ماليات سوخت هواپيما براى مبارزه با فقر جهانى؟
۱۳۸۴ اردیبهشت ۲۲, پنجشنبهبحث برگزارى اين نشست، كه قرار است برنامه كمك هاى عمرانى كشورهاى عضو اتحاديه اروپا را با طرح هزاره سازمان ملل متحد هماهنگ سازد، از مدت ها پيش مطرح بود. اين بحث، به ويژه از اواخر آوريل، هنگامى اهميت يافت كه اعلام شد اتحاديه اروپا تصميم به تعيين ماليات تازه اى براى سوخت هواپيما و اتومبيل دارد تا در آمدهاى ناشى از آن را به توسعه و عمران كشورهاى فقير اختصاص دهد. گزارش اتحاديه اروپا نشان مى داد كه علاوه بر ماليات سوخت هواپيما و اتومبيل، بحث تعيين ماليات بر معاملات ارزى در كشورهاى اروپائى نيز مطرح است.
مجمع عمومى سازمان ملل متحد، در پائيز سال ۲۰۰۰ طرحى را تصويب كرد كه به موجب آن مى بايست تا سال ۲۰۱۵ تعداد افرادى كه دستخوش فقر مطلق هستند، در سراسر جهان، به نصف كاهش يابد. در همان زمان اعلام شد كه براى موفقيت اين طرح كه به برنامه هزاره سوم نيز معروف است، كشورهاى صنعتى و پيشرفته جهان، بايد تا سال ۲۰۱۵ بودجه كمك هاى عمرانى خود را، به تدريج، تا سطح هفت دهم درصد درآمد ناخالص ملى خود بالا ببرند.
با گذشت نزديك به پنج سال از تصويب طرح هزاره، هنوز تنها تعداد معدودى از كشورهاى صنعتى و ثروتمند، اندكى بر بودجه كمك هاى عمرانى خود افزوده اند و سايرين، به تعهدات خود عمل نكرده اند. اين، در شرايطى است كه به موجب بررسى هاى نهادهاى بين المللى، در اين پنج سال، نه تنها از تعداد فقيران جهان كاسته نشده، بلكه آمار آن ها سيرى صعودى را پشت سر نهاده است.
از ديد سازمان ملل متحد، گسترش فقر، تنها در جهان سوم قربانى نمى گيرد، بلكه كشورهاى صنعتى پيشرفته جهان را در آينده گرفتار بحرانى مى كند كه خروج از آن بسيار دشوار خواهد بود. گسترش فقر، منبع آبشخور انديشه هاى بنيادگرايانه و تروريستى است و امنيت جهان را تهديد مى كند. به اين دليل، كشورهاى ثروتمندتر، حتى براى تامين منافع خودشان، لازم است از طريق كمك به آموزش، بهداشت و تامين زيرساخت هاى اقتصادى كشورهاى فقير، با زمينه هاى اجتماعى رشد تضادها در جهان بستيزند.
نتايج نشست وزيران دارائى كشورهاى عضو اتحاديه اروپا، تا صبح روز دوشنبه هفته آينده اعلام خواهد شد و نشان خواهد داد كه سياستمداران اتحاديه اروپا تا چه حد به اين واقعيات توجه نشان مى دهند. اما چند روز پيش از برپائى نشست لوكزامبورگ، ”كارل هاينس گراسر” وزير دارائى اتريش اعلام كرد كه وزيران اقتصاد و دارائى، بر سر ماليات سوخت هواپيما به توافق نخواهند رسيد. به نظر وى، اختلاف مواضع كشورهاى اروپائى در اين زمينه، چنان زياد است كه به نظر نمى رسد امكانى براى رسيدن به يك تصميم مشترك وجود داشته باشد. وى كه براى شركت در برنامه اى به برلين سفر كرده بود گفت: ” مواضع وزراى اقتصاد و دارائى كشورهاى عضو اتحاديه اروپا، هم در مورد درست بودن يا درست نبودن وضع ماليات بر سوخت هواپيما به شدت متفاوت است و هم در اين زمينه كه در صورت وضع اين ماليات درآمد ناشى از آن چگونه بايد مصرف شود. به اين دليل، در نشست لوكزامبورگ توافقى حاصل نخواهد شد”.
به گزارش خبرگزارى رويترز، يك پژوهش تازه، نشان مى دهد كه ماليات بستن به سوخت هواپيما مى تواند سالانه هفت ميليارد يورو درآمد براى كمك به كشورهاى فقير ايجاد كند. با تصويب اين ماليات، كه از پشتيبانى آلمان، فرانسه، بريتانيا و ايتاليا برخوردار است، بهاى بليت بازگشت هواپيماها مى تواند تا چهل يورو افزايش يابد. علاوه بر اين، پيش بينى شده است كه از طريق وضع ماليات براى هر پرواز نيز، مى توان تا شش ميليارد يورو درآمد ايجاد كرد. اما اشكال اساسى اين طرح آن است كه هزينه كمك به مبارزه با فقر را به مصرف كنندگانى تحميل مى كند كه خود نيز الزاما ثروتمند نيستند!
نمايندگان پارلمان اروپا مى كوشند بانك جهانى را وادار كنند كه در صورت رياست پاول ولفويتس، برنامه هاى اصلاحى خود را متوقف نسازد. بانك جهانى در كنار صندوق بين المللى پول مى تواند نقش تعيين كننده اى در مبارزه با فقر جهانى داشته باشند. اما اروپائى ها نگران آن هستند كه با تصدى پاول ولفويتس معاون وزارت دفاع آمريكا و طراح اصلى جنگ عراق، چرخشى در سياست هاى بانك جهانى ايجاد شود كه به سود كشورهاى جهان سوم نيست.