لقاح مصنوعى
۱۳۸۵ دی ۲۶, سه‌شنبه
با استفاده از روش‌هاى مختلف لقاح مصنوعى هيچ وقت دير نيست. تصورى كه اشتباه است.
پاول دوروى Paul Devroey يكى از متخصصان كلنيك دانشگاه بروكسل، يكى از مجهزترين مراكز لقاح مصنوعى در اروپا مى‌گويد: ” ما تقريباً تمامى امكانات و روش‌هاى لقاح مصنوعى را در اختيار داريم. روش لقاح مصنوعى‌اى كه در حال حاضر متداول است براى باردارى خانمهاى جوان خيلى خوب پاسخ مى‌دهد اما براى خانمهايى كه بالاتر از چهل سال هستند اصلاً پاسخگو نيست. به آمار نگاه كنيد! شانس باردارى با لقاح مصنوعى در زنان بيست‌وپنج ساله پنجاه درصد است اما با افزايش سن كم مىشود. وقتى به چهل‌سالگى مى‌رسيم شانس باردارى از طريق لقاح مصنوعى فقط ده درصد است. در نتيجه موفقيت اين روش مستقيماً به سن بستگى دارد. طرز تفكر خانمهايى كه فكر مى‌كنند هميشه وقت دارند خيلى خوش باورانه است. خيلى از خانمها فكر مى‌كنند اول به كارم مى‌رسم، وقتى چهل ساله شدم بچه‌دار مى‌شوم. اما نمى‌دانند كه بازى تمام است.“
دليل عدم موفقيت لقاح مصنوعى در خانمهاى بالاى چهل سال تغييرات هورمونى است. كيفيت بارورى سلولهاى تخمك با بالا رفتن سن كاهش پيدا مى‌كند و احتمال لقاح بعد از سن سى‌وپنج سالگی به مرور كم مىشود. اين مسئله به طور طبيعى در مورد لقاح مصنوعى هم صادق است. البته براى لقاح مصنوعى راه‌هاى مختلفى وجود دارد. يكى از اين راه‌ها انتخاب سلول تخمكى است كه كيفيت بهترى دارد. به كمك تكنيكهاى مختلف پزشكى و در آزمايشگاه مى‌توان تخمك مناسب را انتخاب كرد.
در كلينيك دانشگاه بن، ماركوس مونتاگ (Markus Montag) متخصص جنين‌شناسى معتقد است مى‌توان با يكى از جديدترين متدها هر سلول تخمك را به تنهايى تست كرد: ” ما اينجا يك ميز كار درست كرديم كه مثل ميكروسكوپ است، البته در واقع چيزى غير از يك ذره‌بين نيست كه همه چيز را بزرگتر نشان مى‌دهد با اين ذره‌بين مى‌توان هر سلول تخمك را بررسى كرد. اندازه هر سلول تخمك حدود يك دهم ميلى‌متراست كه با چشم قابل تشخيص نيست.“
در كلنيك دانشگاه بن توسط كامپيوترى كه به يك سيستم متصل است سلول تخمك اندازه‌‌گيرى و تصوير بردارى مىشود. مونتاگ معتقد است از روى اين تصاوير رنگى مى‌توان كيفيت سلول تخمك را هم سنجيد: ”در اين تصوير يك حلقه به خوبى مشخص است كه روى زونا پلوسيدا Zona pellucida قرار گرفته. زونا پلوسيدا پوششى است كه دور سلول تخمك را گرفته و چون از جنس همين سلول است اطلاعات مورد نياز درباره كيفيت سلول تخمك را هم به ما مى‌دهد.“
متخصصان اميدوارند بتوان با اين روش موقعيت كروموزومى سلول تخمك را هم بررسى كرد. اين تست به تست كيفيت سلول تخمك معروف است، روشى كه درحال حاضر مورد بحث است. كلاوس ديدريش Klaus Diedrich متخصص جنين شناسى از مركز لقاح مصنوعى در آلمان كه تصميم گيرنده نهايى براى صدور مجوز استفاده از روش‌هاى تازه است مى‌گويد: ” ما اميدوار بوديم كه با اين روش، بخصوص در مورد خانمهايى كه بالاى سى‌وهفت سال هستند، شانس باردارى و تولد نوزاد سالم پس از تست كروموزمها بهتر شود، چيزى كه هدف ماست. اما اين روش هيچ پيشرفت قابل ذكرى نشان نمى‌دهد غير از اينكه روش بسيار گرانى است. “
كلاوس ديدريش معتقد است تست كروموزومى آن هم زير ذره بين نتيجه‌اى نخواهد داشت. او معتقد است بررسى سلول تخمك فقط به كمك ميكروسكوپ و توسط تستى كه به تست موفولوژى يا تست ساختارشناسى معروف است امكان پذير است. تست موفولوژى در كشورهاى اسكانديناوى، اسپانيا و بلژيك معمول اما در آلمان ممنوع است.
ديدريش اضافه مى‌كند: ”به كمك اين معيارهاى مشخص ساختارى، مى‌توان بعد از بررسى تخمك‌هاى لقاح يافته، سلول بارور شده‌اى را كه شانس بالاترى دارد در رحم كاشت. با اين روش احتمال باردارى موفق به بالاى سى‌درصد مى‌رسد. اين استانداردى است كه در خاج از كشور آلمان اجرا مىشود و ما هم بايد براى بيمارانمان از آن استفاده كنيم.“
انتخاب تخمك يا سلول باور شده مناسب، شانس باردارى موفق را بخصوص در خانمهاى بالاى چهل سال افزايش مى‌دهد. درحال حاضر تنها روش موفق لقاح مصنوعى براى زنان بالاى چهل سال كاشت تخمك بارور شده‌اى است كه از زنان جوانتر گرفته شده است. در اين حالت جنينى كه در رحم رشد مى‌كند ريخته ژنتيكى مادر ديگرى را دارد.