت جزو كشورهای غير متعهد به بلوكهای شرق و غرب بود و با ليبی نيز همكاری های تنگاتنگی در زمينه های سياسی و اقتصادی داشت. از اواخر دهه ۱۹۸۰ به بعد اين كشور به سمت غرب متمايل شد تا اين كه پس از عضويت در بازار مشترك اروپا، دو بار تقاضای عضويت در اتحاديه اروپا را مطرح كرد. سرانجام با رای مستقيم ۵۴ درصد از مردم كشور، مالت نيز از اول ماه مه سال جاری به اتحاديه اروپا پيوست.

قبرس: اين جزيره پس از مالت كوچكترين عضو اتحاديه اروپا است به ويژه كه تنها بخش يونانی نشين آن به عضويت اتحاديه درآمده است. اين كشور ۹۲۵۱ كيلومتر مربع مساحت و حدود ۸۰۰ هزار نفر جمعيت دارد. از اين عده، ۸۴ درصد يونانی تبار، ۱۳ درصد ترك تبار و باقی اقليتهای ديگرند. هرچند از سال ۱۹۷۴ با اشغال شمال قبرس توسط نيروهای نظامی تركيه اين كشور عملا تجزيه شده و يك سوم آن ترك نشين گرديده است، ولی اهالی كشور كوشيده اند هويت ملی خود را به عنوان قبرسی نگاه دارند. يك چهارم از كل جمعيت قبرس در نيكوزيا پايتخت كشور زندگی ميكنند. اين شهر نيز به نوبه خود به دو بخش تركی و يونانی تقسيم شده و ۴۴ هزار ترك و بيش از ۱۵۰ هزار يونانی تبار را دربر ميگيرد. زبان رسمی كشور تركی و يونانی است، با اين تفاوت كه به تاييد زبانشناسان، لحن و لهجه ای كه در قبرس استفاده ميشود، به يونانی قديم نزديكتر است.

قبرس بر پايه قانون اساسی اى كه از سال ۱۹۶۰ معتبر بوده، حاكميتی جمهوری مدار دارد. بر پايه اين قانون، رئيس جمهور از سوی يونانى تباران انتخاب ميشود، در حالی كه ترك تباران ميتوانند معاون او را برگزينند. پارلمان كشور از ۵۶ نماينده تشكيل ميشود كه ۲۴ نفر از ايشان بايد از سوی ترك تباران انتخاب شوند. اما اين كشور عملا توسط دو سيستم حكومتی اداره ميشود. در حالی كه يونانى تباران، بر قانون اساسی ۱۹۶۰ يعنی سال استقلال كشور و رهايی از قيمومت بريتانيا تكيه ميكنند و مدعی اداره كل كشور ميباشند، ترك تباران ملزم به پيروی از قانونهای جمهوری قبرس شمالی هستند كه از سال ۱۹۷۴ به پشتيبانی قوای نظامی تركيه، اعلام موجوديت كرده است. اين بخش از كشور نيز از سال ۱۹۸۵ دارای قانون اساسی است و بر پايه آن مردم اين بخش مستقيما رئيس جمهوری و نمايندگان مجلس خود برای دوره ای پنجساله انتخاب ميكنند.

نشانه هايی در دست است كه از سال ۲۵۰۰ پيش از ميلاد سرزمين قبرس روابط تجاری با فنيقيه، كرتا و مصر داشته است. قبرس از لغت يونانی كيپروس Kypros به معنی “مس” برآمده و اين سرزمين را به عنوان صادركننده اصلی مس در آن زمان معرفی ميكند. اين جزيره نيز مانند همه منطقه های سوق الجيشی و جغرافيايی مهم، از ديرباز ميدان تاخت و تاز و تجاوز و اشغال قدرتهای بزرگ بوده است. برای نمونه هخامنشيان در دوره بالندگی امپراطوری خود چند قرن بر اين سرزمين استيلا داشتند. در سال ۱۸۷۸ قبرس تحت قيمومت بريتانيا قرار گرفت ولی حكومت عثمانی مالك اين سرزمين اعلام شد.

پس از سقوط عثمانى، انگليس اين جزيره را به اشغال و الحاق خود درآورد. طی چند دهه، چند بار مردم بخش يونانی نشين قبرس كوشيدند كشور خود را جزئی از يونان سازند ولی با مخالفت و سركوبی بريتانيا روبرو شدند. هرچند در سال ۱۹۶۰ قبرس به استقلال رسيد، اما تنها به كمك نيروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد از تشديد جنگهای داخلی ترك تباران و يونانی تباران جلوگيری به عمل آمد. چون كوششهای وحدت دو بخش كشور در سال جاری به جايی نرسيد، از اول ماه مه گذشته تنها بخش يونانى نشين اين كشور به عضويت اتحاديه اروپا پذيرفته شد.