لغو حج؛ خواسته‌های ایران در تقابل با محدودیت‌های عربستان
۱۳۹۵ خرداد ۱۰, دوشنبه
سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت ایران شامگاه یکشنبه نهم خرداد (۲۹ مه) در یک برنامه تلویزیون دولتی ایران گفت: «دولت عربستان بیش از ۱۱ بند را به تفاهم‌نامه حج ایران و این کشور اضافه کرده بود که سال‌های گذشته خبری از آنها نبود.»
در آخرین دور مذاکرات میان طرف ایرانی و عربستانی بر سر استفاده بخشی از زائران ایرانی از شرکت‌های هواپیمایی داخلی و صدور ویزا در داخل این کشور توافق حاصل شد.
با این وجود رییس سازمان حج و زیارت ایران می‌گوید در موضوع صدور ویزا در خاک ایران، هیچ هماهنگی و توافقی بین وزارت خارجه عربستان و سفارت سوييس به عنوان دفتر حافظ منافع این کشور در ایران صورت نگرفت.
بیشتر بخوانید: سازمان حج: ایرانیان امسال به حج تمتع نخواهند رفت
اوحدی افزود: «مساله آن است که عربستان اراده جدی برای نپذیرفتن زائران ایرانی داشت و می‌خواست با خریدن زمان، مانع حج ایرانی‌ها شود.»
به گفته این مقام ایرانی تکمیل نرم‌افزار ویزا بسیار پیچیده است و یک ماه زمان مورد نیاز است تا اطلاعات ۲۰ قرارداد حج در آن سیستم ثبت شود تا نهایتا ویزاها صادر شود.
عادل جبیر وزیر امور خارجه سعودی یک روز پیش از این در جده گفته بود در جریان مذاکرات با ایران موافقت شده که ویزای زائران ایرانی به صورت اینترنتی صادر شود و زائران ایرانی برای دریافت ویزا به کشور سوم مراجعه نکنند.
او همچنین افزود: «دولت عربستان رضایت داد برخلاف تحریم‌های هوایی وضع شده علیه شرکت‌های هواپیمایی ایران، نیمی از زائران ایرانی از طریق خطوط هوایی خودشان به عربستان بروند.»
پرچم، چادرهای امدادی و مچ‌بند الکترونیک
سعید اوحدی در بخش دیگری از سخنانش گفت که دولت عربستان سعودی با نصب پرچم جمهوری اسلامی ایران در ساختمان‌های مورد استفاده زائران و در مسیر حرکت آنها مخالفت کرده است.
به گفته این مقام ایرانی اعمال محدودیت در تعداد درمانگاه‌های ایران در عربستان و انتقال دارو به این کشور برای استفاده زائران از دیگر موارد اختلاف است.
بیشتر بخوانید: مذاکرات ایران و عربستان پیرامون حج امسال بی‌نتیجه پایان یافت
ایران همچنین درخواست کرده که در مسیر جمرات و مشعر چادرهای امداد و نجات برپا کند که با مخالف عربستان روبرو شد.
دولت عربستان نیز از ایران خواسته تا اسامی اعضای بعثه رهبری و سازمان حج و زیارت که به حج اعزام می‌شوند را به همراه پست اجرایی و سوابق آنها اعلام کند. این درخواست با مخالف ایران روبرو شده است.
به گفته سعید اوحدی موضوع دیگر اختلاف بر سر استفاده از مچ بند الکترونیک به جای کارت‌های هویت حجاج است. ایران می‌خواهد این دست‌بندها را طراحی کند اما عربستان می‌گوید این موضوع در حوزه اختیارات این کشور است.
اختلاف بر سر مراسم "برائت از مشرکین"
شاید یکی از مناقشه برانگیزترین موارد اختلاف در مورد مراسم‌هایی است که کاروان‌های ایرانی همه ساله در مراسم حج برگزار می‌کنند. به گفته رییس سازمان حج و زیارت ایران عربستان اعلام کرده است که ایرانی‌ها اجازه برگزاری هیچ مراسمی را در مکان‌های عمومی ندارند.
با این وجود اوحدی بدون اشاره مشخص به مراسم "برائت از مشرکین" می‌گوید که برگزاری جشن غدیر خم و سوگواری برای شهادت امامان شیعه و دعای کمیل جز حقوق زائران محسوب می‌شود.
اما عادل جبیر، وزیرخارجه عربستان سعودی می‌گوید ایران خواستار حق برگزاری تظاهرات و گرفتن امتیازات در این زمینه خارج از چارچوب طبیعی بود.
او با اشاره به برگزاری تظاهرات برائت از مشرکین توسط برخی زائران ایرانی افزود: «این کارها باعث ایجاد هرج و مرج در مراسم حج می‌شود وقابل قبول نیست.»
تلاش برای برگزاری حج سال آینده
در حالی که مسئولان ایرانی اعلام کرده‌اند که اعزام زائران به مراسم حج تمتع امسال ممکن نخواهد بود از انصراف ۶هزار تن از ۱۷ هزار نفری که برای حج واجب در کاروان‌های امسال ثبت نام کرده بودند، خبر می‌دهند.
بیشتر بخوانید: رئیس سازمان حج: با شرایط کنونی حج تمتع امسال منتفی است
در عین حال سعید اوحدی، رییس سازمان حج و زیات ایران از تلاش‌های این سازمان برای برگزاری مراسم امسال دفاع کرد و گفت: «با وجود همه انتقادها بر این باوریم که حج، حق شرعی است و کسی نمی‌تواند این حق را سلب کند. این حقوق باید استیفا شود.»
او افزود: «حج سال آینده را یقینا پیگیری می‌کنیم تا این حق شرعی اقامه شود، حتی سهمیه از دست‌رفته زائران ایرانی که امسال محروم شدند را پیگیری می‌کنیم.»
گرچه به نظر نمی‌رسد تا زمانی که تنش در روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و ایران کاهش یابد، امکان مسافرت بدون مشکل زائران ایرانی به مراسم حج تمتع و عمره مهیا شود.