لاریجانی: ایران دنبال هژمون‌سازی در منطقه نیست
۱۳۹۵ آذر ۲۱, یکشنبه
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، در روز یکشنبه (۲۱ آذر/ ۱۱ دسامبر) در سخنانی در نخستین "کنفرانس امنیتی تهران"، راهبردهای سیاسی "جمهوری اسلامی ایران" در منطقه و جهان را تشریح کرد.
شعار نخستین "کنفرانس امنیتی تهران" که با مشارکت ۱۲ اندیشکده و مرکز پژوهشی کشور برگزار شده، "گفت‌وگو، اعتماد و همکاری متقابل، امنیت و پیشرفت جمعی" اعلام شده است. براساس گزارش رسانه‌های ایران، تعدادی مهمان خارجی از کشورهای غرب آسیا نیز در این کنفرانس شرکت دارند.
لاریجانی در سخنرانی خود نخست به اهمیت منطقه غرب آسیا پرداخت و گفت که این منطقه از دیرباز به دلایل مختلف دارای اهمیت بوده است، از جمله به دلیل اینکه بخش قابل توجهی از انرژی جهان، یک سوم نفت جهان و ۱۵ درصد گاز دنیا را تأمین می‌کند.
اهمیت دیگر منطقه غرب آسیا، به نظر لاریجانی، به دلیل تلاقی سه قاره مهم آسیا، اروپا و آفریقاست. آبراه‌های مهم و دسترسی به آب‌های آزاد از دیگر ویژگی‌های این منطقه است.
لاریجانی در توضیح یکی دیگر از ویژگی‌های غرب آسیا به ترکیب جمعیتی جوان آن اشاره کرد و گفت که جمعیت منطقه غرب آسیا از ۱۷۰ میلیون نفر در سال ۱۹۷۰ میلادی به ۵۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ رسیده و هرم سنی آن جوان است. به گفته رئیس مجلس ایران این نیروی جوان به دلیل تحصیلات و استفاده از ارتباطات جدید، از هوشیاری سیاسی نسبت به سرنوشت خود برخوردار شده است و قالب‌های نو را می‌طلبد.
لاریجانی سپس به وضعیت کنونی و بحران امنیتی که منطقه را فرا گرفته اشاره کرد. او گفت: «امروز کشمکش‌هایی از جنس متفاوت در این منطقه دیده می‌شود، به طوری که می‌توان گفت که غرب آسیا که قلب زمین نامیده می‌شود، امروز در یک به‌هم ریختگی امنیتی نسبتا شدیدی به سر می‌برد.»
او در این رابطه که "چه آینده‌ای را برای منطقه می‌توان متصور بود"، برقراری نظم جدید توسط "عوامل و قدرت‌های بیرون از منطقه" را رد کرد و گفت که در طول یکصد سال گذشته به ویژه چهار دهه اخیر، هر گاه قدرت‌ها دخالتی در منطقه کردند در عمل در حمایت از یک طرف منازعه بوده است.
به اعتقاد رئیس مجلس ایران، راه ایجاد نظم امنیتی در منطقه، تمسک به ظرفیت‌های منطقه‌ای است. او گفت: «کشورهای مهم منطقه ظرفیت بالقوه برای حل بحران و ایجاد نظم را دارند اما به دلیل رقابت‌های نارس و توهمات در هژمون‌سازی پوشالی و خاطرات امپراطوری‌های گذشته خود، در بحران عقلانیت سیاسی گرفتار هستند.»
با این‌حال او امیدی به یافتن راه حل برای بحران منطقه در آینده‌ای نزدیک را ندارد: «دورنمای به‌هم ریختگی امنیتی منطقه این نیست که در کوتاه مدت سر بر بالین آرامش بر مبنای نظم جدید بگذارد و شاید احتیاج به زمان بیشتر است تا پختگی سیاسی حاصل شود. البته این زمان‌بر بودن هزینه‌های بسیاری بر منطقه تحمیل می‌کند اما ماهیت تحولات آنقدر پیچیدگی دارد که جز با تحمل درد زیاد زایمان سیاسی و امنیتی درست به وقوع نمی‌پیوندد.»
استراتژی ایران: اتحاد اسلامی علیه اسرائیل
لاریجانی در ادامه سخنان خود مهار "بحران به‌هم ریختگی" را در "همگرایی هر چه بیشتر مسلمانان منطقه" دانست که به گفته او پایه استراتژی جمهوری اسلامی در منطقه است. او گفت: «استراتژی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای اتحاد کشورهای اسلامی و مبارزه با اسرائيل است.»
او ادعا کرد: «با این راه، مسیری را انتخاب کرده‌ایم که هم حق است و هم با واقعیت‌های اجتماعی ملت‌های مسلمان همگرا است.»
رئیس مجلس گفت که "عصر امپراطوری‌گری" گذشته است. او سخن یکی از صاحب‌نظران آمریکایی را که گفته بود "بازگشت امپراطوری ایران نگران‌کننده‌تر از خطر تروریست‌های داعش است"، رد کرد.
لاریجانی تاکید کرد: «ایران نه تنها به دنبال امپراطوری نیست بلکه مخالف امپراطوری‌گری است، همچنین دوران هژمون‌سازی‌های تاریخی نیست. هژمون‌ها اگر بر پیکره تفکرات اعتقادی و استراتژیک بنا شود می‌تواند تاب‌آوری سیاسی و امنیتی داشته باشد اما هژمون بر مبنای منافع تاکتیکی نگاه نارس به صحنه منازعات منطقه است.»
رئیس مجلس افزود: «نگاه ما نه امپراطوری‌سازی و نه هژمون‌سازی بر اساس منافع است. نگاه ما گفتمان‌سازی بر اساس تفکر اسلامی و تقویت بنیه مسلمانان منطقه غرب آسیا است.»
بسیاری از ناظران سیاسی و همچنین دولت‌هایی که در منطقه یا جهان با حکومت "جمهوری اسلامی" در ایران، پنهان و آشکار در کشاکش هستند، یکی از ریشه‌های اصلی این درگیری‌ها را همین استراتژی منطقه‌ای ایران یعنی "اتحاد اسلامی برای مبارزه با اسرائيل" می‌دانند.
ایران شاید تنها کشور جهان است که به جای پیگیری استراتژی "منافع‌محور" در منطقه و جهان و در نظر گرفتن منافع ملی ایران در مناسبات بین‌المللی، راهبرد "ایدئولوژی‌محور" بر پایه حمایت از گروه‌های شیعی و دشمنی با اسرائيل در پیش گرفته است.
برخی کارشناسان می‌گویند ایرانیان از راه شعارها و سیاست‌های ضد اسرائیلی حکومت خود، سالانه دهها میلیارد دلار ضرر می‌کنند.