مبارزه همجنسگرايان هند براى احقاق حقوق انسانى خود
۱۳۸۴ دی ۲۱, چهارشنبه
از روز ۵ دسامبر سال ۲۰۰۵ تشكيل زندگى مشترك براى همجنسگرايان در كشور انگليس مجاز شد. از نخستين كسانى كه به طور رسمى در انگليس با هم ازدواج كردند يا باصطلاح ”شراكت مدنى“ تشكيل دادند، خواننده مشهور انگليسى التون جان Elton John و شريك زندگى او ديويد فرنيش David Furnish بودند. قانون انگليس در باصطلاح ”شراكت مدنى“ به دو شريك زندگى هم‌جنس‌گرا همان جايگاه حقوقى زن و شوهرها را مى‌دهد. يعنى از اين پس دو شريك زندگى در انگليس چه هم‌جنس‌گرا باشند، چه دگرجنس‌گرا، در رابطه با يكديگر از حق ارث، ماليات، بازنشستگى و تربيت كودكان برخوردارند.
در آلمان نيز همجنسگرايان مى‌توانند با هم زندگى مشترك تشكيل دهند و از برخى حقوقى كه دو شريك زندگى نسبت به هم دارند برخوردار شوند. در حاليكه كشورهاى داراى نظام دموكراتيك يكى پس از ديگرى حقوق انسانى شهروندان هم‌جنس‌گراى خود را به رسميت مى‌شناسند و از جمله تشكيل زندگى مشترك ميان آنها را مجاز مى‌دارند، در بسيارى از كشورهاى جهان، از جمله در ايران، همجنسگرايى جرم شناخته شده و همجنسگرايان به سختى مجازات و از جامعه طرد مى‌شوند. در بسيارى از كشورهاى غربى ديگر لازم نيست كه همجنسگرايان هويت جنسى خود را پنهان كنند. در اين كشورها همجنسگرايى به عنوان يكى از انواع هويت‌هاى جنسى شناخته شده است. انسانى مى‌تواند به طور طبيعى دگرجنس‌گرا باشد. انسان ديگرى مى‌تواند به طور طبيعى هم‌جنس‌گرا باشد. هرچه هم كه هويت جنسى يك فرد باشد، ”ابناى بشر همه آزاد به دنيا مى‌آيند و در كرامت و حقوق با هم برابرند. همه از موهبت خرد و وجدان برخوردارند و بايد با هم برادروار رفتار كنند.“ و اين ماده يكم اعلاميه جهانى حقوق بشر است.
تا چند دهه پيش در كشورى چون آلمان هم سخن گفتن يك فرد از همجنسگرايى خود تابو بود. در زمان جنگ جهانى دوم ناسيونال سوسياليست‌ها همجنسگرايان را تعقيب، دستگير و نابود مى‌كردند. اينكه امروز در بسيارى از كشورهاى غربى همجنسگرايان جايگاه اجتماعى و حقوقى انسانى خود را به دست آورده‌اند نتيجه سالها مبارزه است، مبارزه‌اى كه دست در دست دمكراتيزه شدن نظام سياسى و گسترش تفكر دمكراتيك و آگاهى به حقوق بشر در جامعه‌هاى غربى پيش رفته است. در كشورهاى ديگرى چون هند نيز، كه داراى نظام سياسى دمكراتيك است، اين مبارزه هم‌اكنون جريان دارد.
در شهر بزرگ و پرجمعيت بمبئى در هند يازده سال است كه انجمنى وجود دارد به نام ”همسفر تراست“ كه مكانى است براى دادن مشاوره به مردان هم‌جنس‌گرا. در اين انجمن مردان هم‌جنس‌گرا مشكل‌هاى گوناگون خود را در زمينه‌هاى حقوقى و اجتماعى مطرح مى‌كنند و به بحث در باره آن مى‌پردازند. اين انجمن در سال ۱۹۹۴ تاسيس شده است. تاكنون حدود صدهزار مرد براى گرفتن كمك به آن مراجعه كرده‌اند.
در هند همجنسگرايى به لحاظ قانونى عملى قابل مجازات به شمار مى‌آيد. در جامعه هم آن را نمى‌پذيرند و محكوم مى‌كنند. براى همين بسيارى از همجنسگرايان مرد مجبورند زندگى‌اى دوگانه در پيش گيرند تا از سويى خود را با خواست‌هاى جامعه تطبيق دهند، يعنى ازدواج كنند، خانواده تشكيل دهند و خرج پدر و مادرشان را بدهند، و از سوى ديگر با قانون درنيافتند.
هميشه سر كسانى كه در انجمن ”همسفر“ كار مى‌كنند، بسيار شلوغ است. نام مركز مشاوره ”همسفر“ است، چون بنيان‌گذاران اين انجمن خود را همراه و حامى كسانى مى‌دانند كه با مشكل‌هاى خود به عنوان هم‌جنس‌گرا به انجمن روى مى‌آورند.
شهردارى يمبئى ساختمانى را در اختيار انجمن همسفر گذاشته است تا جلسه‌ها و برنامه‌هايش را در آن برگزار كند. انجمن براى نمونه جلسه‌هايى چون شعرخوانى و كتابخوانى را سازماندهى مى‌كند. ويوك آناند Vivek Anand رييس انجمن همسفر مى‌گويد كه چنين برنامه‌هايى تنها براى اين نيستند كه افراد در باره نحوه زندگى همجنسگرايان اطلاعاتى بدست آورند، بلكه هدف اين است كه افرادى كه مشكل‌هاى حقوقى و اجتماعى مشابهى دارند با هم آشنا شوند. آناند مى‌گويد: ”همجنسگرايان در درجه نخست در گروه‌هايى مى‌توانند تكيه‌گاهى براى خود پيدا كنند كه براى حمايت از آنها ايجاد شده است. حزب سياسى‌اى وجود ندارد كه از آنها حمايت كند. وظيفه اصلى ”همسفر“ اين است كه گروهى حامى باشد، شبكه اجتماعى بديلى باشد كه براى مردان هم‌جنس‌گرا مثل نظام خانواده‌اى بديل عمل كند، بخصوص براى مردانى كه تنها هستند و اذعان دارند كه هم‌جنس‌گرا هستند. ما تنها سازمانى هستيم كه در ساختمانى دولتى جلسه‌هاى خود را برگزار مى‌كنيم. اين ساختمان متعلق است به شهردارى بمبئى. بيشتر از ۱۸ ماه مبارزه كرديم تا اين ساختمان را در اختيار ما گذاشتند و ما را به شكلى به لحاظ حقوقى به رسميت شناختند.“
براستى هم اين شكل حمايت دولتى براى مناسباتى كه در هند موجود است، معمول نيست. چون به گفته ويوك آناند، رييس انجمن همسفر، در قوانين جزايى هند همجنسگرايى ممنوع شده است. ويوك آناند مى‌گويد كه همجنسگرايى جرم است و مى‌توانند كسى را كه هم‌جنس‌گراست به هفت سال حبس محكوم كنند. در قوانين هند ماده ۳۷۷ مربوط به همجنسگرايى است. اين قانون قديمى و منسوخ است. اين قانون را استعمارگران انگليسى در سال ۱۸۶۳ وارد قوانين هند كردند. در خود انگليس اين قانون را عوض كرده‌اند، اما در هند هنوز اين قانون وجود دارد. انجمن همسفر در دادگاه عالى هند به اين قانون اعتراض كرده است.
انجمن ”همسفر“ با درخواست خود براى حذف ماده قانونى تبعيض‌آميز از قوانين جزايى هند تنها نيست. گروه‌هاى ديگر همجنسگرايان كه در سراسر هند فعال‌اند نيز به اين انجمن پيوسته‌اند. هنوز تصميمى در اين باره گرفته نشده است. اما همين كه موضوع در پهنه همگانى در هند مطرح شده و رسانه‌هاى هند در مورد آن گزارش مى‌دهند، موجب شده كه اعتماد به نفس فعالان جنبش همجنسگرايان هند بيشتر شود.
اما براى همجنسگرايان هند تنها حذف قانون تبعيض‌آميز كافى نيست. خواست آنها اين است كه جامعه هند شيوه زندگى همجنسگرايان را به عنوان شكلى از زندگى جنسى به رسميت بشناسد. چون در هند، به گفته آشوك كاوى Ashok Kavi بنيان‌گذار انجمن همسفر، به شدت در باره همجنسگرايى سكوت مى‌شود و اگر جايى از آن سخنى به ميان آيد به عنوان رفتار جنسى‌اى غيرطبيعى از آن ياد مى‌شود. آشوك كاوى مى‌گويد: ”هم‌جنس‌گرا بودن در هند مثل همه جاى ديگر در دنيا سخت است. جامعه ترا نمى‌پذيرد. تو در اقليت هستى و اين براى جامعه قابل قبول نيست. زندگى تو در چشم جامعه طبيعى نيست، ازدواج نمى‌كنى، بچه نمى‌خواهى. پس نمى‌شود ترا قبول كرد. تو مجبورى وانمود كنى كه اين‌طورى نيستى، مجبور هستى كه بر خلاف طبيعت خودت و به خواست جامعه عمل كنى، تا زندگى كمى آسانتر بشود.“
براى ويوك آناند، رييس انجمن همسفر، برآورده شدن اين آرزو بسيار مهم است كه جامعه هند حقوق انسانى همجنسگرايان را به رسميت بشناسد. ويوك آناند مى‌گويد: ”ما مدام در حال مبارزه هستيم. از يك طرف با جامعه و از طرف ديگر با قانون. فكر مى‌كنيد اگر فردا قوانين هند همجنسگرايى را بپذيرد، جامعه هم آن را خواهد پذيرفت؟ اگر قانون شراكت مدنى ميان دو هم‌جنس‌گرا را به رسميت بشناسد، فكر مى‌كنيد كه خانواده‌هاى ما بدين خاطر ما را بيشتر قبول خواهند كرد؟ بنابراين ما از يك طرف تلاش مى‌كنيم كه قانون عوض بشود و از طرف ديگر تمام سعى ما مدام اين است كه جامعه، خانواده‌ها و همسايگانمان ما را قبول داشته باشند.“
ويوك آناند مى‌گويد كه با وجود همه دشواريها جنبش همجنسگرايان هند به پيشرفت‌هاى بزرگى در سالهاى اخير دست يافته است. آناند معتقد است كه با شبكه‌اى كه انجمنهاى خوديارى‌اى چون همسفر همراه با انجمنهاى ديگر همجنسگرايان در هند بوجود آورده‌اند، سرانجام همجنسگرايان از حقوق انسانى برخوردار خواهند شد. روزى خواهد رسيد كه همجنسگرايى در هند نه تنها ممنوع نخواهد بود، بلكه جامعه هند آن را به عنوان شكلى از زندگى خواهد پذيرفت.
آناند مى‌گويد كه ده سال پيش كسى در هند نبود كه در اين باره صحبتى بكند. ده سال گذشته است و جامعه هند در باره آن حرف مى‌زند. در اين ميان در مطبوعات و راديو و تلويزيون در باره موضوع همجنسگرايى بحث مى‌شود. جنبش همجنسگرايان در اين ده سال بسيار رشد كرده است. آناند بخاطر مى‌آورد موقعى را كه انجمن همسفر در سال ۱۹۹۴ اولين كنفرانس خود را در باره همجنسگرايان برگزار كرد. شش سال پس از آن بيش از بيست سازمان همجنسگرايان در سراسر هند تاسيس شده بود. در حال حاضر بيش از صد سازمان هستند كه كارشان پشتيبانى از مردان هم‌جنس‌گراست. آناند اشاره مى‌كند به اينكه روزگارى همجنسگرايان هند حتى اراده نمى‌كردند كه بخاطر احقاق حقوق خود وارد مبارزه شوند. اما اكنون در حال مبارزه هستند. مبارزه جريان دارد.