مجازات اعدام

از نظر اروپائيان اين يك امر مسلم و حقيقتى انكار ناپذير است كه حق حيات يكى از حقوق اوليه هر فرد انسانى است و حتى فردى كه مرتكب قتل نفس شده از اين حق برخوردار است و نميتوان اين حق را از او سلب كرد. منع مجازات اعدام در عهدنامه حقوق بشر اروپائى ثبت و درج شده و ۴۴ كشور آنرا امضاء كرده اند. بنا بر اين هر كشورى كه بخواهد عضو اتحاديه اروپا شود بايد مجازات اعدام را ز قوانين خود حذف كند. اروپا در زمينه منع مجازات اعدام در جهان پيشگام محسوب ميشود و آنچه به اين نحوه فكر كمك كرده تجربيات دو جنگ جهانى و پشت سر گذاشتن راهى مشكل و طولانى در راه استقرار دمكراسى در كشورهاى اين قاره بوده است. روشنفكران و نخبگان سياسى كشورهاى اروپائى كه در مجامعى مانند اتحاديه اروپا و سازمان همكارى و امينت اروپائى و شوراى اروپا متشكل هستند مجازات اعدام را مذموم و خلاف حق ديده و مردم اين كشور ها هم اين فكر و عقيده را صحيح يافته و قبول كرده اند.

آيا اكنون اروپائيان ميتوانند با خيال آسوده وظيفه خود را انجام يافته تلقى و به دستاورد هاى خود در اين زمينه مباهات كنند؟ جواب منفى است زيرا مجازات اعدام كماكان بعنوان وسيله پيشبرد اهداف سياسى مورد استفاده قرار ميگيرد، هم در كشورهاى دمكراتيك و هم در نظامهاى استبدادى، ولى بيشتر آنها كشورهائى هستند كه اتحاديه اروپا با آنها هم در زمينه سياسى و هم در بخش اقتصادى مراوده و همكارى دارد. در آمريكا مجازات اعدام يكى از ابزار مهم مبارزات انتخاباتى است و آمريكا و ژاپن دو كشور داراى نظام دمكراسى هستند كه در آنها دولت ميتواند انسانها را محكوم به اعدام كند. كارشناسان امور جنائى ميگويند مجازات اعدام براى ترساندن تبهكاران و قاتلان بالقوه است و آنها را از ارتكاب چنين جرائم سنگين باز ميدارد. در آمريكا هدف مجازات مجرمين انتقامجوئى از آنها است، زيرا قوانين جزا در آن كشوربطور سنتى و بقولى «از پائين» يعنى از بطن اجتماع تكوين يافته، نه اينكه حاصل فكر و تعقل افراد خردمند و مصلح اجتماع باشد.

ولى تا كنون تحقيقى صورت نگرفته كه نشان دهد اگر مجازات اعدام در كشورى لغو شود جرائم سنگين مانند قتل نفس در آن كشورافزايش خواهد يافت. اعدام قاتل هم وسيله تسلى يا جبران خسارت براى بازماندگان مقتول نيست. از طرف ديگر موارد زياد اشتباه در جمع آورى مدارك جرم و محاكمه متهمين صورت گرفته و افراد بيگناه محكوم شده اند. چنين محكوميت هائى غير قابل جبران هستند و بهيچ وسيله نميتوان آنرا توجيه كرد. در نظامهاى استبدادى كه امروزه در بسيارى از كشورهاى عربى، آفريقائى و آسيائى وجود دارند و نيز در رژيم كمونيستى چين مجازات اعدام چنانكه گفته شد ابزار سياسى براى خاموش كردن صداى مخالفين نظام است.