مجلس هفتم و سومین انتخابات هیات رئیسه
۱۳۸۵ خرداد ۱۱, پنجشنبه
گرچه اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه رای بر ابقای هیات رئیسه دادند، اما این ۱۲ عضو با توجه به بحثهای اخیر و میزان آرايی که کسب کردند دشوار بتوانند با قدرتی بیشتر از دو سال گذشته مجلس را اداره کنند.
مخالفت‌ها و انتقادها و به ویژه طرح استیضاح هیات رئیسه، و بحثهای حول و حوش آن در دوماه اخیر به اعتقاد بسیاری اقتدار ریاست مجلس و نایبانش را خدشه دار کرده است؛ اقتداری که حتا سرسحت‌ترین مدافعان ابقای ریاست مجلس نیز در وجودش تردید نشان می‌دهند.
احمد توکلی که قبل از رای گیری، هم در نطق پیش از دستور و هم در رایزنی‌هایی که با نمایندگان انجام می‌داد آنها را به دادن بیشترین رای به حداد عادل تشویق می‌کرد او را «خیرالموجودین» می‌خواند. این که حدادعادل حتا از نظر بسیاری از نمایندگان اصولگرا، تنها بهترین گزینه از میان امکانات موجود است در سخنان احمد توکلی به عنوان پیگیرترین حامی انتخاب مجدد او تجلی می‌یابد.
او در نطق پیش از دستور خود ضمن «عدالتخواه، متواضع، مردمی، خوش اخلاق و فرهیخته» خواندن حدادعادل خطاب به او گفت «البته اگر آقای حداد عادل قاطع‌تر باشند ما خیلی بیشتر دوستشان داریم.»
عدم قاطعیت یکی از ضعف‌هایی است که مخالفان به رئیس مجلس هفتم نسبت می‌دهند. لحن و برخوردهای تند که در نظر بسیاری در شان مجلس و نمایندگان نیست، در کنار عدم بی‌طرفی و سیاسی عمل کردن، از جمله انتقادهایی است که نسبت به هیات رئیسه ایراز شده است.
محمدرضا تابش معتقد است «بر اساس تحليل ما مجلس چرخ پنجم است و در راس امور بودن آن قدري زير سوال رفته كه در اين راستا بيشترين نقش را هيات رييسه دارد؛ چرا كه استراتژي مشخصی برای هدايت نداشته است.»
دبیرکل فراکسیون اقلیت، که در افزودن نماینده‌ای از جناح خود به هیات رئیسه ناکام مانده، در مورد نتایج انتخابات روز چهارشنبه به ایسنا گفته است «هيات رييسه از همه‌ی اهرم‌ها برای گرفتن رای بالا استفاده كرد. انتخابات هيات رييسه بعد از ديدار با مقام معظم رهبری، بعد از تجديد ميثاق با امام راحل و بعد از برگزاری همايش صدمين سال قانون‌گذاری انجام شد و همه‌ی اينها در انتخابات موثر است.»
به گزارش ایسنا رئیس فراکسیون وفاق و کارآمدی، امیدوار رضایی، نیز پس از انتخابات در جمع خبرنگاران «ديدار نمايندگان با مقام معظم رهبری، ديدار با خانواده‌ی حضرت امام و زيارت مرقد امام راحل را بر انتخابات هيات رييسه تاثيرگذار دانست و گفت: با توجه به اين‌كه در اين ديدارها بحث درخصوص هيات رييسه مطرح شد، در روحيه‌ي نمايندگان تاثير گذاشت.»
به اعتقاد او آرای کم حداد عادل نسبت به دو دوره‌ی پیش نشان از نارضایتی بسیاری از نمایندگان از عملکرد او دارد. رضایی همچنین افزود «انشاءالله هيات رييسه به قسم جديدی كه خورد پايبند باشد و از حقوق نمايندگان دفاع كند.»
از اواخر سال گذشته عده‌ای از نمایندگان طرحی را امضاء کردند و خواستار رسیدگی به عملکرد هیات رئیسه مجلس شدند. به گفته‌ی برخی از نمایندگان، از جمله هوشنگ حمیدی نماینده سنندج، در پی بالا گرفتن بحث در میان نمایندگان «هیات رئیسه مجلس به انواع مختلف با نمایندگان امضا کننده این درخواست ارتباط می‌گیرند و می‌خواهند که آنها امضاهایشان را پس بگیرند.» [آفتاب، ۲۳ فروردین]
به دنبال این اعتراض‌ها طرحی نیز برای استیضاح هیات رئیسه تهیه شد که عده‌ای آن را به سیاسی بودن متهم کردند. اکبر اعلمی نماینده تبریز و طراح این طرح روز ۳۱ اردیبهشت در این مورد به خبرگزاری مهر گفت «ترکیب نمایندگان امضا کننده نشان می‌دهد که مسئله سیاسی نیست و اکثریت امضا کنندگان از طیف اصولگرایان مجلس هستند.»
در پی این اعتراض‌ها عاقبت برای نخستین بار کمیته‌ای به بررسی انتقادات نمایندگان از عملکرد رئیس مجلس و نایبان او پرداخت. گرچه گزارش این کمیته مورد قبول برخی از معترضان نبود اما انجام همین بررسی حکایت از تضعیف موقعیت هيات رئيسه‌ی مجلس داشت.
بی‌شک اختلاف‌هایی که میان نمایندگان اصولگرای مجلس وجود دارد در کاهش آرای هیات رئیسه بی‌تاثیر نبوده است. در حالی که این فراکسیون تصمیم به ابقای هیات رئیسه گرفته بود یکی از اعضایش، حسن سبحانی، مانند سال گذشته خود را کاندید مقام ریاست کرد و با ۱۱ رای بیشتر از سال گذشته در کاهش آراء حدادعادل موثر بود.
به هر تقدیر نتیجه‌ی این اختلاف‌ها و اعتراض‌هایی که طی دو سال گذشته نسبت به عملکرد هیات رئیسه مجلس انجام شده و نمایندگانی از جناح‌های مختلف را در برمی‌گیرد، کاهش چشمگیر آرای نمایندگان در سومین دور انتخابات ریاست مجلس بود.
در این انتخابات حداد عادل که دو سال پیش با ۲۲۶ رای به ریاست مجلس انتخاب شد امسال حتا ۱۰ رای از سال گذشته کمتر به دست آورد و با ۱۵۰ رای، تنها آرای حدود ۵۸ درصد نمایندگان را به خود اختصاص داد. دو نایب او نیز، باهنر و ابوترابی، گرچه با ۱۷۳ و ۱۵۴ رای حدود ۲۰ رای کمتر از سال گذشته داشتند به هر حال آرایی بیش از رئیس خود کسب کردند. محمد سبحانی رقیب حدادعادل با ۹۷ رای بار دیگر رقیب شکست خورده باقی ماند.
احمد توکلی که پیش از رای گیری تمام تلاش خود را برای جلب آراء نمایندگان به کار بست، خطاب به آنان از جمله گفته بود: «راه این که ما بتوانیم حداد را قاطع‌تر و مقتدرتر ببینیم این است که رای بالایی به ایشان بدهیم.» آیا تبعیت نکردن نمایندگان از این توصیه‌ی احمد توکلی به معنای تضعیف موقعیت ریاست مجلس است؟ برخی از ناظران معتقدند با این انتخابات کار هیات رئیسه در روزها و ماههای آینده ساده‌تر از گذشته نخواهد بود.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای المان در تهران