مجيد حاجى‌بابايى/”وظيفه‌ى ملى خود مى‌دانيم به بحران‌ها اشاره كرده و در جهت رفع آنها بكوشيم.”

گفتگو: داود خدابخش

دويچه وله: آقای حاجی بابايی، بيانيه‌ی تحليلی جمعی از انديشمندان، فعالان سياسی، اجتماعى و دانشجويى ايران با امضای تاکنون ۵۶۵ نفر انتشار پيدا کرده است. در اين بيانيه به بحران همه جانبه‌ی ملی و بين المللی در ايران اشاره شده است. شما نيز يکی از اين امضاکنندگان هستيد. انتشار اين بيانيه به چه مناسبت بوده است؟

مجيد حاجی بابايی: همانطور که می‌دانيد در آستانه‌ی انتخابات رياست جمهوری ايران هستيم و کشمکش زيادی بين جناح‌های مختلف سياسی وجود دارد. يک نقطه‌ی مشترک بين همه‌ی تحليل‌هايی که وجود دارد و افراد حاضر در صحنه‌ی سياست ايران، حتا آنهايی که در درون چارچوب‌های قانون اساسی موجود و ساختار سياسی و حاکميت فعاليت می‌کنند، وجود بحران‌های جدی در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سياسی و اقتصادی است و ناکارآمدی‌هايی که در حال حاضر جامعه‌ی ما به دليل وجود قانون‌های محدود و بسته با آنها مواجه است. بطوری که حتا يکی از کانديداهای رياست جمهوری را که منتخب اصلاح‌طلبان است را می‌بينيد که برای اولين بار به صراحت می‌گويد که در قانون اساسی باید تغييرات و اصلاحاتی وارد آيد. درحاليکه تا قبل از آن آقای خاتمی در سال ۱۳۸۰ در دانشگاه «تربيت مدرس» در مورد تغيير قانون اساسی گفته بود که اين خيانت است. اين نشان می‌دهد وقتی بر روی وجود بحران‌های درون جامعه ی ما يک اجماع وجود دارد، می‌بايستی يک راهکار مشخص و تحليلی مشخص از اين بحران‌ها ارائه شود. جمعی از فعالان سياسی داخل کشور و دانشجويان به اين نتيجه رسيده اند که تحليل خودشان را درخصوص این بحران‌هايی که وجود دارند، در قالب يک بيانيه‌ی مشترک بيان کنند تا اين بيانيه‌ی مشترک سرآغازی باشد برای ادامه‌ی اين مسير و ارائه‌ی تصميم‌های بعدی که لازم است در اين چارچوب ارائه شوند. این تقريبا ضرورت‌هايی بود که باعث شد تا بيانيه‌ای از سوی اين جمع منتشر شود.

دويچه وله: حال از نظر شما راهکار عملی برای برون رفت از اين بحران همه جانبه در ايران چيست؟

مجيد حاجی بابايی: شايد كه واقعا اين تحليل به راهکار عملی مشخصی که می بايستی از چه راهکاری استفاده کرد. ولی در حال حاضر ما بايستى اصول محوريی که جامعه ایران برای برون‌رفت از اين بحران‌ها بايد به آن توجه کند را ارائه دهيم. از جمله تأکيد بر حقوق بشر، آزادی‌های سياسی و فردی و حقوق شهروندی افراد جامعه، تاکيد بر عدالت اقتصادی در درون جامعه و جلوگيری از بحران‌های اجتماعی که وجود دارند. يعنی ما بايد اين را بعنوان يک مسئله مطرح کنيم و بعد به نظر ما راهکار عملی‌ای که می توان به آن تن در داد، و حاکميت را هم تشويق می‌کنيم به اين سمت حرکت کند، برگزاری يک انتخابات آزاد با حضور همه‌ی جريان‌هايی است که در ايران صاحب انديشه هستند، همه‌ی نيروهای سياسی ايران، آزاديخواهان و دگرانديشان که بتوانند حرف خود را بزنند و برنامه‌های خودشان را ارائه دهند و برنامه‌هايی که اين جريان‌ها ارائه می‌دهند مبنای اداره‌ی کشور باشد. اگر در ايران يک دولت ملی در ايران روی کار بيايد که براساس خواست اکثريت مردم برنامه‌های خود را پياده کند، و با آن چارچوب‌ها و معيارهايی که در برنامه آمده است، به نظر ما بخشی از اين بحران‌ها قابل حل و پيشگيری است و يک بخش عمده از بحران‌هايی که در حال حاضر وجود دارند، نشأت گرفته از اين است که همه‌ی بازيگران عرصه‌ی سياست در ايران در اداره‌ی جامعه و در اداره‌ی کشور نمی‌توانند نقشی ايفا کنند و نمی‌توانند در عرصه‌های انتخاباتی و در عرصه‌هايی که امکان حضور اين انديشه‌ها وجود دارد، حاضر شوند و خود را در معرض رأی مردم قرار دهند.

دويچه وله: فکر می‌کنيد هيأت حاکمه جمهوری اسلامی ايران تا چه اندازه از اين خواست ها تمکين کند؟

مجيد حاجی بابايی: تمکين هيأت حاکمه در حال حاضر نبايد برای ما ملاک باشد. چون ما بعنوان دلسوزان اين کشور و بعنوان کسانی که برای اين ميهن و اين وطن، همانطور که در بيانيه نيز آمده است، واقعا دلسوزانه فعاليت می‌کنيم، و هزينه‌هايش را نيز دوستان ما پرداخته و می‌پردازند، موظف هستيم که برای جلوگيری از بحرا‌ن‌های بعدی که در عرصه‌های بين‌المللی ممکن است برای جامعه بوجود آيد که پيوند می‌خورد با اين بحران‌های داخلی، بايد دغدغه‌های خودمان را بيان کنيم و برای اعمال اين دغدغه‌ها و عملی شدن آنها نيز البته بايد تلاش کنيم. ولی اينکه حالا در هيأت حاکمه تا چه اندازه اين خردمندی و آگاهی وجود داشته باشد که با اين نوع هشدارها و با اين نوع دلسوزی‌ها با يک رويکرد بی طرفانه برخورد کند و واقعا آنها را بپذيرد، امری‌ست که جای ابهام و ترديد دارد. ممکن است واقعا بخش هايی از حاکميت نه تنها در مقابل اين توصيه‌ها عمل نکنند، بلکه حتا واکنش های نسبتا شديدی نسب به آن نيز نشان دهند. ولی ما بعنوان نيروهای ملی که طرفدار اين آب و خاک هستيم، وظيفه‌ی خودمان می‌دانستيم که اين نکات را بيان کرده و برای آنها تلاش کنيم. نکاتی که قطعا و صرفا نبايد در حد يک نامه يا بيانيه بمانند و یا فقط محدود به همين متن شوند، بلکه همه‌ی نيروهای آزاديخواه که معتقد به اعتلای ايران هستند می‌بايستی دست در دست هم بدهند و زمينه را برای پيمودن اين افق‌ها و عملی کردن اين ايده‌ها فراهم کنند و اين به نظر من مهمترين دستاوردی‌ست که ما می‌توانيم از اين نامه و يا نامه‌های مشابه آن داشته باشيم.

دويچه وله: آقای حاجی بابايی، خيلی متشکرم از توضيحاتتان.

مجيد حاجی بابايی: خواهش مى‌كنم.