«لابی‌های کشورهای عربی مانع بهبود روابط ایران و آمریکا هستند»
۱۳۸۷ آذر ۲۶, سه‌شنبه
حضور کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس به اضافه‌ی نمایندگان ارشد سه کشور عراق، اردن و مصر، در گفت‌وگوهای ۵+۱ در حالی است که وزیر امور خارجه‌ی مصر، روز یکشنبه ۱۴ دسامبر، ایران را متهم کرد که در صدد سلطه بر خاورمیانه است.
یک دیپلمات ارشد کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس نیز به نشریه "فایننشال تایمز" گفت: «ما نمی‌خواهیم آمریکا بدون شرکت دادن ما، با ایران و درباره‌ی منطقه‌ی ما گفت‌وگو کند».
دکتر علیرضا حقیقی معتقد است، به همان نسبت که جنگ احتمالی میان ایران و آمریکا برای کشورهای عربی مضر خواهد بود، نزدیکی این دو کشور نیز به ضرر آنهاست. به همین دلیل این کشورها از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا مانع نزدیکی ایران و غرب، به خصوص آمریکا، شوند.
به عقیده‌ی دکتر حقیقی، ایران از هر نظر، از حیث قدرت منطقه‌ای بر کشورهای عربی برتری دارد و اگر این قدرت به غرب نزدیک شود، دیگر غیرقابل کنترل خواهد بود.
دویچه‌وله: آقای دکتر حقیقی، شرکت کشورهای عربی در مذاکرات گروه ۵+۱ درباره‌ی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این امر به نظر شما می‌تواند به این معنا باشد که این کشورها خطری را از جانب ایران احساس می‌کنند؟
علیرضا حقیقی: رابطه‌ی ایران با کشورهای منطقه حول مسایل متفاوتی دچار اختلالاتی است که هنوز نتوانسته به طور کامل حل شود. بخشی مربوط به ترتیبات امنیتی منطقه است، بخشی مربوط به فشارهایی است که آمریکا روی این کشورها، بخصوص امارات متحده عربی، آورده است، برای این که ارتباطات تجاری‌شان را با ایران محدود کنند. در چنین وضعیتی به نظر من سیاست جدید دولت اوباما و اروپاییان این است که با اعمال فشار بیشتر روی ایران، مسئله‌ی هسته‌ای ایران را به سمت حل و فصل ببرند. کشورهای عربی از این بابت که در ارتباط تجاری و مسایل منطقه‌ای عنصر مهمی برای فشار بر ایران هستند، در نتیجه می‌خواهند از این امتیاز استفاده کنند. کشورهای عربی در حول چند مسئله با ایران مشکل دارند. یک، مسئله‌ی امارات متحده عربی در مورد جزایر سه‌گانه. دو، این که آنها از نفوذ ایران در عراق بیمناک‌اند و دامنه‌ی نفوذ ایران را در آنجا خطرناک می‌دانند. مسئله‌ی سوم هم این است که در ترتیبات امنیتی منطقه در حوزه‌ی خلیج فارس، نگران افزایش نفوذ ایران هستند. نکته‌ی چهارم در مورد مسئله‌ی فلسطین است که عرب‌ها فکرمی‌کنند، کشوری غیرعرب برای اولین‌بار آمده و مسئله‌ی فلسطین را برجسته کرده است. آقای احمدی‌نژاد با شعارهایی که داده است، دارد سعی می‌کند خودش را رهبر مقابله‌جویی با اسرائیل مطرح کند. اینها در مجموع نگرانی‌هایی را برای آنها ایجاد کرده است.
مجله‌ی "فایننشال‌تایمز" در مقاله‌ای به این موضوع اشاره کرده که کشورهای عربی ترس دارند ازاین که در مذاکرات احتمالی میان ایران و آمریکا در نظر گرفته نشوند و حضورنداشته باشند. آیا این را هم می‌شود به نگرانی‌های دنیای عرب در مورد ایران اضافه کرد؟
دولتهای عربی همیشه از این مسئله هراس داشتند. در زمان شاه آنها به خاطر ارتباط خوب شاه با دولتهای غربی و آمریکا عملا در حاشیه بودند و رقابت پنهانی را که میان ایران و عربستان درآن موقع وجود داشت، به خوبی می‌توانستیم ببینیم. اما بعد از انقلاب آنها کاملا مخالف بهبود رابطه‌ی ایران و آمریکا هستند. همین الان هم می‌شود این مسئله را دید. چون ایران به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای از جنبه‌ی نیروی انسانی، موقعیت استراتژیک و جنبه‌ی دفاعی برهمه‌ی این کشورها برتری دارد و آنها فقط از جنبه‌ی منابع مالی است که از ایران وضعیت بهتری دارند. در چنین وضعیتی، ایران با ارتباط با غرب می‌تواند یک جهش بسیار سریع را در حوزه‌های مختلف داشته باشد و آنها مایل نیستند این اتفاق بیفتد. علت‌اش هم این است که اگر این اتفاق بیفتد، آن‌وقت نقش کشورهای عربی به حاشیه رانده می‌شود و آنها دیگر نمی‌توانند از دولتهای غربی برای مقابله با ایران بهره بگیرند. حتی در موقع جنگ ایران و عراق زمانی که اکثر کشورهای غربی به صدام حسین کمک می‌کردند، وقتی مسئله‌ی مک‌فارلین اتفاق افتاد، که نشان می‌داد ارتباطات پنهانی بین ایران و آمریکا شروع شده و گفت‌وگوهایی پنهانی شروع شده، هرچند به جایی نرسید، ولی آنها به شدت این مسئله را محکوم کردند. این نشان‌دهنده‌ی این است که همواره این هراس را دارند و الان هم هراس‌شان این است که ممکن است با ورود دولت جدید آقای اوباما و همچنین صحبت‌هایی که این‌روزها می‌شود که آمریکا معتقد است ایران دارد در عراق نقش‌اش را سازنده می‌کند یا حداقل نقش مخربی ندارد، آنها احساس می‌کنند اینها علائمی است برای این که ممکن است مذاکراتی درلایه‌های زیرین صورت بگیرد.
فکر می‌کنید کشورهای عربی می‌توانند مانع ایجاد رابطه‌ی حسنه بین ایران و غرب شوند؟
قطعا با اطلاعاتی که من دارم، لابی‌های کشورهای عربی که در واشنگتن فعال‌اند و از کشور امارات و برخی کشورهای دیگر عربی تغذیه‌ی مالی می‌شوند، همواره در بهبود رابطه‌ی ایران و آمریکا کارشکنی می‌کنند. به‌هرحال آنها این وضعیت را ترجیح می‌دهند که رابطه‌ی ایران و آمریکا به جنگ منجر نشود، ولی در عین حال ایران ضعیف نگه داشته شود و با آمریکا رابطه نداشته باشد. این بهترین وضعیت برای کشورهای عربی است. ولی بهبود رابطه‌ی ایران و آمریکا و جنگ میان این دو برای آنان مناسب نیست. آنها سعی می‌کنند این رابطه را در همین حد نگه دارند و همواره سعی می‌کنند حتی‌المقدور تغییری در این حالت رخ ندهد و از همه‌ی زمینه‌ها هم استفاده می‌کنند، چه جنبه‌های دیپلماتیک چه جنبه‌های نفوذ خودشان در واشنگتن، و یا روش‌های دیگر که این مسئله را مورد حمله قرار دهند.